Βεζούβιος και Πομπηία(έκρηξη σαν σήμερα 24/08/79 μ.Χ.)

Βεζούβιος και Πομπηία(έκρηξη σαν σήμερα 24/08/79 μ.Χ.)

Στις Δ ακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 km από τη Napoli βρίσκεται το ηφαίστειο βουνό Βεζούβιος, που πριν από την 1^η έκρηξη(79 μ.Χ.), το θεωρούσαν σαν ένα απλό Βουνό. Ο Στράβωνας, μάλιστα λέει ότι το βουνό Ουεσούϊον(έτσι αποκαλεί το Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και κει και βγάζει το συμπέρασμα ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό. Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79 μ.Χ., αν και οι εκρήξεις που έγιναν αργότερα προξένησαν μερικές μεταβολές στην όψη του. Έχει 3 κορυφές: Την Somma Β., τον καθαυτό Βεζούβιο Ν. και το Ottaviano ανάμεσα. Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 km και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 m περίπου. Το ύψος του μεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη και είναι σήμερα 1.180 m. Οι πλαγιές του βουνού είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς μέχρι σ' ένα ορισμένο ύψος. Ιδιαίτερα ευδοκιμούν τα αμπέλια από αρχαιότατα χρόνια. Τα κρασιά του Βεζούβιου τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα από τη Ρωμαϊκή εποχή και είναι περιζήτητο το θαυμάσιο κρασί Λάκριμα Κρίστι(Δάκρυα του Χριστού). Παρόλο τον κίνδυνο που διατρέχουν οι κάτοικοι και το ξέρουν, η περιοχή γύρω από το Βεζούβιο είναι πυκνά κατοικημένη, γιατί το ηφαιστειογενές έδαφος του βουνού είναι εξαιρετικά εύφορο. Η 1^η φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, που κατάστρεψε ολοκληρωτικά και εξαφάνισε μέσα στις λάβες της τρεις μεγάλες πόλεις: την Πομπηία, το Ηράκλειο και τις Σταβίες, έγινε στα 79 μ.Χ. Την έκρηξη την περιέγραψε ο Πλίνιος ο νεότερος, αυτόπτης μάρτυρας. Άλλες μεγάλες εκρήξεις έγιναν το 1794, 1872 και 1906, που προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές και θανάτους.

Πομπηία

Η Πομπηία ήταν πόλη της Ν Ιταλίας, στην πλευρά του Τυρρηνικού πελάγους. Χτίστηκε(6^ος αι.) απ' τους Όσκους, στις ακτές της Καμπανίας στους πρόποδες του Βεζούβιου, κοντά στη Νάπολη. Έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων κι είχε επηρεαστεί πολύ απ' τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους μ' αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης. Ήταν πόλη ανθηρή, με πληθυσμό 20.000-30.000 κατοίκους. Έγινε(63 μ.Χ.) ένας σφοδρότατος σεισμός, που συντάραξε την ωραία και πλούσια αυτή πόλη. Αλλά αυτός δεν ήταν παρά το προμήνυμα για την ολοσχερή καταστροφή της. Λίγα χρόνια αργότερα(14/08/79 μ.Χ.), μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, ένα τεράστιο κύμα από λάβα, στάχτη και φωτιά έθαψε για πάντα, μέσα σε λίγες ώρες, την εύθυμη, σπάταλη και πανέμορφη πόλη. Στην αρχή σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο από στάχτη, η οποία σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου. Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι της Πομπηίας τη θεομηνία, άρχισαν να τρέπονται σε φυγή, παίρνοντας ο καθένας ό,τι μπορούσε να προφτάσει. Πολλοί άλλαξαν γνώμη και ξαναγύριζαν αλλά τους έπιανε παραλυσία από τον πανικό. Ύστερα από το σύννεφο της στάχτης, κατέκλυσε την πόλη μία αφάνταστη καταιγίδα από ηφαιστειώδεις πέτρες και ελαφρόπετρες, που την σκέπασαν σε ύψος 3+ m, πάνω δε σ' αυτές επικάθησε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες, ώστε η σημερινή επίχωση φτάνει τα 6-7 m. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 2.000 άτομα τάφηκαν ζωντανά και πέθαναν από ασφυξία. Η παλαιά πόλη είχε ξεχαστεί και κανείς δεν ήξερε την ύπαρξή της. 1^η ανακάλυψη τμήματος της Πομπηίας έγινε(1592) τυχαία, κατά τις εργασίες για την κατασκευή του υπόγειου υδραγωγείου της πόλης Torre Annunziata. Τότε βρεθήκαν πολλά σπουδαία αντικείμενα, που μαζί με όσα ανακάλυψαν σε κατοπινές ανασκαφές αποτελούν σήμερα έναν πραγματικό και απαράμιλλο θησαυρό. Οι ανασκαφές έφεραν την Πομπηία ζωντανή στα μάτια μας, αποκαλύπτοντάς πολλές λεπτομέρειες της καθημερινότητας των κατοίκων της. Διασώθηκαν, προστατευμένες απ' τη φθορά του χρόνου, όλες οι πλούσιες επαύλεις, με τις πολυάριθμες τοιχογραφίες τους, η αγορά, πολυάριθμοι ναοί, το μικρό και το μεγάλο θέατρο, οι αψίδες, οι κρήνες, τα καταστήματα, τα ιδιωτικά σπίτια. Διασώθηκαν και λεπτομέρειες που μας δείχνουν τον ξαφνικό θάνατο της πόλης, από την καθημερινή ζωή που διακόπηκε απότομα. Άνθρωποι που έτρωγαν ξαπλωμένοι στα ανάκλιντρα, άνθρωποι που πνίγηκαν απ' τις αναθυμιάσεις προσπαθώντας να ξεφύγουν απ' το φριχτό θάνατο. Στα τραπέζια των πανδοχείων βρέθηκαν παρατημένα τα κύπελλα και τα πιάτα, σ' ένα δωμάτιο βρέθηκαν τα σώματα 7 παιδιών που ο θάνατος τα είχε προλάβει ενώ έπαιζαν. Ασύγκριτα μεγάλη είναι η αξία των ερειπίων της Πομπηίας, γιατί μας έδωσε μια ιδέα ρωμαϊκής πόλης στο σύνολό της, μέσα στην άνθηση της ακμής και του πλούτου της. Οι ανακαλύψεις αυτές τράβηξαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, ποιητές, πεζογράφοι, καλλιτέχνες και ολόκληρος ο διανοούμενος κόσμος στράφηκε προς την Πομπηία. Ο Friedrich Schiller αφιέρωσε ωραιότατα ποιήματα στη νεκρή πολιτεία, ο δε Edward Bulwer-Lytton εμπνεύστηκε το θαυμάσιο μυθιστόρημα Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας.