Το επιτυχημένο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο του Καναδά

Το επιτυχημένο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο του Καναδά

Την 1^η Ιουλίου, που είναι και η εθνική τους γιορτή, οι Καναδοί έμαθαν κάτι το ευχάριστο: για 1^η φορά στην πρόσφατη ιστορία, ο μέσος Καναδός είναι πλουσιότερος του μέσου Αμερικανού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Environics Analytics WealthScapes, η αξία του μέσου καναδικού νοικοκυριού το 2011 ήταν $363,202, ενώ η αντίστοιχη των ΗΠΑ μόλις $319,970. Λίγες μέρες μετά, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τα τελευταία στοιχεία της απασχόλησης. Η ανεργία στον Καναδά έπεσε στο 7.2%, ενώ η αντίστοιχη της Αμερικής παρέμεινε σταθερή στο 8.2%. Ο Καναδάς ευημερεί, την ώρα που η Αμερική παλεύει να τα βγάλει πέρα με την οικονομική κρίση και την πολιτική απόγνωση. Και οι διαφορές αυξάνονται μήνα με τον μήνα. Το καναδικό σύστημα λειτουργεί, το αμερικανικό όχι. Και αυτό δεν απασχολεί μόνο τους Καναδούς, αφού η Ισλανδία που σκέφτεται να αλλάξει το νόμισμά της, άρχισε να μελετά σοβαρά την υιοθέτηση του καναδικού δολαρίου! Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New York University Law Review, τονίζει πως τα διάφορα εθνικά συντάγματα που βασίζονται στο αμερικανικό μοντέλο, σιγά-σιγά εξαφανίζονται. Μάλιστα, μια Αμερικανίδα δικαστής παραδέχτηκε σε συνέντευξή της πως αν ήθελε να φτιάξει ένα σύγχρονο σύνταγμα για το 2012, αυτό θα έπρεπε να βασίζεται στο καναδικό καταστατικό των δικαιωμάτων και ελευθεριών, το οποίο πλησιάζει να κλείσει τα 30 χρόνια ισχύος του, και αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία. Η ορθή πολιτική διαχείριση δεν είναι ο μοναδικός παράγοντος της οικονομικής επιτυχίας του Καναδά. Έπαιξε μεγάλο ρόλο και η τύχη. Το πετρέλαιο της επαρχίας Alberta είναι άφθονο, αν και περιβαλλοντικά επικίνδυνο και αν η Αμερική διστάζει να το αγοράσει, υπάρχει και η Κίνα. Παράλληλα, ο Καναδάς διαθέτει και άλλους άφθονους φυσικούς πόρους, όπως είναι η ξυλεία, η ποτάσα, κλπ. Έπαιξε όμως ρόλο και η πολιτική. Μάλιστα, στην Αμερική, τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι συντηρητικοί χρησιμοποιούν ως θετικό παράδειγμα τον Καναδά. Οι αριστεροί τονίζουν τα καλά της κρατικής οικονομικής επιτήρησης,  επίβλεψης, και του σοσιαλισμού, ενώ οι δεξιοί επιχαίρουν για τις σκληρές περικοπές κοινωνικών προγραμμάτων στις οποίες προχώρησε ο Καναδάς την δεκαετία του `90, για να πετύχει την ανάκαμψη. Στην πραγματικότητα, και οι 2 πλευρές έχουν δίκιο. Από το 1990 ο Καναδάς προχώρησε στην εφαρμογή ενός «πεισματάρικου», ίσως και ανάλγητου, δημοσιονομικά συντηρητικού σοσιαλισμού. Ο ιθύνων νους του ήταν ο Paul Martin, που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών το μεγαλύτερο μέρος των `90ς και πρωθυπουργός από το 2003 ως το 2006. Ήταν ο μοναδικός υπουργός της G8, που αντιστάθηκε στις σειρήνες της απορύθμισης, επιμένοντας στην ανάγκη οι τράπεζες να «σφίξουν τα βιβλία τους», και να αυξήσουν τα αποθεματικά τους. Παράλληλα, είχε το θάρρος να μην επιτρέψει στις καναδικές τράπεζες να ενωθούν, αν και οι κορυφαίοι τραπεζίτες πίστευαν ακράδαντα πως αν δεν το κάνουν, δεν θα ήταν ανταγωνιστικές στην νέα παγκόσμια οικονομία. Τελικά, η σταθερότητα των τραπεζών, καθώς και αυτή της αγοράς ακινήτων, αποτελούν την πληρέστερη εξήγηση για το γεγονός ότι οι Καναδοί είναι πλουσιότεροι σήμερα από τους Αμερικανούς. Ο Martin προχώρησε επίσης στην περικοπή κοινωνικών προγραμμάτων. Είχε προβλέψει πως τα μεγάλα ελλείμματα θα παραλύσουν το εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα υγείας της χώρας. Μείωσε επίσης και την φορολόγηση των επιχειρήσεων. Για να πληρωθούν τα κοινωνικά προγράμματα χρειάζεται ανάπτυξη και τα προγράμματα που προωθούν την οικονομική ευκαιρία είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Και σε αντίθεση με την κοινή λογική, τα κοινωνικά προγράμματα δεν είναι αντίπαλοι του υγιούς καπιταλισμού. Και τα 2 είναι απαραίτητοι όροι για μια εθνική ευημερία. Οι ισορροπημένες πολιτικές του Martin ταίριαξαν οργανικά ε την καναδική κουλτούρα, που είναι δίκαιη και νομοταγής μέχρι αηδίας. Η καναδική ψύχωση με την τάξη είναι πολιτικά περίεργη, ειδικά αν συγκριθεί με το αμερικανικό παράδειγμα. Για παράδειγμα, από όλες τις κοινωνίες του κόσμου, η καναδική είναι η πιο ανοιχτή στην μετανάστευση, όπως διαπιστώνει κάποιος που επισκέπτεται το Toronto ή το Vancouver. Παρόλα αυτά, ο Καναδάς επιβάλλει υποχρεωτική ποινή φυλάκισης 1 έτους στους παράνομους μετανάστες και η πλειοψηφία των καναδών υποστηρίζει τις απελάσεις. Οι Καναδοί δηλ., θεωρούν ότι και η συμπόνια πρέπει να έχει τα όρια της, και να λειτουργεί με τάξη. Η μεταναστευτική πολιτική του Καναδά δεν είναι ούτε φιλελεύθερη, ούτε συντηρητική, με την αμερικανική έννοια. Απλά λειτουργεί. Όπως λειτουργεί και η καναδική οικονομική πολιτική. Ο Καναδάς ανέκαθεν υποσκιάζονταν από τον γίγαντα γείτονά του, με τις τεράστιες δυνατότητες που αυτός είχε. Που και που όμως, αυτή η Β «ερημιά» μας εκπλήσσει ευχάριστα. Πριν από 200 χρόνια, είχε ξεκινήσει ο πόλεμος του 1812. Τότε, ο Thomas Jefferson είχε πει πως η προσάρτηση του Καναδά θα είναι ένα απλό ζήτημα στρατιωτικής παρέλασης! Οι ΗΠΑ ήταν μια τεράστια συγκριτικά χώρα, με πληθυσμό 8 εκ, όταν ο Καναδάς είχε μόλις 300.000 κατοίκους. Κι όμως, οι Καναδοί έστειλαν πίσω τον αμερικανικό στρατό, αντιστεκόμενοι επιτυχώς στην εισβολή. Με λίγη τύχη, με καλή πολιτική διαχείριση, και με λίγο ηρωισμό, ο Καναδάς επιβίωσε του πολέμου. Χρειάστηκε όμως να περάσουν 200 ολόκληρα χρόνια, για να απολαύσει την νίκη του!