ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΥ ΒΕΝΕΤΤΟΝ «Στείλτε Γερμανούς, ρατσιστές και τραπεζίτες στο διάολο»

ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΥ ΒΕΝΕΤΤΟΝ «Στείλτε Γερμανούς, ρατσιστές και τραπεζίτες στο διάολο»

O φωτογράφος της Benetton Oliviero Toscani καλεί τους Έλληνες να κάνουν επανάσταση

Σε καιρούς που η ανησυχία και ο φόβος θολώνουν τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, ίσως μας είναι πολύ χρήσιμη η ψύχραιμη και έμπειρη, αλλά γνήσια εναλλακτική, μάτια ενός φωτογράφου που όμοιός του δεν υπάρχει.  Στα χαρτιά, ο Oliviero Toscani είναι σήμερα 70 ετών. Στην πραγματικότητα είναι πολύ νεότερος, όχι μόνο γιατί συνεχίζει να συγκαταλέγεται στους πιο δραστήριους καλλιτέχνες του κόσμου, αλλά κυρίως γιατί παραμένει ανατρεπτικός, χωρίς ίχνος συντηρητισμού. Ο διάσημος Ιταλός φωτογράφος, ευρύτερα γνωστός μέσα από τις αντισυμβατικές φωτογραφίες του για την Benetton, βραβευμένος από την UNESCO και με το χρυσό λιοντάρι στο Φεστιβάλ των Καννών, έδωσε πρόσβαση στις σκέψεις του στο maga.gr. Μέσα από μια απολαυστική συζήτηση, όσο απολαυστικός είναι και ο ίδιος, φωτογραφίζει την Ελλάδα, την Ευρώπη, την οικονομική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιομηχανία της διαφήμισης. Μας προσκαλεί σε επανάσταση και μας στέλνει σημαντικά μηνύματα.  

- Πιστεύετε ότι η ακροδεξιά ιδεολογία και τα πολιτικά κόμματα, όπως η «Χρυσή Αυγή» στην Ελλάδα, εξαπλώνονται στην Ευρώπη; Τι πραγματικά συμβαίνει; Είναι ένα πρόβλημα που έρχεται και φεύγει. Ποτέ δεν σταματάει. Ποτέ δεν τελειώνει. Κάθε φορά που υπάρχει μια κρίση, τώρα οικονομική, αυτοί φροντίζουν να ακούγονται, «φωνάζουν» πιο δυνατά. Δεν νομίζω ότι πρόκειται να κερδίσουν φυσικά, αλλά είναι μια μεγάλη, ενοχλητική, ομάδα.

- Είστε άνθρωπος του χρώματος. Γιατί φαντάζεστε ότι το κόμμα «Χρυσή Αυγή» επέλεξε το χρυσό χρώμα στην ονομασία του; Τι συμβολίζει; Το χρυσό δεν συνάδει με δημιουργικότητα, είναι πολύ ανόητο. Νομίζω ότι τους παίρνουμε, πιθανώς, πάρα πολύ σοβαρά. Πιστεύω ότι είναι καθυστερημένα άτομα, άρρωστα στον εγκέφαλο. Κανείς δεν πρέπει να τους δίνει σημασία, διαφορετικά, γίνονται σημαντικοί. Για την ακρίβεια αισθάνονται σημαντικοί με το να είναι τόσο ηλίθιοι. Θα πρέπει λοιπόν να τους αντιμετωπίζουμε σαν καθυστερημένους ηλίθιους. Για αυτό δεν πρέπει να είμαστε εχθρικοί απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους. Είναι απλώς άρρωστοι και θα γίνονται πάντα επικίνδυνοι κάθε φορά που τους δίνουμε κάποια σημασία.

- Θυμάμαι τη διαφημιστική καμπάνια στην οποία είχατε επιλέξει να απεικονίσετε ένα ετοιμοθάνατο θύμα του AIDS, τον David Kirby, για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Πρόσφατα, οι Ελληνικές αρχές, δημοσίευσαν φωτογραφίες από οροθετικές ιερόδουλες, για λόγους δημόσιας υγείας. Η γνώμη σας; Είναι πολύ διαφορετικό. Σήμερα, όλοι γνωρίζουμε τι είναι το AIDS. Όταν όμως τράβηξα τη συγκεκριμένη φωτογραφία, οι άνθρωποι δεν ήθελαν να γνωρίζουν και να κατανοήσουν ότι το AIDS ήταν εκεί. Ακόμη και ο Πρόεδρος Reagan των ΗΠΑ έλεγε δημόσια ότι το AIDS αφορούσε στους ομοφυλόφιλους, ότι ήταν για λίγους. Άλλος ηλίθιος. Οφείλαμε να αφυπνίσουμε την κοινή γνώμη. Η ελληνική αστυνομία χρησιμοποίησε τις φωτογραφίες με διαφορετικό τρόπο και σκοπό απ’ ό,τι έκανα εγώ τότε. Ασφαλώς υποστηρίζω ότι δεν πρέπει να υπάρχει ούτε μία εικόνα στην οποία θα απαγορεύεται η δημοσίευση. Όλα θα πρέπει να δημοσιεύονται ελεύθερα. Τα πάντα θα πρέπει να είναι προσβάσιμα για να τα βλέπουν όλοι. Αλλά το ζήτημα της προστασίας των ιατρικών δεδομένων είναι πολύ διαφορετικό. Εγώ είχα ζητήσει τη συγκατάθεση του Kirby και της οικογένειάς του.

- Αν σας ζητούσα να φωτογραφίσετε τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, με τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες μας, θα μπορούσατε να χωρέσετε την αυτοκτονία στο κάδρο σας; Αυτή είναι μια τρομερή κατάσταση. Νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι που σκέφτονται την αυτοκτονία, πρέπει να μαζευτούν μαζί, να πάρουν τα όπλα που θα έστρεφαν στον εαυτό τους και να πυροβολήσουν τους τραπεζίτες και τους κυβερνώντες, όλους αυτούς τους ανθρώπους που πραγματικά κατέστρεψαν τη χώρα. Δεν νομίζω ότι οι Έλληνες πολίτες ευθύνονται για αυτή την καταστροφή. Η πολιτική διοίκηση και το τραπεζικό σύστημα έκλεψε τα χρήματα από τους Έλληνες. Είναι φοβερό ότι οι άνθρωποι αυτοκτονούν για αυτά τα χρήματα, επειδή φοβούνται ότι δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τους φόρους τους. Έχουμε τρελαθεί; Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να εξεγερθούν. Όλοι εσείς οι Έλληνες θα πρέπει πραγματικά να κάνετε επανάσταση, ενάντια στις πολιτικές ηγεσίες σας. Σκέφτομαι ακόμη ότι οι Γερμανοί πουλούσαν στην Ελλάδα τα προϊόντα τους τόσα χρόνια και τώρα δεν θέλουν να τη βοηθήσουν πραγματικά. Η Γερμανία έχει ξεκινήσει τον Γ’ ΠΠ. Χωρίς πυρομαχικά και στρατό, με την οικονομία. Είναι επίσης πολύ επικίνδυνη.

- Την Κυριακή έχουμε πάλι εκλογές στην Ελλάδα. Αρκετοί πιστεύουν ότι ένα αριστερό κόμμα ίσως κερδίσει τις εκλογές και κάποιοι φοβούνται ότι αυτό θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ευρωζώνης. Συμμετείχατε ο ίδιος στις ιταλικές εκλογές για τη γερουσία το 2006 με ένα αριστερό-σοσιαλιστικό κόμμα. Αισθάνεστε ότι η απάντηση στα προβλήματα της Ευρώπης θα μπορούσε να βρίσκεται αριστερά; Ακούστε, αργά ή γρήγορα πρέπει να φτιάξουμε την Ευρώπη. Η Ευρώπη πρέπει να ενοποιηθεί. Το μεγαλύτερο σφάλμα ήταν ότι αυτό ξεκίνησε από τα χρήματα, το κοινό νόμισμα. Θα έπρεπε αρχικά να είχαμε εκπαιδεύσει τους διάφορους Ευρωπαίους από τις διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες να σκέπτονται με ευρωπαϊκό τρόπο. Θα έπρεπε να είχαμε εκπαιδεύσει τα παιδιά μας στα σχολεία μας, την επόμενη γενιά, ότι είναι πρώτα Ευρωπαίοι και μετά Έλληνες, Ιταλοί, Γάλλοι ή Γερμανοί. Δυστυχώς αυτό δεν συνέβη. Το μόνο που μπόρεσαν να κάνουν αυτοί οι ηλίθιοι, ήταν να ξεκινήσουν με το κοινό νόμισμα γιατί όλοι τους προέρχονται από τα χρηματοοικονομικά και τις τράπεζες. Για αυτό όλοι οι πολιτικοί μιλούν σχεδόν αποκλειστικά για χρήματα και την οικονομία. Αυτό ξέρουν.

- Κι όμως, κατά τη γνώμη μου το ευρώ θα έπρεπε να είναι το τελευταίο πράγμα που θα κάναμε. Αν λοιπόν αφήσουμε το ευρώ, δεν θα αφήσουμε την Ευρώπη. Προέρχεστε από μια καθολική χώρα, αλλά έχετε φωτογραφίσει αμφιλεγόμενα θέματα που θίγουν την εκκλησία. Στην Ελλάδα υπάρχει μια μακρά συζήτηση για τη φορολόγηση και το διαχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, αλλά τα κόμματα δεν έχουν τολμήσει να την αγγίξουν. Το γεγονός ότι κατάγομαι από μια καθολική χώρα, δεν σημαίνει ότι είμαι καθολικός, δεν με απασχολεί καν. Θα πρέπει να πληρώνουν φόρους. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν πρέπει να πληρώνει η εκκλησία και γιατί πρέπει να πληρώνω εγώ την εκκλησία. Είμαι ριζοσπάστης ο ίδιος και τα ριζοσπαστικά κόμματα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της εκκλησίας συνέχεια. Η εκκλησία πρέπει να πληρώνει φόρους όπως όλοι. Στην πραγματικότητα θα πρέπει να πληρώνει ακόμα περισσότερους φόρους από τους υπόλοιπους. Είναι γελοίο ότι δεν πληρώνουν φόρους.

- Στην καμπάνια των ανδρικών ρούχων RaRe είχατε φωτογραφίσει άνδρες με ομοφυλοφιλική συμπεριφορά. Η Ελλάδα παραμένει μια από τις λίγες Ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες το σύμφωνο συμβίωσης, ή και ο γάμος, μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου δεν αναγνωρίζονται και δεν έχουν θεσμοθετηθεί. Το σοσιαλιστικό κόμμα που ήταν στην κυβέρνηση για χρόνια και άλλα κόμματα συνεχίζουν να υπόσχονται αλλαγές στη σχετική νομοθεσία. Τι νομίζετε; Ζούμε στο 2012 και ακόμη συζητάμε για φασίστες, ναζί, διακρίσεις και μεταξύ αυτών τις διακρίσεις που υφίστανται οι ομοφυλόφιλοι. Επίσης, υπάρχει ακόμα θανατική ποινή σε ορισμένες χώρες και παιδική εκμετάλλευση. Έπρεπε να είμαστε όλοι πολιτισμένοι πια, αλλά φαίνεται ότι οι πολιτισμένοι άνθρωποι χρειάζεται να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με όλα αυτά και να αγωνιζόμαστε απέναντι σε εκείνους που δεν έχουν όραμα και είναι στενόμυαλοι. Φυσικά, και δεν πρέπει να υπάρχουν διακρίσεις στην ένωση των ανθρώπων και στην αγάπη. Είναι φυσιολογικά πράγματα. Αυτοί που είναι αφύσικοι είναι οι άλλοι, οι στενόμυαλοι, οι φασίστες και οι ναζί. Αυτοί είναι οι άρρωστοι και νομίζω ότι πρέπει να τους συμπεριφερόμαστε σαν γιατροί, σαν ψυχίατροι. Να τους λέμε «είστε μωρά μας, αλλά είστε άρρωστοι και πρέπει να σας θεραπεύσουμε». Όταν ένας ασθενής έρχεται σε εσάς που είστε ψυχίατρος, δεν τον πολεμάτε. Ομοίως, δεν θα πρέπει να τους πολεμούμε, απλά να τους λέμε, «κοιτάξτε, είστε άρρωστοι, θα σας φροντίσουμε, εντάξει;»

- Πώς βλέπετε την κατάσταση στην Ιταλία; Πώς βλέπετε το μέλλον της; Εντός ευρώ, ή εκτός; Αν πρέπει να αφήσουμε το ευρώ θα είναι επειδή θα έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να φτιάξουμε την Ευρώπη. Ξέρετε, πιστεύω ότι και να βγούμε έξω από την ευρωζώνη, η Ευρώπη θα πάει πάλι να βρει …την Ευρώπη. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή. Όχι από τα χρήματα, όπως σας εξήγησα, αλλά από μια διαφορετική οπτική γωνία.

- Λέγεται ότι η Benetton βαπτίστηκε «United Colors of Beneton» μια μέρα που φωτογραφίζατε για τη Benetton μοντέλα διαφορετικών φυλών, παρουσία υπαλλήλου του ΟΗΕ που αναφώνησε: «Εδώ είναι τα ηνωμένα χρώματα». Μύθος ή πραγματικότητα; Δεν υπάρχουν μοντέλα από διαφορετικές φυλές. Υπάρχει μόνο μία φυλή, η ανθρώπινη φυλή. Στην ανθρώπινη φυλή υπάρχουν άνθρωποι που είναι μαύροι, όπως υπάρχουν άνθρωποι που είναι λευκοί και ξανθοί. Επομένως, είχα φωτογραφίσει ανθρώπους διαφορετικών χρωμάτων. Πιο συγκεκριμένα, φωτογράφιζα παιδιά στο Παρίσι, για ένα βραβείο της UNESCO στο πλαίσιο εκστρατείας της Benetton με τίτλο «όλα τα χρώματα της Benetton», όταν με επισκέφτηκε στο στούντιο μια επιτροπή της UNESCO. Ένας από αυτούς είπε, «είμαστε από τα Ηνωμένα Έθνη και εδώ έχετε τα ηνωμένα χρώματα».  Δεν νομίζω ότι είχε συνειδητοποιήσει τι είχε πετάξει.. πόσο ενδιαφέρον ήταν αυτό που είχε ξεστομίσει. Εγώ το έπιασα αμέσως και εγένετο…

- Αλήθεια, υπάρχει Benetton μετά τον Toscani; Λοιπόν, τα καταστήματά της είναι ακόμα εκεί που ήταν. Δεν πηγαίνουν πολύ καλά …ίσως.

- Στη χώρα μου, σήμερα, η οικονομική κρίση έχει γονατίσει τον κλάδο της διαφήμισης. Τι χρειάζεται να γίνει; Η κρίση είναι διεθνής και είναι λάθος της ίδιας της διαφήμισης. Εγώ δεν έκανα ποτέ διαφήμιση, στην πραγματικότητα έκανα πράγματα που τα λες… αντιδιαφημιστικά. Εν μέρει, λοιπόν, η κρίση στη διαφήμιση οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι της διαφήμισης δεν είναι και τόσο έξυπνοι και κάνουν ανοησίες. Έτσι όπως έχουν οι διαφημίσεις δεν συμβάλλουν στη δημιουργικότητα, δεν βοηθούν την παιδεία, δεν συνεισφέρουν στον πολιτισμό, δεν βοηθούν ούτε την οικονομία. Υπάρχει ένα ευρύτερο πολιτιστικό πρόβλημα και για αυτό η κρίση είναι βαθιά, συνολικά. Δεν νομίζω όμως ότι θα μείνουμε σε αυτή τη βαθιά κρίση για πολύ μεγάλο διάστημα. Μια μέρα θα τελειώσει και τότε φυσικά θα πρέπει να αλλάξει το σύστημα. Ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να αλλάξουν είναι και η ποιότητα της διαφήμισης.

- Σήμερα συνεχίζετε να φωτογραφίζετε, αλλά επίσης παράγετε λάδι, εκτρέφετε άλογα και έχετε ακόμη δημιουργήσει ένα κέντρο έρευνας για νέες μεθόδους επικοινωνίας. Πώς αντιμετωπίζετε το δικό σας μέλλον; Βλέπω το μέλλον μου στην εργασία μου. Θα πεθάνω δουλεύοντας. Η εργασία μου, μου επιτρέπει να εκφράζομαι. Η αλήθεια είναι ότι έχω ένα προνόμιο, να εργάζομαι δηλαδή σε μια δουλειά που μου αρέσει πραγματικά. Δεν μπορούν να το κάνουν όλοι αυτό.

- Τι συμβουλεύετε τους Έλληνες; Ότι δεν πρέπει να νιώθουν αβεβαιότητα. Ο κόσμος χρειάζεται την Ελλάδα, γιατί είναι το σημείο εκκίνησης της δημοκρατίας στην ανθρώπινη ιστορία. Οι Έλληνες δεν πρέπει να αισθάνονται κατάθλιψη. Κάθε άλλο. Θα πρέπει να στείλουν τη Γερμανία, τους ρατσιστές, τους τραπεζίτες και όλο αυτό το μάτσο των ηλιθίων στο διάολο. Απολαύστε το να είστε Έλληνες, απολαύστε τον ήλιο και τον τόπο σας. Απολαύστε τον πολιτισμό σας. Επαναστατήστε ενάντια στη βλακεία.