ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ(30/03) ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΜΩΑΜΕΘ Β’ Ο ΠΟΡΘΗΤΗΣ

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ(30/03) ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΜΩΑΜΕΘ Β’ Ο ΠΟΡΘΗΤΗΣ

Ο ιδρυτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ίσως ο πιο καταραμένος, για τον Ελληνισμό, Σουλτάνος της. Μωάμεθ ή Μεχμέτ Β’ ο Πορθητής. Γεννήθηκε σαν σήμερα, 30/03/1432, στην Αδριανούπολη(μτγν. Erdene) της Α. Θράκης, πρωτεύουσα τότε του οθωμανικού κράτους. Ήταν ο 3^ος γιος του Σουλτάνου Μουράτ Β’ και μιας χριστιανής σκλάβας! Σύμφωνα με τους Τούρκους, η μητέρα του ήταν η Τουρκάλα Χούμα Χατίν, πληροφορία που δεν επιβεβαιώνεται από κανέναν σύγχρονο του Μωάμεθ ιστορικό. Έμεινε ορφανός από παιδί και τον προστάτευσε η Μάρα, σύζυγος του Μουράτ και κόρη του ηγεμόνα των Σέρβων Γεωργίου Μπράνκοβιτς(γι’ αυτό την εκτιμούσε βαθύτατα σ’ όλη του την ζωή). Στα 11 του, εστάλη ως κυβερνήτης στην Αμάσεια της Μ. Ασίας, όπως ίσχυε τότε για τους Οθωμανούς πρίγκιπες. Ένας Ιταλός, αιχμάλωτος των Οθωμανών στην Άλωση της Πόλης περιέγραψε τον Σουλτάνο Μωάμεθ Β’: «Ήταν μέσου αναστήματος, παχύς και σωματώδης· είχε φαρδύ μέτωπο, μεγάλα μάτια με παχιές βλεφαρίδες και μια στρογγυλή, πλούσια κοκκινωπή γενειάδα.». Εντελώς συνειδητά, θεωρούσε εαυτόν έναν νέο Μέγα Αλέξανδρο. Ο Μωάμεθ είχε γεννηθεί, μεγαλώσει και ανατραφεί, σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσε το ελληνικό πνεύμα μαζί με ένα ιδιαίτερο μυστικιστικό ισλαμισμό, καθαρά ανορθόδοξο, παράλληλα με τις ορθόδοξες μυστηριακές καταβολές της Μ. Ασίας. Ήταν φιλοπόλεμος και επιρρεπής στα πάθη, αλλά πάθος με την μόρφωση. Λέγεται ότι λάτρευε την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μελετούσε ότι είχε σχέση με τον μεγάλο στρατηλάτη. Είχε και αυτός χαρίσματα ηγέτη, όπως ο Αλέξανδρος. Οι σύμβουλοί του ήταν Έλληνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Έλληνας στρατηγός Ζαγανός, που αργότερα ο Μωάμεθ τον έκανε πρωθυπουργό, παρότρυνε μπροστά στα τείχη της Πόλης τον Τούρκο Σουλτάνο να την καταλάβει και να επανιδρύσει την Αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με την επίσημη δυναστική παράδοση των Οσμανίδων, ο γενάρχης Οσμάν παντρεύτηκε κόρη Δερβίση, δηλ. μη ορθόδοξου Μουσουλμάνου, που έγινε μητέρα του Ορχάν. Συνεπώς, η αρχή της δυναστείας συνδέεται με το μη ορθόδοξο Ισλάμ. Α’ Βασιλεία Αφού ο Μουράτ έκλεισε τα ανοιχτά μέτωπα κατά των Δυτικών στην Ευρώπη και των Τουρκομάνων εμίρηδων στη Μ. Ασία, παραιτήθηκε υπέρ του Μωάμεθ και αποσύρθηκε στην Μαγνησία της Ιωνίας(Αύγουστος 1444). Λίγο όμως μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο νεαρός Μωάμεθ βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν ισχυρό αντιτουρκικό σταυροφορικό συνασπισμό στην Ευρώπη και την επανάληψη των συγκρούσεων από τους Καραμανίδες εμίρηδες. Παράλληλα  ξέσπασε μια ενδοπαλατιανή σύγκρουση μεταξύ των φιλοπόλεμων υπουργών, υπό τον Τουραχάν Μπέη και των διαλακτικών ειρηνόφιλων, υπό τον πανίσχυρο Μέγα Βεζύρη Χαλίλ Πασά. Τελικά ο Χαλίλ θα καταφέρει να προκαλέσει εξέγερση των γενιτσάρων κατά του νεαρού Σουλτάνου και της πολιτικής του, υπό την επιρροή των φιλοπολέμων, και να τον αναγκάσει να παραιτηθεί ζητώντας την επιστροφή του Μουράτ. Ο Μουράτ πέρασε με τον στρατό του τα Στενά και ηγήθηκε της αντεπίθεσης κατά των Σταυροφόρων. Τους νικήσε στη μάχη της Βάρνας(10/11/1444). Β’ Βασιλεία Ο Μωάμεθ παρέμεινε στην αφάνεια μέχρι το θάνατο του πατέρα του(1451), οπότε επανήλθε στο θρόνο. Το διάστημα αυτό αρκετές φορές ο Μουράτ εκδήλωσε την επιθυμία να παραιτηθεί αλλά τον απέτρεπε ο Μέγας Βεζύρης. Άλωση της Πόλης(29/05/1453) Εδώ υπάρχει μια σύγκρουση γιγάντων. Από την μια ο Μωάμεθ Β’(μόλις 20 ετών) και από την άλλη ο «μαρμαρωμένος βασιλιάς» Κων/νος Παλαιολόγος. Από τη στιγμή της επιστροφής του στο θρόνο έθεσε ως στόχο την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης και των υπολειμμάτων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αρχικά επιδίωξε να ρυθμίσει τις ανοικτές εκκρεμότητες. Μετά από σύντομη εκστρατεία στη Μ. Ασία, έκλεισε ειρήνη με τους καραμανίδες. Σύναψε νέα ειρήνη με τους Ούγγρους και ανανέωσε τις συνθήκες με τις ιταλικές δημοκρατίες, πετυχαίνοντας έτσι να απομονώσει το Βυζάντιο από κάθε πηγή ενισχύσεων. Τότε οι Βυζαντινοί διέπραξαν το μοιραίο λάθος να τον εκβιάσουν απειλώντας να ελευθερώσουν τον Οθωμανό πρίγκιπα που κρατούσαν αιχμάλωτο, ζητώντας την καταβολή χρημάτων. Αμέσως μετά τη ρύθμιση των εκκρεμοτήτων, ο Μωάμεθ έφτασε στο Βόσπορο και οικοδόμησε ένα κάστρο, το Ρούμελη-Χισάρ ή λαιμοκοπιά, κλείνοντάς τον Βόσπορο για τα εχθρικά πλοία. Άρχισε την κατασκευή πολλών κανονιών, διαφόρου διαμετρήματος προκειμένου να καταστρέψει τα χιλιόχρονα τείχη της Πόλης. Έφτασε μπροστά στην Πόλη(Απρίλιος 1453) οδηγώντας ένα στρατό άνω των 100.000 πολεμιστών. Μετά από σύντομη αλλά σκληρή πολιορκία, η Πόλη έπεσε(29/05/1453), ημέρα Τρίτη και επακολούθησε άγρια σφαγή. Ο Μωάμεθ, που είχε εκδηλώσει την επιθυμία του να καταστήσει την Πόλη πρωτεύουσα του κράτους του άρχισε να την ανοικοδομεί, μεταφέροντας πληθυσμούς από άλλες περιοχές. Αργότερα άρχισε μια σειρά από εκστρατείες που οδήγησαν στην κατάλυση του Δουκάτου των Αθηνών, του Δεσποτάτου του Μυστρά, της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας και των φραγκικών ηγεμονιών του Αιγαίου. Μέχρι το 1461 σχεδόν όλος ο γεωγραφικός χώρος του πυρήνα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας είχε ενωθεί ξανά σε ένα νέο κράτος. Ως το τέλος του, λίγο πριν μια εκστρατεία κατά της Ρώμης, έκανε εκστρατείες σε Ασία, Μεσόγειο, Μαύρη Θάλασσα και Βαλκάνια. Αμέσως μετά την Άλωση, έδωσε προνόμια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, για να μπορέσει να ελέγξει τους χριστιανούς της Αυτοκρατορίας του. Η Πόλις Εάλω(1453) και οι Τούρκοι κάνουν την σφαγή υπερπαραγωγή! Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε το αποτέλεσμα της πολιορκίας της Πόλης, από τον Μωάμεθ Β'(07/04-Τρίτη 29/05/1453). Ήταν το τέλος της ήδη εξασθενημένης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η Α’ Άλωση(1204) από τους Λατίνους και οι έριδες των Παλαιολόγων, οδήγησαν στην συρρίκνωση. Πριν το τέλος ήταν ήδη φόρου υποτελής στον Σουλτάνο(από την κατάληψη της Αδριανούπολης, 1354). Επομένως, ήταν ένα γεγονός αναμενόμενο. Παρόλα αυτά, η Ιστορία, παρά το τετελεσμένο, έχει καταγράψει τον ηρωισμό των πολιορκούμενων, με 1^ο τον Αυτοκράτορά τους. Μετά την Πόλη, η Οθωμανική Αυτοκρατορία έφτασε να απειλεί την Βιέννη(τέλη 17^ου αι.). Η Άλωση είναι, για κάποιους ιστορικούς, το τέλος του Μεσαίωνα και η αρχή της Αναγέννησης. Υπάρχουν πηγές για την Άλωση στα ελληνικά, λατινικά, σλάβικα και τούρκικα. Η Κωνσταντινούπολη, τα 1.100 χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πολιορκήθηκε πολλάκις, αλλά αλώθηκε, πριν το 1453, ΜΟΝΟ από τους Σταυροφόρους(1204). Αυτοί εγκατέστησαν εκεί ένα αδύναμο Λατινικό Βασίλειο. Η υπόλοιπη Αυτοκρατορία, ήταν διαιρεμένη σε βασίλεια. Ένα από αυτά(Αυτοκρατορία της Νίκαιας), ανέκτησε την Πόλη(1261). Για 2 αιώνες, το Βυζάντιο δεχόταν συνεχείς επιθέσεις Λατίνων, Βουλγάρων, Σέρβων και Τούρκων. Το 1453, σ’ αυτό, εκτός από την Πόλη, ανήκε και το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου(κέντρο ο Μυστράς). Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας(1204) επιβίωσε, αλλά ως ξεχωριστή οντότητα από το Βυζάντιο. Η επιθυμία να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη είχε γίνει έμμονη ιδέα στον Μωάμεθ. Έκανε σχέδια, προσεχτικά, μέρα νύχτα. Πρώτα έκτισε, Β της πόλης, στις ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου, στο πιο στενό σημείο, ένα ισχυρό φρούριο(Ρούμελι Χισάρ). Τα κανόνια που εκεί ήταν ό,τι πιο προηγμένο τεχνολογικά τότε. Οι Βυζαντινοί ανησύχησαν, πίστεψαν πια ότι είχε έρθει το τέλος. Η οχύρωση αυτή, μαζί με την προϋπάρχουσα στην απέναντι ασιατική ακτή(Ανατολή-χισάρ) απέκοψε την θαλάσσια επικοινωνία της Κωνσταντινούπολης με τα λιμάνια του Εύξεινου πόντου, στερώντας την  ενίσχυση και τον εφοδιασμό της. Αμέσως μετά, ο Μωάμεθ Β' εισέβαλε στην Πελοπόννησο, για να εμποδίσει τον Δεσπότη του Μοριά, να βοηθήσει την Κωνσταντινούπολη. Η συνέχεια εδώ. Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος Εξουσίαζε ΜΟΝΟ την Κωνσταντινούπολη, τις πλησιέστερες προς αυτήν εκτάσεις της Θράκης, και το μεγαλύτερο μέρος του Μορέως-μακριά από την Βασιλεύουσα και υπό την κυριαρχία των αδελφών του-. Κατέβαλε γενναιόδωρες προσπάθειες να περισώσει την Αυτοκρατορία. Ως χαρακτήρας διακρινόταν για την ενεργητικότητα και την ανδρεία του. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια σε αυτόν τον άνισο αγώνα, μετέφερε στην πόλη όλες τις ποσότητες σιτηρών που ήταν δυνατόν να συγκεντρωθούν και επισκεύασε τα τείχη της πόλης. Η είσοδος του Κεράτιου κόλπου κλείσθηκε με βαριά αλυσίδα, όπως συνέβαινε κάθε φορά σε καταστάσεις πολιορκίας για να αποτραπεί η διείσδυση του εχθρικού στόλου. Η φρουρά της πόλης όμως μόλις έφθανε τις λίγες χιλιάδες. Ο Αυτοκράτορας στράφηκε για βοήθεια στην Δύσης. Σοβαρές στρατιωτικές ενισχύσεις δεν κατέφθασαν ποτέ στην πόλη. Αντί για στρατιωτική βοήθεια ήρθε στην Κωνσταντινούπολη ένας καρδινάλιος, ελληνικής καταγωγής, ο Ισίδωρος-παλαιότερα μέρος στην Σύνοδο της Φλωρεντίας-. Τέλεσε μια λειτουργία στην Αγία Σοφία, όμως αυτό προκάλεσε μεγάλη αναταραχή μεταξύ του πληθυσμού της πόλης. Ένας από τους πιο σημαντικούς βυζαντινούς στρατηγούς του Αυτοκράτορα, ο Λουκάς Νοταράς, είπε: «Κρειττότερον εστίν ειδέναι εν τη μέση τη πόλει φακίολον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν Λατινικήν»(σχόλιο: η «προσφορά» της Δύσης στην Ελλάδα). Ο στρατός του Μωάμεθ Β' ήταν τουλάχιστον 150.000 στρατιώτες. Φαίνονταν όμως πολύ μεγαλύτερος. Είχαν συγκεντρωθεί ατελείωτα πλήθη Τούρκων άτακτων, για λεηλασία. Ο στρατός ήταν άριστα εκπαιδευμένος και οργανωμένος και επικρατούσε μεγάλος ενθουσιασμός. Πολυάριθμοι φανατικοί μουσουλμάνοι μοναχοί (δερβίσηδες) και ιερωμένοι κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους στρατιώτες και με κηρύγματα τόνωναν την πολεμική ορμή. Ο Μωάμεθ Β' υπήρξε ο 1^ος στρατιωτικός ηγέτης με πραγματικά οργανωμένο πυροβολικό. Τα γιγάντια ορειχάλκινα κανόνια των Τούρκων είχαν την δυνατότητα να εκτοξεύσουν σε μεγάλη απόσταση τεράστια πέτρινα βλήματα, στων οποίων τα χτυπήματα δεν ήταν δυνατόν να αντισταθούν τα παλαιά τείχη της πόλης. Οι υπόνομοι και οι υπόγειοι διάδρομοι που άνοιγαν οι Τούρκοι κάτω από τα τείχη αποδείχθηκαν εντελώς περιττοί, λόγω των κανονιών. Μέχρι τα τέλη του 19^ου αι. ήταν ορατά σε πολλά σημεία της πόλης τα τεράστια βλήματα, στην ίδια θέση που είχαν πέσει το 1453. Σχετικά με το στρατό των αμυνόμενων, ο Φραντζής(καταμέτρησε κατ’ εντολή του Αυτοκράτορα) αναφέρει 4.773 Ρωμαίους και περίπου 200 ξένους, κυρίως Γενουάτες και Βενετούς. Θα πρέπει να προστεθούν τα οργανωμένα ιταλικά στρατιωτικά σώματα(+1.000 άτομα). Ο συνολικός αριθμός δεν πρέπει να υπερέβαινε τις 8.000. 2 γενουατικά πλοία που μετέφεραν 700 πολεμιστές έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη(26/01/1453). Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος απένειμε στον αρχηγό τους στρατηγό Ιωάννη Ιουστινιάνη, έμπειρο πολεμιστή, τον τίτλο του πρωτοστάτορος και του ανέθεσε την άμυνα της πόλης. Παρά τη σημαντική αριθμητική διαφορά, η Πόλη προστατευόταν από περίφημα τείχη μήκους +22 km. 07/04 κηρύχθηκε επίσημα η πολιορκία από τον Μωάμεθ Β'. Στις 12 κατέφθασε ο τουρκικός στόλος από την Καλλίπολη. Ήταν ο 1^ος πραγματικά αξιόμαχος οθωμανικός στόλος Στην αρχή της πολιορκίας, ο Αυτοκράτορας πήρε θέση κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, απέναντι από τον Σουλτάνο. Στο πλευρό ο Ιουστινιάνης. Το μεγάλο τουρκικό κανόνι είχε τοποθετηθεί ακριβώς μπροστά και για αυτό οι Βυζαντινοί τοποθέτησαν μεγάλο μέρος του στρατού σε αυτό το μέρος των τειχών. Στις 12/04 ξεκίνησε ο βομβαρδισμός με τα κανόνια, που συνεχίστηκε αδιάκοπα σε όλη την πολιορκίας. Οι Βυζαντινοί δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους κανόνια-πολύ κατώτερα από τα τουρκικά-, τα οποία είχαν τοποθετήσει πάνω στα τείχη. Γρήγορα διαπίστωσαν ότι κάθε βολή τους προκαλούσε ρωγμές στα ίδια τα τείχη. Ωστόσο, η άμυνα τις πρώτες βδομάδες διεξάγονταν με επιτυχία. Στις 18/04 αποκρούστηκε με επιτυχία η 1^η συντονισμένη τουρκική έφοδος και το ηθικό των Βυζαντινών αναπτερώθηκε. Στις 20/04 σημειώθηκε ένα αναπάντεχα ευχάριστο γεγονός για τους πολιορκημένους: 3 γενουατικά πλοία και ένα βυζαντινό, μετά από νικηφόρα σύγκρουση με αριθμητικά υπέρτερο τουρκικό στόλο, ήλθαν να ενισχύσουν τους Βυζαντινούς. Ο σουλτάνος αναστατώθηκε από την ναυμαχία αυτή που προχώρησε έφιππος στην θάλασσα. Αυτό ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για την ψυχολογία των πολιορκημένων, οι οποίοι πίστευαν ότι η ευνοϊκή έκβαση της πολιορκίας ήταν πλέον ορατή. Στις 22/04, ο τουρκικός στόλος, ύστερα από επιχείρηση της προηγούμενης νύχτας, κατάφερε να διεισδύσει εντός του Κεράτιου κόλπου. Για τον σκοπό είχε κατασκευαστεί στην κοιλάδα μεταξύ των λόγγων, ένα είδος ξύλινης εξέδρας, επάνω από την οποία σύρθηκαν τα οθωμανικά πλοία, που είχαν τοποθετηθεί πάνω σε τροχούς. Για να μη γίνει αντιληπτό το εγχείρημα, τα κανόνια βομβάρδιζαν ακατάπαυστα το χερσαίο τείχος. Ο στόλος των Βυζαντινών και των Ιταλών συμμάχων, που στάθμευε εντός του Κεράτιου κόλπου, βρέθηκε ανάμεσα σε 2 πυρά και η κατάσταση της Πόλης έγινε κρίσιμη. Τότε οργανώθηκε σχέδιο για να πυρποληθεί ο τουρκικός στόλος με υγρό πυρ την επόμενη νύχτα, όμως το σχέδιο προδόθηκε και δεν πραγματοποιήθηκε(σχόλιο: ο ρόλος της προδοσίας στην ελληνική ιστορία). Η άμυνα της Πόλης εξασθενούσε, καθώς έπρεπε να τοποθετηθούν δυνάμεις στο τείχος του Κερατίου που ως τότε δεν είχε ανάγκη από ιδιαίτερη περιφρούρηση. Στο μεταξύ στη βυζαντινή πρωτεύουσα είχε γίνει ιδιαίτερα αισθητή η έλλειψη τροφίμων. Οι πολεμιστές είχαν αρχίζει να κουράζονται με τις αλλεπάλληλες εχθρικές επιθέσεις. Βενετοί και Γενουάτες διαπληκτίζονταν κατηγορώντας οι 1^οι τους δεύτερους για συνεργασία με τον εχθρό. Υπήρχαν φήμες ότι οι Γενουάτες του Γαλατά, ανέγγιχτος από τους Τούρκους σε όλη την πολιορκία, βοηθούσαν τον Σουλτάνο. Πολλοί Βυζαντινοί και ξένοι συμβούλευαν τον Αυτοκράτορα να διαφύγει, όμως ο Κωνσταντίνος με θάρρος και αξιοπρέπεια απέρριπτε την ταπεινωτική αυτή λύση. Ο συνεχής βομβαρδισμός της πόλης, για αρκετές βδομάδες, εξάντλησε εντελώς τον πληθυσμό, που όλος, προσπαθούσε να αποκαταστήσει τις πολυάριθμες ρωγμές του τείχους. Η πολιορκία είχε ήδη διαρκέσει 50 μέρες. Ταυτόχρονα στο οθωμανικό στρατόπεδο επικρατούσαν φήμες, πιθανόν ψεύτικες, για την πιθανή άφιξη πολυάριθμου χριστιανικού στόλου από τη Δύση, κάτι που ανάγκασε τον Μωάμεθ να εντείνει την προσπάθεια για κατάληψη της πόλης. Στις 21/05, ο Σουλτάνος έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε την παράδοσή της, με την υπόσχεση να επιτρέψει στον Αυτοκράτορα και σε όσους το επιθυμούσαν να φύγουν με τα υπάρχοντά τους. Επίσης, θα αναγνώριζε τον Κωνσταντίνο ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Τέλος, εγγυόταν για την ασφάλεια του πληθυσμού που θα παρέμενε στην Πόλη. Οι αντιπροτάσεις του Κωνσταντίνου διαπνέονταν από πνεύμα αξιοπρέπειας και αποφασιστικότητας. Δέχονταν να πληρώσει υψηλότερους φόρους υποτέλειας και να παραμείνουν στα χέρια των Τούρκων όλα τα κάστρα και τα εδάφη που είχαν κατακτήσει. Για την Κωνσταντινούπολη όμως δήλωσε: «Το να σου (παρα)δώσω όμως την πόλη ούτε σε εμένα επαφίεται ούτε σε άλλον από τους κατοίκους της• διότι με κοινή απόφαση οι πάντες θα αποθάνουμε αυτοπροαίρετα και δεν θα υπολογίσομε τη ζωή μας.» Ύστερα από την αποτυχημένη προσέγγιση, ο Μωάμεθ Β' κάλεσε πολεμικό συμβούλιο και κατόπιν έβγαλε λόγο προς τους στρατιώτες, ζητώντας του θάρρος και σταθερότητα. Τόνισε ότι υπάρχουν 3 προϋποθέσεις για έναν επιτυχή πόλεμο: η επιθυμία(για τη νίκη), η ντροπή(για την ήττα) και η υπακοή στους ηγέτες. Δήλωσε με όρκο πως ο ίδιος ήθελε μόνο τα τείχη και τα οικοδομήματα της πόλης και πως αφήνει στο στρατό όλα τα άλλα. Υπογράμμισε πως υπάρχουν θησαυροί μέσα στα κτήρια και κυρίως στις εκκλησίες και θα επωφεληθούν από τον εξανδραποδισμό των κατοίκων-ανάμεσά τους πολλές νέες γυναίκες-. Τέλος διέταξε νηστεία και προσευχή. Η επίθεση ορίστηκε για την νύχτα της 29^ης Μαΐου. Στις 28/05 συντελέστηκε μεγάλη ακολουθία στην Αγία Σοφία, η τελευταία χριστιανική ακολουθία που πραγματοποιήθηκε εκεί, την οποία παρακολούθησε πλήθος αξιωματούχων και πιστών. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' σε λόγο προς τον λαό του, τον προέτρεψε να αντισταθεί γενναία, λέγοντας ότι οι Τούρκοι «υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός». Ο Κωνσταντίνος ολοκλήρωσε την ομιλία του ως εξής: «Γνωρίσατε λοιπόν τούτο: Εάν ειλικρινά υπακούσετε ό,τι σας διέταξα, ελπίζω ότι, με τη βοήθεια του Θεού, θα αποφύγουμε τη δίκαιη τιμωρία Του, που κρέμεται επάνω μας.» Την Τρίτη 29/05(01.00-02.00), εκδηλώθηκε γενική τουρκική επίθεση. Μόλις δόθηκε το σύνθημα η Πόλη υπέστη συνδυασμένη επίθεση από 3 πλευρές συγχρόνως. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπάθησαν να περάσουν κάτω από τα τείχη. Παρόλο που στις επιθέσεις ήταν περισσότεροι αριθμητικά, οι Βυζαντινοί τους απώθησαν αρκετές φορές προκαλώντας τους τρομερές απώλειες. Οι 2 πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν. Όμως ο Μωάμεθ Β' οργάνωσε πολύ προσεκτικά την 3^η  και τελευταία. Με επιμονή οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του μέρους των τειχών κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού(Πέμπτον), όπου πολεμούσε και ο Αυτοκράτορας. Ένας από τους κύριους υπερασπιστές της πόλης, ο Γενουάτης Ιουστινιάνι, τραυματίστηκε σοβαρά και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή η απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη. Στα τείχη δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα και ο Αυτοκράτορας, πολεμώντας ως απλός στρατιώτης, έπεσε στην μάχη. Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για τον θάνατο του και για τον λόγο αυτό ο θάνατός του έγινε γρήγορα θέμα ενός θρύλου που έχει συσκοτίσει την ιστορική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να σπάσουν τη γραμμή άμυνας των τειχών, παρά μόνο όταν από εσωτερική προδοσία μπήκαν από την Κερκόπορτα και περικύκλωσαν τους αμυνόμενους. Η πολιορκία κράτησε περίπου 3 μήνες. Τελικά, ο Μωάμεθ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη(Τρίτη 29/05/1453(αποφράς ημέρα)). Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου οι Τούρκοι όρμησαν στην πόλη, αρχίζοντας μαζικές λεηλασίες. Μεγάλο πλήθος πολιτών κατέφυγε στην Αγία Σοφία, για ασφάλεια. Αλλά οι Τούρκοι διέρρηξαν την κεντρική πύλη και όρμησαν στην εκκλησία όπου έσφαξαν το πλήθος. Την ημέρα της πτώσης, ή την επόμενη, ο Σουλτάνος εισήλθε επίσημα στην πόλη και πήγε στην Αγία Σοφία, όπου προσευχήθηκε. Κατόπιν ο Πορθητής εγκαταστάθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα των Βλαχερνών. Δόθηκε διαταγή για τριήμερη λεηλασία της πόλης. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ουσιαστικά έπαυσε μετά την 1^η μέρα. O ιστορικός Μιχαήλ Δούκας αναφέρει πως ο σουλτάνος επιφύλαξε για τον εαυτό του τα οικοδομήματα και τα τείχη της πόλης, αφήνοντας τα υπόλοιπα αγαθά, τους αιχμαλώτους και τα λάφυρα στη διάθεση των στρατευμάτων. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες με επικεφαλής την Αγία Σοφία, και τα μοναστήρια με όλο τους τον πλούτο λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς. Συνέπειες Άλωσης Η Ορθόδοξη Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε πια να υφίσταται. Στην θέση της ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε η Μωαμεθανική Οθωμανική Αυτοκρατορία, της οποίας η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από την Αδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη που ονομάστηκε από τους Τούρκους Istanbul(από τη φράση εις την πόλιν) και παρέμεινε έδρα του κράτους ως την οριστική κατάλυσή(1922). O Μωάμεθ Β' απέσπασε από τους Φράγκους την Αθήνα(1456) και έχτισε ένα τέμενος-σύμβολο της κατάκτησης της πόλης κάτω από τον Ιερό Βράχο. Λίγο  αργότερα υπέταξε όλες τις ελληνικές περιοχές-και την Πελοπόννησο-. Ο Παρθενώνας, τότε εκκλησία της Θεοτόκου, μετατράπηκε με διαταγή του σε τζαμί. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας περιήλθε στην εξουσία των Οθωμανών(1461) όπως και τα τελευταία υπολείμματα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Η πτώση της Κωνσταντινούπολης σηματοδότησε την έναρξη της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα. Θρύλοι και παραδόσεις για την Άλωση Η θυσία του τελευταίου Αυτοκράτορα και το γεγονός ότι δεν διασώθηκαν πληροφορίες για τις τελευταίες του στιγμές, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολυάριθμους θρύλους, με κύριο αυτόν του «μαρμαρωμένου βασιλιά», που περιμένει την στιγμή να ανακτήσει την Αυτοκρατορία του. Μια λαϊκή παράδοση, Μια λαϊκή χριστιανική παράδοση, αναφέρει ότι τη στιγμή που διέρρηξαν οι Τούρκοι την πύλη της Αγίας Σοφίας τελούνταν Θεία Λειτουργία και ο ιερέας τη στιγμή που είδε τους μουσουλμάνους να ορμούν στους πιστούς, εισήλθε και εξαφανίσθηκε μέσα στον τοίχο, πίσω από το Άγιο Βήμα, που άνοιξε μπροστά του κατά τρόπο μαγικό. Λεγόταν ότι οι χριστιανοί θα ανακαταλάβουν την Πόλη, ο ιερέας θα βγει από τον τοίχο, για να συνεχίσει την Λειτουργία. Άλλος θρύλος λέει ότι ο Κων/νος Παλαιολόγος είχε στο ένα χέρι 6 δάκτυλα και αν βρεθεί ένας Έλληνας με 6 δάκτυλα, τότε ο Αυτοκράτορας θα ανακτήσει την Βασιλεύουσα και την Αυτοκρατορία. Ο Αμερικανός ιστορικός Gosvernor(τέλη 19^ου αι.), ανέφερε ότι στην συνοικία Αμπού Βέφα της Πόλης, υπήρχε ένας χαμηλός ανώνυμος τάφος, τον οποίο οι Ρωμιοί τιμούσαν ως τάφο του Κων/νου και τον χρησιμοποιούσαν κρυφά ως τόπο λατρείας. Όταν το έμαθαν οι Τούρκοι, επενέβησαν και επέβαλλαν τιμές, ερημώνοντας ταυτόχρονα το μέρος.