Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν

Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν

Η φράση Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν αποτελεί μια ιστορική αναφορά που πιστώνεται στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Χαρίλαο Τρικούπη. Ο Τρικούπης λέγεται πως χρησιμοποίησε τη φράση σε ομιλία του στη Βουλή(10/12/1893), αναφερόμενος στην οικονομική κατάσταση του κράτους και την αδυναμία του να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος. Η Κυβέρνησή του κήρυξε πτώχευση, η οποία και επέφερε την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Έκτοτε, η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλώσει αποτυχία, για οικονομικά θέματα και για γενικότερους λόγους. Αν και θεωρείται πως η φράση λέχθηκε από το βήμα της Βουλής, αμφισβητείται πως χρησιμοποιήθηκε από τον Τρικούπη, καθώς από τα πρακτικά της Βουλής δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Διάφορες άλλες μαρτυρίες(π.χ. η μαρτυρία του Ανδρέα Συγγρού στα Απομνημονεύματά του, που αναφέρει πως άκουσε εκείνη την μέρα τον Τρικούπη να προφέρει την φράση στην ομιλία του), αναφέρουν πως η φράση ελέχθη κανονικά, αλλά χωρίς να είναι ξεκάθαρο αν ειπώθηκε στη Βουλή ή εκτός.  Η φράση αυτή λέχθηκε από τον Τρικούπη την παραπάνω ημερομηνία από του βήματος της Βουλής (Παλαιά Βουλή), όχι όμως απευθυνόμενος προς το Σώμα της Βουλής ως επίσημη διακήρυξη, αλλά «εν τη ρύμη του λόγου» του, αναφέροντας «εν παρόδω» στις αναγκαίες προς τους δανειστές διαπραγματεύσεις, που πίεζαν απροκάλυπτα τον οικονομικό έλεγχο της Ελλάδας, «ότι πρέπει να λαλήσωμεν προς αυτούς επτωχεύσαμεν δυστυχώς» κ.λπ. Η αντιπολίτευση, εκμεταλλευόμενη κομματικά τη φράση αυτή παράστησε τον πρωθυπουργό να κηρύσσει με αυτήν επίσημα από του βήματος της Βουλής τη χρεωκοπία της Ελλάδας. Τη θέση αυτή υιοθέτησαν και όλα σχεδόν τα έντυπα της εποχής σε σημείο που να δημιουργήσουν ακόμα και απογοητευτική εντύπωση στους οπαδούς του Τρικούπη. Η προπαγάνδα αυτή ευνόησε υπέρμετρα την τότε αντιπολίτευση και αυτό διαφαίνεται από τον ειρωνικό σκωπτικό χαρακτήρα που αποδόθηκε σ’ αυτήν και που χρησιμοποιήθηκε ομοίως μυριάδες φορές με συνέπεια να παραμείνει ιστορική μέχρι σήμερα. Παρόμοια φράση, ελαφρά παραλλαγμένη, χρησιμοποίησε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν με την φράση του «τελικώς επτωχεύσαμεν»(Μάιος 1932), η κυβέρνησή του θα κηρύξει για άλλη μια φορά πτώχευση της Ελλάδας, κάτω από το υψηλό χρέος του εξωτερικού δανεισμού, επικαλούμενος ακόμη και τη Μικρασιατική Καταστροφή(1922) και τη διεθνή οικονομική ύφεση από το Κραχ του 1929, ενώ στην πραγματικότητα ήταν συσσώρευση πολλών χρεών από την αρχή του αιώνα.

***

Παρακολουθώντας κανείς τα ιστορικά γεγονότα του 1893 και συγκρίνοντάς τα με τα σημερινά, μένει κατάπληκτος με την παρόμοια επανάληψη των γεγονότων σήμερα. Την οικονομία της χώρας υπονόμευαν «η συνδυασμένη επίθεση των μεγαλόσχημων κερδοσκόπων από το εξωτερικό  και κάποιων από το εσωτερικό, οι οποίοι καραδοκούσαν από καιρό, περίμεναν την κατάλληλη στιγμή να πλήξουν τον αγωνιζόμενο ηγέτη Χαρίλαο Τρικούπη». Ο Χαρίλαος Τρικούπης θριάμβευσε στις εκλογές(03/05/1892) για 2^η φορά. Ο λαός ανακουφίστηκε, γιατί περίμενε πολλά από τον Μεσολογγίτη πολιτικό. Όμως, η χρεωκοπία ήταν ήδη προγραμματισμένη. Καραδοκούσαν σκοτεινές δυνάμεις που δεν θα άφηναν τον Τρικούπη να πετύχει. Όταν είδε ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, αναγκάστηκε να καταφύγει στην αναζήτηση δανείου από το εξωτερικό. Βολιδοσκόπησε αρχικά τους Άγγλους κεφαλαιούχους. Οι βολιδοσκοπήσεις του απέδωσαν καρπούς. Το βρετανικό κεφάλαιο εδέχθη να παράσχει νέο δάνειο, έθεσε όμως ένα προκαταρκτικό όρο. Να στείλει στην Ελλάδα ειδικό απεσταλμένο του, ο οποίος να εξετάσει επί τόπου τα οικονομικά μας και να αποφανθεί, αν η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας παρουσίαζε τα απαιτούμενα εχέγγυα για την εξασφάλιση των δανειστών(όπως γίνεται σήμερα με την τρόικα). Ο Τρικούπης δέχθηκε τον όρο και τότε ήλθε στην Αθήνα ο περίφημος Edward Law, ως αντιπρόσωπος των Άγγλων κεφαλαιούχων. Η έρευνα που έκαμε ο Law κατέληξε σε πορίσματα ευνοϊκά για την οικονομία μας(Στην Αθήνα υπάρχει οδός Εδουάρδου Λω). Τότε οι κεφαλαιούχοι του Λονδίνου έτρεξαν να χορηγήσουν το νέο δάνειο την κρίσιμη εκείνη ώρα. Η αισιόδοξη όμως αυτή προοπτική ανησύχησε σφόδρα τους καιροσκόπους που επεδίωκαν από καιρό την επίσημη χρεωκοπία της Ελλάδος, για να μας επιβάλουν τον προγραμματισμένο «Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο», με τον οποίον θα ικανοποιούντο τα στυγνά συμφέροντά τους. Τότε οργανώθηκε μία νέα μυστική εκστρατεία, για να ματαιωθεί η παροχή του δανείου. Η σκοτεινή αυτή ενέργεια εκδηλώθηκε πρώτα από την πλευρά της Γαλλίας. Οι Γάλλοι κεφαλαιούχοι, οι οποίοι είχαν στα χέρια τους πολλά ελληνικά χρεόγραφα προέβαλαν την αξίωση να στείλουν και δικό τους αντιπρόσωπο, ως αντίρροπο της αποστολής του Law. Υποστηριζόμενοι από την κυβέρνηση της χώρας τους οι Γάλλοι κεφαλαιούχοι ανάγκασαν τον Τρικούπη να αποδεχθεί την αξίωσή τους. Και ήλθε τότε ο περιβόητος Rue, επιθεωρητής του γαλλικού υπουργείου των Οικονομικών και κρυφός πράκτορας των κεφαλαιούχων του Παρισιού. Είχε έρθει με την κρυφή εντολή να τορπιλίσει την προσπάθεια του Τρικούπη, για μία οικονομική ανόρθωση της Ελλάδος. Και εξετέλεσε την αποστολή του κατά τρόπο αδίστακτο. Συνέταξε μία έκθεση, της οποίας τα συμπεράσματα ήταν αντίθετα τελείως από εκείνα του Law. Ο Rue παρουσίαζε ως απελπιστική την οικονομική κατάσταση της Ελλάδος και αποφαίνονταν ότι η πτώχευσή μας ήταν αναπόφευκτη. Ψευδή και κακόπιστα ήταν τα συμπεράσματά του, αλλά η αποστολή του αποτελούσε μέρος του γενικότερου συνωμοτικού σχεδίου. Ενός σχεδίου που απέβλεπε σε 2 στόχους: να παίξουν για άλλη μια φορά οι αόρατοι κερδοσκόποι το χρυσοφόρο παιχνίδι τους στα χρηματιστήρια και να κλονισθεί η εμπιστοσύνη των Άγγλων κεφαλαιούχων και να ματαιωθεί η σύναψη του δανείου, ώστε να οδηγηθεί η χώρα αναπόφευκτα στην χρεωκοπία. Τελικά τα ελληνικά χρεόγραφα υπέστησαν τρομακτική έκπτωση και η συμμορία των κερδοσκόπων, γνωρίζοντας το μυστικό, κέρδισε δεκάδες εκατομμύρια. Μετά από αυτό οι συνωμότες έβαλαν εμπρός τον 2^ο στόχο τους: να κλονισθεί η εμπιστοσύνη των Άγγλων κεφαλαιούχων και να ματαιωθεί η σύναψη του δανείου. Απτόητος ο Τρικούπης εξακολούθησε την σωστική προσπάθειά του. Έστρεψε την προσπάθειά του εξ ολοκλήρου προς τους Άγγλους κεφαλαιούχους. Για να τους πείσει έστειλε στο Λονδίνο τον υπουργό Οικονομικών Θεοτόκη. Ο Θεοτόκης βοηθούμενος και από τον πρεσβευτή Άθω Ρωμάνο, κατόρθωσε να εξασφαλίσει την σύναψη δανείου 4-5 εκ £. Όμως, οι δολοπλοκίες παραγόντων από το εξωτερικό και από το εσωτερικό, συνέβαλαν, ώστε να ματαιωθεί η σύναψη του δανείου εκείνου που θα έσωζε την χώρα. Επετεύχθη ο βαθύτερος σκοπός αυτών που επεδίωκαν τη χρεωκοπία της Ελλάδος. Αυτά και πολλά άλλα ανάγκασαν τον Τρικούπη να παραιτηθεί. Τα ανάκτορα διόρισαν νέα κυβέρνηση: Σωτηροπούλου, Ράλλη, Ευταξία, η οποία βρέθηκε μπροστά σε δραματικό αδιέξοδο. Και βρήκε μια λύση, που διέσυρε την Ελλάδα διεθνώς, χωρίς καν να ματαιώσει τη χρεωκοπία. Μιμήθηκε τη μέθοδο που είχε εφαρμόσει λίγο πριν η ...Αργεντινή! Την μέθοδο της προσωρινής αναστολής πληρωμών του κράτους. Εδώ βλέπουμε πόσο ομοιόμορφη είναι μερικές φορές η ιστορική επανάληψη. Και σήμερα γίνεται πολλές φορές αναφορά στην χρεωκοπία της Αργεντινής πριν από το σημερινό πρόβλημα της Ελλάδας. Στη συνέχεια η νέα Κυβέρνηση, αντί για χρήματα θα έδινε στους δανειστές της Ελλάδας προσωρινές αποδείξεις τίτλων του δανείου, που ονομάζονταν scrip. Η λέξη έγινε συνώνυμη με την έννοια «αέρας κοπανιστός». Scrip είχε δώσει πριν από 2 χρόνια και η Αργεντινή, η οποία όμως είχε χρεοκοπήσει δολίως. Ακολουθώντας η Ελλάδα τις απατηλές μεθόδους της Αργεντινής ξεσήκωσε τον διεθνή διασυρμό εναντίον μας σε όλη την Ευρώπη και κλόνισε ακόμη βαθύτερα τη διεθνή πίστη προς την χώρα μας. Τότε εμφανίστηκε ο μεγάλος κερδοσκόπος Habbo, ο οποίος μας χορήγησε ένα μικρό δάνειο με επαχθέστατους όρους. Η Κυβέρνηση Σωτηροπούλου είχε δημιουργήσει πραγματικό χάος στη χώρα. Τότε ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ αναγκάστηκε να αναθέσει τον σχηματισμό Κυβέρνησης στον Χαρίλαο Τρικούπη. Λέω, αναγκάστηκε, γιατί ήταν πάντα εναντίον του Τρικούπη από τότε που έγραψε το γνωστό άρθρο με τον τίτλο: «Τις πταίει;». Αλλά, εκεί που είχαν φθάσει τα πράγματα ο Τρικούπης ήταν αδύνατο να κάμει θαύματα. Έτσι, στην ομιλία του στη Βουλή είπε το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!»(Δεκέμβριος 1893). Αλλά το κακό δεν σταμάτησε εδώ. Οι ξένοι ομολογιούχοι εξαπέλυσαν θύελλα κατηγοριών κατά της Ελλάδος. Οι ζημιές των ξένων ομολογιούχων ήταν τεράστιες. Οι κυβερνήσεις Γαλλίας και Αγγλίας είχαν εξοργισθεί εναντίον μας. Η γερμανική κυβέρνηση άφριζε από θυμό, ο γερμανικός τύπος μας περνούσε γενεές 14(πρόδρομοι του FOCUS). Δημιουργήθηκε έτσι μια ευρύτερη ευρωπαϊκή σκευωρία, που απέβλεπε να ρίξει την Ελλάδα σε ένα πόλεμο κατά της Τουρκίας, πόλεμο προκαταδικασμένο. Από τα παρασκήνια εξώθησαν τα πράγματα, ώστε να γίνει αναπόφευκτος ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897. Στην κατάσταση που βρισκότανε τότε η Ελλάδα ηττήθηκε. Υποχρεώθηκε να πληρώσει 100 εκ χρυσά φράγκα ως πολεμική αποζημίωση και υποχρεώθηκε να δεχθεί τον «Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο». Οι Ευρωπαίοι δηλ. δάνεισαν στην Ελλάδα 100 εκ για να πληρώσει την αποζημίωση, αλλά για να εξασφαλίσουν τα χρήματά τους και τα προηγούμενα δάνεια, καταρτίστηκε επιτροπή από ξένους, η λεγόμενη «Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου»-ΔΟΕ(όπως η Τρόικα). Η Επιτροπή αυτή ανέλαβε την διαχείριση των «υπεγγύων προσόδων»(Υπέγγυος πρόσοδος= Πρόσοδος (εισόδημα) του κράτους, που δίνεται ως εγγύηση στους δανειστές του). Δηλ., τις εισπράξεις από το χαρτόσημο, τον καπνό, το αλάτι, τα σπίρτα, τα παιγνιόχαρτα, το πετρέλαιο και τα εισαγωγικά τέλη από το λιμάνι του Πειραιά. Τότε ο ΔΟΕ, σήμερα το ΔΝΤ. Ο ΔΟΕ διατηρήθηκε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950. Το ΔΝΤ μέχρι πότε;