ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ(ΠΕΘΑΝΕ ΣΑ ΣΗΜΕΡΑ, 30/03/1896)
Για να καταλάβουμε γιατί η Ελλάδα έφτασε ξανά, παλαιότερα σε μια από τις πτωχεύσεις της νεότερης ιστορίας της, πρέπει να μελετήσουμε κάποια βιογραφικά στοιχεία, για τον βασικό πρωταγωνιστή της πολιτικής ζωής των τελών του 19ου και των αρχών του 20ου αι., Χαριλάου Τρικούπη. Μαζί με τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη είναι το δικομματικό δίδυμο της συμφοράς, που έφερε στην Ελλάδα την πτώχευση(1893) και τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο(1897-1978). Οι πολιτικές αιτίες της κρίσης εκείνης είναι τραγικά παρόμοιες με αυτές του τέλους της Μεταπολίτευσης(αν και ο δόλος με τον οποίο συρόμαστε 2 χρόνια τώρα στην καταστροφή δεν πρέπει να έχει προηγούμενο). Χαρίλαος Τρικούπης(1832-96). Πολιτικός και διπλωμάτης. Κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας 19 χρόνια(1875-94). Έγινε πρωθυπουργός 7 φορές, για 10 από τα 20 χρόνια αυτής της περιόδου. Η τελευταία του κυβέρνηση, δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις έναντι των ξένων δανειστών, με συνέπεια την πτώχευση της Ελλάδας. Τουλάχιστον την παραδέχθηκε με το ιστορικό «ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ». Η σωτηρία είναι σύνθημα του 2009-12. Γεννήθηκε στο Ναύπλιο και καταγόταν από την ιστορική οικογένεια του Μεσολογγίου Τρικούπη και Καρατζά της Κων/λης. Ήταν γιος του Σπυρίδωνα Τρικούπη (πολιτικός, ιστορικός, επίσης πρωθυπουργός της Ελλάδας) και της Αικατερίνης Μαυροκορδάτου. Ανάδοχός του ήταν ο Ανδρέας Μιαούλης. Μετά την φοίτησή του σε Γυμνάσιο των Αθηνών, με γυμνασιάρχη των Γεώργιο Γεννάδιο, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι. Μετά το τέλος αυτών, χρημάτισε ιδιαίτερος γραμματέας του πατέρα του Σπυρίδωνα, τότε πρέσβη στο Λονδίνο. Διορίστηκε(1856) επίσημος γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο, ακολουθώντας το διπλωματικό σώμα. Εκλέχθηκε(1862) πληρεξούσιος της ελληνικής παροικίας του Λονδίνου και, αποσυρθέντος του πατέρα του, ανέλαβε επιτετραμμένος της πρεσβείας. Η διπλωματική του σταδιοδρομία υπήρξε βραχεία, αλλά διακρίθηκε για την δεξιοτεχνία του, στις διαπραγματεύσεις με την Βρετανία, ως πληρεξούσιος της ελληνικής κυβέρνησης, στην συνθήκη παραχώρησης των Ιονίων νήσων από την Μ. Βρετανία στο Βασίλειο της Ελλάδας, κυρίαρχος όρος αποδοχής του Στέμματος αυτού από τον πρίγκιπα και μετέπειτα Βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο Α’. Το θέμα της εκχώρησης των Επτανήσων, δεν ήταν τόσο απλό, μετά την αντίδραση της Δανικής Αυλής, όπου η σχετική συνθήκη είχε συνομολογηθεί ερήμην της ελληνικής κυβέρνησης, συνέπεια της οποίας ήταν 2η σχετική συνθήκη με τον διπλωματικό όρο «ενσωμάτωση». Σ’ αυτή ήταν πληρεξούσιος ο Τρικούπης, διπλωμάτης για 8 χρόνια(1856-64). Παραιτήθηκε από την διπλωματική υπηρεσία, για να συμμετάσχει στις εκλογές(1864). Εξελέγη βουλευτής Μεσολογγίου(1865) και ανέλαβε Υπουργός Εξωτερικών(1866) στην 3η κυβέρνηση Αλ. Κουμουνδούρου. Σε λίγο ήρθε σε διάσταση απόψεων μαζί του και απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση. Για 4 χρόνια(1868-72), πολιτεύθηκε ανεξάρτητα από τα τότε υπάρχοντα κόμματα. Ίδρυσε(1872) το «Πέμπτον Κόμμα», στο οποίο συγκεντρώθηκαν οι πιο φιλελεύθερες και προοδευτικές προσωπικότητες της εποχής. Στην πολιτική αστάθεια της κυβέρνησης Δ. Βούλγαρη (Στηλιτικά), έγραψε στην εφημερίδα ΚΑΙΡΟΙ, το περίφημο άρθρο του ΤΙΣ ΠΤΑΙΕΙ (29/06/1874). Εδώ, κατήγγειλε το πολιτικό σύστημα, αλλά ουσιαστικά κατηγορούσε τον Γεώργιο Α’, επειδή, μετά την πτώση Δεληγιώργη, λόγω των Λαυρεωτικών, είχε χρήσει κυβέρνηση εκείνη την μειοψηφίας του Βούλγαρη. Με το τότε ισχύον Σύνταγμα, κανένα κόμμα δεν μπορούσε να πλειοψηφήσει μόνο του. Έτσι, όλες οι κυβερνήσεις ήταν μειοψηφίας. Ο βασιλιάς, για να αποφεύγει ακυβερνησία με επαναλαμβανόμενες εκλογές, αναγκαζόταν κάθε φορά να χρήζει κυβέρνηση το κόμμα με την λιγότερη μειοψηφία. Ο Τρικούπης δημοσίευσε 2ο άρθρο, το ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΕΝΕΣΤΩΣ(09/07/1874), με το οποίο έθετε ως δόγμα της Βουλής την Δεδηλωμένη(εμπιστοσύνη) αυτής. Αργότερα, καθιερώθηκε ως Αρχή της Δεδηλωμένης. Επειδή τα άρθρα του Τρικούπη ήταν τολμηρά(χαρακτήριζε το 2ο ανεύθυνο τον βασιλιά) συνελήφθη, ως συντάκτης τους, ο εκδότης της εφημερίδας Π. Κανελλίδης. Κατά την ανάκριση, αποκαλύφθηκε ότι ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ συντάκτης ήταν ο Τρικούπης, που παρουσιάστηκε στις Αρχές και ανέλαβε την ευθύνη της σύνταξης των ενυπόγραφων άρθρων. Έτσι, ο Τρικούπης προφυλακίστηκε για μόνο 4 μέρες, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση και, τελικά, αθωώθηκε με βούλευμα. Τον Απρίλιο του 1875, πήρε εντολή από τον Γεώργιο Α’ να σχηματίσει κυβέρνηση, διαλύοντας την Βουλή, και να κάνει εκλογές. Παρέμεινε στην εξουσία 5,5 μήνες περίπου(ως τον Οκτώβριο του 1875). Στις εκλογές, έχοντας μειοψηφία, παραιτήθηκε υπέρ του πλειοψήφισαντος Αλ. Κουμουνδούρου. Ο Γεώργιος Σουρής, περιέγραψε με ανεπανάληπτο τρόπο ΟΛΗ την εποχή Τρικούπη. Είναι τραγικά επίκαιροι οι στίχοι του. Ανέλαβε(1877) το Υπουργείο Εξωτερικών στην Οικουμενική Κυβέρνηση Κανάρη. Όταν έπεσε η κυβέρνηση Κουμουνδούρου, που αντικατέστησε αυτή του Κανάρη, ο Τρικούπης έφτιαξε μια κυβέρνηση(1878, Υπουργείον Τρικούπη-Ζαΐμη), η οποία δεν έλαβε την υποστήριξη της Βουλής και έπεσε 5 μέρες μετά τον σχηματισμό της. Ο Τρικούπης κέρδισε τις εκλογές(1879) και τον Μάρτιο σχημάτισε κυβέρνηση(1880), αλλά τον Οκτώβριο παραιτήθηκε. Επανήλθε στην εξουσία το 1886. Κέρδισε τις εκλογές του 1887, αλλά όχι του 1890(πτώση κυβέρνησής του). Ανέλαβε πάλι την εξουσία το 1892. Την τελευταία περίοδο της πρωθυπουργίας του(1893-5), η Ελλάδα πτώχευσε και σταμάτησε μονομερώς να αποπληρώνει τα εξωτερικά της δάνεια. Σ’ αυτόν αποδίδεται η φράση ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ, ενώπιον της Βουλής, την οποία, βάση των πρακτικών της Βουλής, ποτέ δεν είπε. Η πτώχευση θα είχε αποφευχθεί, αν ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, αποδεχόταν τους χειρισμούς Τρικούπη, για σύναψη νέου δανείου για την αντιμετώπιση του χρέους. Ο βασιλιάς δεν δέχθηκε την πρότασή του, να κυρωθεί η σύμβαση του δανείου(σχετικός νόμος) και την σύσταση «Ταμείου Δανείου» με βασιλικό διάταγμα. Αντιπρότεινε να δώσει η Βουλή ειδική εξουσιοδότηση. Πιεζόμενος από τον Τρικούπη, ζήτησε 48 ώρες «για να σκεφθεί». Σ’ αυτό το διάστημα, με κρυπτογραφικό τηλεγράφημα στο Λονδίνο(από τα Ανάκτορα), δινόταν εντολή πώλησης στο χρηματιστήριο πολλών εκ. ομολογίες ελληνικών δανείων, οι τιμές των οποίων ανέβαιναν καθημερινά ενόψει του νέου δανείου. Το βασιλικό παίγνιο οδήγησε τον Τρικούπη στην παραίτηση και την Ελλάδα στην πτώχευση. Στις εκλογές του 1895, δεν εξελέγη ούτε βουλευτής και αυτοεξορίστηκε στις Κάννες. Λίγο πριν πεθάνει(1896), τέθηκε, χωρίς την θέλησή του, υποψήφιος στις αναπληρωματικές εκλογές στην επαρχία Βάλτου και εξελέγη πανηγυρικά. Πέθανε στα 64 του, στις Κάννες και ενταφιάστηκε στην Αθήνα. ΕΡΓΟ Ως Υπουργός Εξωτερικών, υπέγραψε(Οκτώβριος 1867) σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας με τον ηγεμόνα Μιχαήλ της Σερβίας. Με πρότασή του(Μάρτιος 1880) καταργήθηκε η δεκάτη στα δημητριακά και αντικαταστάθηκε με τον φόρο επί των αροτριώντων κτηνών. Μείωσε την στρατιωτική θητεία σε ένα, αντί 3, έτος. Με την κυβέρνησή του(Μάρτιος 1882), αναδιοργάνωσε αστυνομία, αγροφυλακή και Σχολή Ευελπίδων. Θέσπισε νόμους για προσόντα, νομιμότητα και προαγωγή των δημοσίων υπαλλήλων. Αποφάσισε την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας και την δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου. Το 1882, λειτουργούσαν ΜΟΝΟ 9 περ. km σιδηροδρομικής γραμμής(γραμμή Αθήνα-Πειραιά), το 1893, 914 km και άλλα 490 ήταν υπό κατασκευή. Για την υλοποίηση των δημοσίων έργων αυτών, σύναψε 2 μεγάλα δάνεια και επέβαλε φόρους σε καπνό και κρασί. Δικό του επίτευγμα είναι η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου(εγκαίνια το 1893). Έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην παιδεία. Στην περίοδο 1886-90, μείωσε τον αριθμό των βουλευτών(από 240 σε 150, το κατώτατο, με βάση το τότε ισχύον Σύνταγμα, όριο) και ενίσχυσε το Βασιλικό Ναυτικό με παραγγελία 3 μεγάλων πλοίων(ΥΔΡΑ, ΣΠΕΤΣΑΙ, ΨΑΡΑ). Για την χρηματοδότησή τους πήρε και άλλο δάνειο. Επέβαλε φορολογία και επί των οικοδομών. Επεδίωξε, γενικά, έναν αισιόδοξο εκσυγχρονισμό, που δεν υλοποιήθηκε λόγω της προβληματικής ελληνικής οικονομίας και του συντηρητισμού της εποχής. Ο πολιτικάντης αντίπαλός του ήταν ο Τσελεπίτσαρης, που διοργάνωνε πορείες εναντίον του. Βασικός και σοβαρός αντίπαλος όμως ήταν ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου