Οι 6 εντολές της Merkel για Μεσόγειο αλά Γερμανία(το πείραμα TREUHAND NO2)

Οι 6 εντολές της Merkel για Μεσόγειο αλά Γερμανία(το πείραμα TREUHAND NO2)

Στην επεξεργασία και εκπόνηση σχεδίου 6 σημείων το οποίο περιλαμβάνει δομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τον συμβιβασμό των πολιτικών της λιτότητας και της ανάπτυξης επεξεργάζεται το επιτελείο της Angela Merkel. Το σχέδιο, που έχει καταρτιστεί από τεχνοκράτες της γερμανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με το γερμανικό SPIEGEL, είναι στα πρότυπα της Ατζέντας 2010 για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που είχε εκπονήσει ο Καγκελάριος Gerhard Schröder. Η γερμανική πρόταση περιλαμβάνει αποκρατικοποίηση δημόσιων οργανισμών, αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών και δημιουργία υπηρεσιών ιδιωτικοποιήσεων στα πρότυπα της Treuhand-το μοντέλο ιδιωτικοποιήσεων που είχε ακολουθεί στην Α Γερμανία(η πατρίδα της)-. «Με λίγα λόγια, η περιοχή της Μεσογείου πρόκειται να μοιάζει περισσότερο με τη Γερμανία, αλλά με καλύτερο καιρό»..., σχολιάζει το περιοδικό. Η πρόταση του Βερολίνου επικεντρώνεται σε μέτρα που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία στη Γερμανία κατά το παρελθόν και έφεραν τη χώρα στην κορυφή της ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η Merkel θέλει να υλοποιηθούν προγράμματα που θα βοηθούν τη δημιουργία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, στο πρότυπο των προγραμμάτων που «τρέχει» η γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW. Στη Γερμανία προβλέπεται ότι συγκεκριμένες δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να εγκρίνουν επενδυτικά σχέδια μέσα σε ένα προκαθορισμένο χρονικό όριο. Ειδικότερα, οι αιτήσεις θεωρούνται εγκεκριμένες, εάν δεν απορριφθούν μέσα σε αυτό το χρονικό όριο. Ακόμη, η Merkel θέλει οι χώρες με υψηλό ποσοστό ανεργίας να χρησιμοποιήσουν το γερμανικό μοντέλο για να μεταρρυθμίσουν την αγορά εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να χαλαρώσουν οι όροι και οι προϋποθέσεις για τις απολύσεις και να εισαχθεί ένα μοντέλο περιορισμένης απασχόλησης, που αποκαλείται «μίνι-δουλειά», με μικρότερη φορολόγηση και εισφορές. Επιπλέον, στις χώρες αυτές θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα διπλό εκπαιδευτικό σύστημα, που θα συνδυάζει μια στάνταρ πρακτική εκπαίδευση σε ένα επαγγελματικό σχολείο, σε συνδυασμό με μαθητεία στον ίδιο τομέα σε κάποια επιχείρηση, με στόχο την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Ένα άλλο σημείο που απασχολεί το Βερολίνο είναι ο υψηλός αριθμός οργανισμών και υπηρεσιών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του δημοσίου και χαίρουν της προστασίας του, σε πολλές χώρες του ευρωπαϊκού Ν. Προτείνεται, λοιπόν, να δημιουργηθούν υπηρεσίες ιδιωτικοποιήσεων ή ειδικά ταμεία που θα αναλάβουν να αποκρατικοποιήσουν αυτούς τους δημόσιους οργανισμούς. Η προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών θα επιτευχθεί μέσω φοροαπαλλαγών και λιγότερο αυστηρών κανονισμών. Σύμφωνα με το σχέδιο, προτείνεται ακόμη η δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών, στο πρότυπο που χρησιμοποίησε η Κίνα για την ανάπτυξή της. Επιπλέον, η Γερμανία θέλει από τις χώρες του ευρωπαϊκού Ν να επενδύσουν περισσότερο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας(βλ. HELIOS). Στόχος όλων αυτών των μέτρων, σύμφωνα με το σχέδιο του Βερολίνου, είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Όπως σημειώνει το SPIEGEL, η μάχη που πρόκειται να δοθεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στα τέλη του Ιουνίου θα μπορούσε να έχει τίτλο: Προγράμματα ανάπτυξης VS δομικές μεταρρυθμίσεις. Θέλει λοιπόν να μας κάνει σαν τα μούτρα της πατρίδας που άφησε πίσω το 1989 και η οποία αγοράστηκε από την τότε Δ. Γερμανία. Ιδού τι ήταν η Treuhand(σε ελεύθερη μετάφραση έμπιστο χέρι)… Στην καρδιά του Βερολίνου, στη διασταύρωση των οδών Wilhemstrasse και Leipzigerstrasse, στέκει ακόμη ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα της ναζιστικής αρχιτεκτονικής. Εδώ κάποτε στεγαζόταν το αρχηγείο της περιβόητης Luftwaffe, της πολεμικής αεροπορίας με την οποία ο Hitler πίστευε ότι θα μπορούσε να κατακτήσει την Ευρώπη. Το κτίριο, το μεγαλύτερο για χρόνια στην Ευρώπη, σαν από θαύμα, παρέμεινε ανέπαφο από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, για να φιλοξενήσει αργότερα κυβερνητικά κτίρια της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας(ΛΔΓ). Στην δεκαετίας του ’50 πραγματοποιήθηκαν εδώ ορισμένες από τις πρώτες-και τελευταίες- συγκεντρώσεις ενάντια στη διαδικασία «σταλινοποίησης» που επέβαλε η ΕΣΣΔ. Από εκείνο το κτίριο η Treuhand, μετά την ενοποίηση των 2 Γερμανιών ανέλαβε την ιδιωτικοποίηση της περιουσίας της πρ. Α. Γερμανίας. Από εκεί οργάνωσε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά πειράματα στην ιστορία(το επόμενο είναι η λεγόμενη «ελληνική κρίση»). Η Treuhand ήταν η πιο πετυχημένη περίπτωση μαζικής εκποίησης δημόσιας περιουσίας.  Για τους κατοίκους της Α Γερμανίας, όμως, παραμένει ακόμη και σήμερα σύμβολο εθνικής διαπόμπευσης, οικονομικής εξαθλίωσης και διάρρηξης του κοινωνικού ιστού. Η δράση της Treuhand άφησε πίσω της εκατομμύρια ανέργους και μια διαλυμένη βιομηχανική βάση, ενώ δημιούργησε τη γερμανική εκδοχή των Ρώσων ολιγαρχών. ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ Η Treuhand δημιουργήθηκε λίγους μήνες πριν από τη διάλυση της ΛΔΓ από ομάδες αντικαθεστωτικών, όπως ο θεολόγος Wolfgang Ullmann, που δήλωναν ότι θέλουν να μοιράσουν την κρατική περιουσία στους πολίτες της Α Γερμανίας με ένα σύστημα κουπονιών-μετοχών. Η συγκεκριμένη πρακτική λειτούργησε με σχετική επιτυχία στην πρ. Τσεχοσλοβακία, αλλά είχε καταστροφικές συνέπειες στη Ρωσία. Οι επικριτές της Treuhand υποστηρίζουν ότι η δημιουργία της είχε ως στόχο το να επιτρέψει σε μικρές ομάδες από την ιδιότυπη οικονομική ελίτ της χώρας να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη πριν από την αναμενόμενη ενοποίηση των 2 Γερμανιών. Όποια κι αν ήταν, όμως, τα αρχικά σχέδια των δημιουργών της, φαίνεται ότι υπολόγισαν χωρίς το... Δυτικογερμανό ξενοδόχο. Η εταιρεία εκποίησης θα ανδρωθεί την περίοδο που οι Ανατολικογερμανοί συνειδητοποιούν πως η ενοποίηση δεν αποτελούσε σύμπραξη 2 ισότιμων κρατών, αλλά «επιθετική εξαγορά» μιας χώρας από μια άλλη. Μάταια προειδοποιούσε ο Oskar Lafontaine, ως αρχηγός τότε των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών, ότι η λεόντειος ένωση θα οδηγούσε σε κατάρρευση της ανατολικογερμανικής οικονομίας. Η πίεση των οικονομικών ελίτ της Δ Γερμανίας αλλά και του λαού της Α δεν άφηνε περιθώρια για καθαρή σκέψη. Ακόμη και οι πιο σκληροί επικριτές της οικονομικής ενοποίησης, όμως, δεν μπορούσαν να φανταστούν το ρόλο που θα έπαιζε η Treuhand και κυρίως τη δύναμη που θα αποκτούσε ακόμη και στο εσωτερικό των δυτικογερμανικών δομών εξουσίας. Υπό την καθοδήγηση του Helmut Kohl(μέντορας Merkel, Shauble) η νέα υπερ-εταιρεία στρατολογεί 3.000 υπαλλήλους, στήνει τα γραφεία της στο παλιό αρχηγείο της Luftwaffe και αναλαμβάνει αμέσως δράση για το ξεπούλημα του αιώνα. Αμέσως μετά τη δημιουργία της, η Treuhand αποτελούσε τη μεγαλύτερη επιχείρηση στον πλανήτη, αφού είχε στην ιδιοκτησία της 8.000 επιχειρήσεις, 40.000 εργοστάσια και καλλιεργήσιμες και δασικές εκτάσεις 4 εκ στρεμμάτων. Κυρίως, όμως, κρατούσε στα χέρια της τις τύχες 4 εκ εργαζομένων. Προκειμένου να διαχειριστεί και να ξεπουλήσει τον πλούτο μιας ολόκληρης χώρας, η Treuhand μετατράπηκε σε ένα γιγαντιαίο γραφειοκρατικό μηχανισμό, ο οποίος ελέγχονταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από Δυτικογερμανούς τεχνοκράτες και ο οποίος μόνο θεωρητικά έδινε λόγο στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Για τη λειτουργία του χρησιμοποιούσε εξοπλισμό και δίκτυα των Ενόπλων Δυνάμεων της πρώην ΛΔΓ-σχεδόν, δηλ., όπως θα έκανε και μια κατοχική δύναμη σε καιρό πολέμου. ΚΛΕΜΜΕΝΑ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΑΠΟ Α. ΓΕΡΜΑΝΙΑ Ο 1^ος διευθυντής της Treuhand υπολόγιζε ότι από τις ιδιωτικοποιήσεις θα μπορούσε να αποκομίσει περίπου 900 δις $, η πραγματικότητα, όμως, αποδείχτηκε ελαφρώς διαφορετική. Ύστερα από την αρχική εκποίηση των «φιλέτων» της πρώην Α Γερμανίας, τα στελέχη της Treuhand βρέθηκαν αντιμέτωπα με ανυπέρβλητα εμπόδια. Οι περισσότερες δημόσιες επιχειρήσεις, ενώ προσέφεραν έστω με σχετική επάρκεια τις υπηρεσίες τους στους κατοίκους της Α Γερμανίας, χρειάζονταν αναδιάρθρωση προκειμένου να σταθούν στις συνθήκες της αγοράς. Το κόστος, όμως, για μια τέτοια αιφνίδια αλλαγή ήταν κολοσσιαίο, καθώς οι υπό ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις θα έπρεπε να επιδοτηθούν από το δημόσιο ταμείο της ενοποιημένης πλέον Γερμανίας. Ουσιαστικά, το Δημόσιο σήκωνε το βάρος της εξυγίανσης, με την Treuhand να λειτουργεί σαν μηχανισμός αναδιανομής πλούτου από το κράτος προς τους ιδιώτες. Παράλληλα, η ενοποίηση των 2 γερμανικών νομισμάτων σε ισοτιμία ένα προς ένα-τη στιγμή που η αξία του δυτικογερμανικού μάρκου ήταν πενταπλάσια- είχε ως αποτέλεσμα οι ανατολικογερμανικές επιχειρήσεις να χάσουν την αγορά τους στην Α Ευρώπη και να βρεθούν αντιμέτωπες με ένα δυσβάσταχτο κόστος λειτουργίας. Τα στελέχη της Treuhand, βλέποντας ότι υπό τις συνθήκες αυτές δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα ιδιωτικοποιήσεων, είτε προχωρούσαν σε αιφνιδιαστικές εκκαθαρίσεις, στέλνοντας δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους στην ανεργία, είτε έριχναν τις τιμές σε εξευτελιστικά επίπεδα. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κερδοφόρας εταιρείας λαμπτήρων Narva-Glühbirnen, η οποία πωλήθηκε στο συμβολικό αντίτιμο του 1 γερμανικού μάρκου! Το σημαντικότερο πρόβλημα, όμως, ήταν ότι η Treuhand, από ένα σημείο κι έπειτα, έπαψε να πραγματοποιεί οποιονδήποτε ουσιαστικό έλεγχο για τα στοιχεία των αγοραστών και τις δυνατότητές τους να κρατήσουν εν ζωή τα πάλαι ποτέ μεγαθήρια της ανατολικογερμανικής οικονομίας. Δεκάδες μεγαλοαπατεώνες, που αγόρασαν κολοσσιαίες επιχειρήσεις έναντι πινακίου φακής με μοναδική υπόσχεση να μην προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις, πραγματοποίησαν αληθινό πλιάτσικο. Μόλις αναλάμβαναν τον έλεγχο, εκποιούσαν τα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων και με τα χρήματα ενίσχυαν τις δικές τους εταιρείες. Ουσιαστικά, οι παλιές επιχειρήσεις λειτουργούσαν σαν κλεμμένα αυτοκίνητα, από τα οποία οι νέοι «ιδιοκτήτες» αφαιρούσαν όλα τα πολύτιμα εξαρτήματα και άφηναν τον σκελετό να σκουριάζει σε κάποια χωματερή. Μόνο που στη συγκεκριμένη «χωματερή» κατέληγαν και χιλιάδες εργαζόμενοι. Η κατάσταση έλαβε τρομακτικές διαστάσεις 2 μόλις χρόνια μετά την έναρξη των μαζικών ιδιωτικοποιήσεων, αναγκάζοντας την Treuhand να προχωρήσει στη μοναδική κίνηση που δεν θα μπορούσε κανείς να διανοηθεί: να επανεθνικοποιήσει τις επιχειρήσεις που είχε πουλήσει πριν από μερικούς μήνες. Μόνο το 1993 εθνικοποιήθηκαν τουλάχιστον 30 επιχειρήσεις, ενώ περισσότερες από 500 αγοραπωλησίες οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη, με τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων να κατηγορούνται για απάτη, χρηματισμό στελεχών της ίδιας της Treuhand και άλλες βαριές κατηγορίες. Αποτέλεσμα: οι Γερμανοί φορολογούμενοι καλούνταν να πληρώσουν αρχικά για την εξυγίανση των δημόσιων επιχειρήσεων, οι οποίες πωλούνταν σε χαμηλές τιμές και στη συνέχεια να τις αγοράσουν ξανά για να αποτρέψουν την ολοκληρωτική τους κατάρρευση. Το αποτέλεσμα συνήθως ήταν νέες απολύσεις, οι οποίες βάρυναν και πάλι τους φορολογούμενους μέσω των επιδομάτων ανεργίας και πρόνοιας. Θεωρητικά, η Γερμανία είχε την ικανότητα να απορροφήσει το τεράστιο κόστος, καθώς αποτελούσε την 3^η μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη, ενώ η πιστοληπτική της ικανότητα βαθμολογούνταν αδιάλειπτα με τα τρία Α των οίκων αξιολόγησης. Ακόμη κι έτσι, όμως, το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων μετατρεπόταν μήνα με το μήνα σε ακατάσχετη οικονομική αιμορραγία. Πολύ περισσότερο που οι τεχνοκράτες της Treuhand αδιαφορούσαν πλήρως για το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο της πάλαι ποτέ Α Γερμανίας: Το υψηλά ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, που ξεπερνούσε σε τεχνογνωσία ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομικές υπερδυνάμεις της εποχής. Με την έπαρση του «οικονομικού κατακτητή», οι Δυτικογερμανοί θυσίασαν την επαγγελματική γνώση αρκετών γενεών-ίσως το μοναδικό αγαθό που παρήγαγαν εν αφθονία τα αυταρχικά καθεστώτα του ανατολικού μπλοκ. ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να καταγραφούν και στα μακροοικονομικά μεγέθη της ενοποιημένης-αλλά ουδέποτε ενωμένης- Γερμανίας. Μέσα σε λίγους μήνες από την ίδρυση της Treuhand, το ΑΕΠ στις περιοχές της Α Γερμανίας συρρικνώθηκε κατά 30%, ενώ η ανεργία έφτασε από το 0% στο 20%. Για 1^η φορά από το τέλος του Β΄ ΠΠ σημειώνονταν συγκρούσεις μεταξύ ομάδων εργαζομένων που διεκδικούσαν τις όλο και λιγότερες θέσεις εργασίας. Η δράση της Treuhand δεν ευθύνεται για το συνολικότερο μαρασμό της Α Γερμανίας. Η αιφνίδια και χωρίς προγραμματισμό μετατροπή μιας κατ’ όνομα «σοσιαλιστικής» οικονομίας σε καπιταλιστική και η ένωση 2 άνισων εταίρων χωρίς την ύπαρξη ενός συγκεκριμένου μηχανισμού για τη γεφύρωση του χάσματος θα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια σε παρακμή το αδύναμο μέρος. «Έτσι φτάσαμε σήμερα να μιλάνε ορισμένοι για «άσπρους Γερμανούς» και «μαύρους Γερμανούς»», μου έλεγε παλαιότερα ο Lothar Bisky, αντιπρόεδρος του κόμματος Die Linke. Σήμερα μια νοητή γραμμή χωρίζει ακόμη τους κατοίκους της Γερμανίας σε πολίτες 2 ταχυτήτων. Αν ζεις στην Α πλευρά της πόλης, έχεις 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να βρεθείς κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο μισθός σου είναι αισθητά χαμηλότερος και το φάσμα της ανεργίας θα χτυπήσει πρώτα τη δική σου πόρτα. Μία στις 2 ανατολικογερμανικές μονογονεϊκές οικογένειες επιβιώνει αποκλειστικά χάρη στην κρατική ενίσχυση. Οι Ανατολικογερμανοί, μάλιστα, έμαθαν να διεκτραγωδούν την κατάστασή τους με ένα πικρό ανέκδοτο: «Τι θα πάρεις εάν διασταυρώσεις έναν Ανατολικογερμανό με ένα Δυτικογερμανό; Έναν υπερόπτη άνεργο». Ενώ, όμως, οι παράγοντες της παρακμής της Α Γερμανίας ποικίλλουν, η Treuhand παραμένει στα μάτια εκατομμυρίων Ανατολικογερμανών ως το απόλυτο σύμβολο της εθνικής ταπείνωσης. Τα παιδιά των Ανατολικοβερολινέζων, που κάποτε διαδήλωναν έξω από το παλαιό αρχηγείο της Luftwaffe ενάντια στη «σταλινοποιήση» της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της πόλης τους, βρέθηκαν και πάλι έξω από το ίδιο κτίριο στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ο Detlev Carsten Rohwedder, ο 1^ος διευθυντής της Treuhand, θα τους έβλεπε προφανώς από κάποιο παράθυρο του γιγαντιαίου κτιρίου. Γνώριζε πολύ καλά ότι στο πρόσωπό του ο μέσος Ανατολικογερμανός έβλεπε τον εκπρόσωπο μιας άλλης Γερμανίας που συμπεριφερόταν στη χώρα του σαν κατακτητής. Αυτό που ίσως δεν γνώριζε είναι ότι λίγες εβδομάδες αργότερα(01/04/1991), θα δολοφονούνταν από άγνωστο οπλοφόρο στο σπίτι του στο Düsseldorf-μια εκτέλεση που δεν εξιχνιάστηκε ποτέ, αλλά, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, φέρει την υπογραφή της Φράξια-Κόκκινος Στρατός. Όπως συμβαίνει βέβαια συνήθως με την τυφλή δράση των τρομοκρατών, η δολοφονία του Rohwedder όχι μόνο δεν άλλαξε την καταστροφική πολιτική της Treuhand, αλλά την επιτάχυνε. Σε σύγκριση με την Birgit Breuel, που ανέλαβε τα ηνία από τα μέσα του 1991, ο 1^ος διευθυντής της Treuhand άρχισε να φαντάζει σαν μετριοπαθής μεταρρυθμιστής, εάν όχι... ακραιφνής κρατιστής. Επιβάλλοντας ακόμη πιο σφιχτά χρονοδιαγράμματα, τα οποία ήταν πρακτικά αδύνατο να καλυφθούν, η Breuel προχώρησε σε περισσότερες εκκαθαρίσεις επιχειρήσεων, ενώ ψαλίδισε περαιτέρω τους ελέγχους των υποψήφιων αγοραστών. 3 χρόνια αργότερα, όταν η ίδια ξεβίδωσε την ταμπέλα της Treuhand από το παλιό αρχηγείο της Luftwaffe, σηματοδοτώντας την ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων, ο απολογισμός ήταν τραγικός: Από τα 900 δις $ που ανέμενε η Γερμανία από τις αποκρατικοποιήσεις, η Treuhand παρουσίασε χρέος 172 δις $. Η χώρα απέκτησε 20.000 νέες ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και 2,5 εκ νέους ανέργους, αφού σχεδόν 3 στους 4 Ανατολικογερμανούς που εργάζονταν στις υπό ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις βρέθηκαν στο δρόμο. Μέσα σε μόλις 4 χρόνια μια επιχείρηση κατάφερε να ισοπεδώσει τα όνειρα μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών που πέρασαν από τη σφαίρα επιρροής της Μόσχας στη σφαίρα επιρροής των χρηματιστών της Φρανκφούρτης και των πολιτών του(Δ) Βερολίνου. Σήμερα στο κτίριο που φιλοξένησε τη ναζιστική πολεμική αεροπορία, τα κομματικά στελέχη της ΛΔΓ και την Treuhand στεγάζονται υπηρεσίες του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Και η διαδικασία «κατάκτησης» της Ευρώπης συνεχίζεται... με άλλα μέσα.