Αν πτωχεύσει η Ελλάδα, πτωχεύει και η Ευρώπη

Αν πτωχεύσει η Ελλάδα, πτωχεύει και η Ευρώπη

Το χάος επέστρεψε στην Ελλάδα και τώρα όλοι περιμένουν να δουν το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών. Οι αναστατωμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ άρχισαν πλέον να συζητούν ανοιχτά το ενδεχόμενο της αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ. Αυτό όμως θα ήταν μεγάλο λάθος. Η απομάκρυνση της Ελλάδας από την νομισματική ένωση θα ήταν καταστροφή και όχι μόνο για την ίδια. Πριν από μερικές ημέρες, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας του Βελγίου, ανέφερε πως τα «διαζύγια δεν είναι ποτέ ομαλά, και ένα διαζύγιο Ελλάδας-ευρώ, θα ήταν κάτι που όλοι θα μετάνιωναν…». Σίγουρα, ένα τέτοιο διαζύγιο δεν θα ήταν καθόλου ομαλό. Σύμφωνα μάλιστα με τον οικονομολόγο Barry Eichengreen, που αποτελεί την κορυφαία αυθεντία σε αυτά τα ζητήματα, θα προκαλούνταν η «μητέρα όλων των οικονομικών κρίσεων». Και μόνο που κάποια αρμόδιοι των Βρυξελλών, συζητούν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χειροτερεύει την κατάσταση. Η Ελλάδα δεν έχει καμία ελπίδα ανάκαμψης όσο επικρέμεται πάνω από το κεφάλι της ο κίνδυνος απομάκρυνσης από το ευρώ. Αν η Ελλάδα φύγει υπό πίεση, τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Τα συμβόλαια θα πρέπει να κοστολογηθούν εκ νέου και τα τραπεζογραμμάτια των ευρώ να σφραγιστούν, πριν κυκλοφορήσει κάποιο νέο νόμισμα. Αυτά όλα απαιτούν χρόνο, και επειδή θα χρειαστεί και μια γενναία υποτίμηση, θα πρέπει να συνοδευτούν με αυστηρούς ελέγχους κεφαλαίου, κάτι το πολύ δύσκολο για μια οικονομία που είναι πλήρως ενταγμένη στην ευρύτερη οικονομία της ΕΕ. Οι χρεοκοπίες και οι πτωχεύσεις που θα ακολουθήσουν θα είναι πολλές και η οικονομία της Ελλάδας, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, θα φρενάρει εντελώς. Η υποτίμηση ίσως να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα, αλλά με τι όφελος; Η Ελλάδα έχει ελάχιστες εξαγωγές, που βασίζονται στον τουρισμό. Ποιος θα ήθελε όμως να πάει διακοπές στην Ελλάδα, με τέτοιες συνθήκες;(Φαντάζεστε το σλόγκαν; Δείτε τον Παρθενώνα, και παράλληλα παρακολουθείστε μια κοινωνία που καταρρέει). Μια άλλη πλευρά της υποτίμησης, και απαραίτητη για την  επιτυχία της, αφορά σε υψηλότερες τιμές για τα είδη εισαγωγής, σε συνδυασμό με μείωση των πραγματικών ημερομισθίων. Όμως η αντίσταση απέναντι στο 2^ο είναι και ο βασικός λόγος που οι Έλληνες απορρίπτουν την λιτότητα. Αν η Ελλάδα επαναφέρει την δραχμή, θα πρέπει να τυπώσει πολύ χρήμα, για να κρατήσει το βιοτικό της επίπεδο σταθερό. Αυτό όμως θα εξουδετέρωνε τα όποια κέρδη από πλευράς ανταγωνιστικότητας και θα έφερνε στη χώρα τον υπερπληθωρισμό. Οι υπέρμαχοι της δραχμής θέλουν να πιστεύουν, πως με μια χρηστή διαχείριση των πραγμάτων, δεν θα υπήρχαν αρνητικές συνέπειες. Τα χρέη, λένε,  θα μπορούσαν να απαλειφθούν μέσα από μια ολοκληρωμένη χρεοκοπία(σε αντίθεση με την μερική, που ήδη δοκιμάστηκε). Το τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να ξεκινήσει από μηδενικής βάσης. Το πρωτογενές έλλειμμα θα μειώνονταν μέσω οργανωμένων περικοπών, και αυξήσεων των φόρων. Τα μεροκάματα θα έπεφταν,  και η οικονομία σταδιακά θα συνέρχονταν. Όλα αυτά είναι όντως πιθανά. Αν όμως η Ελλάδα μπορούσε να κυβερνηθεί χρηστά, τότε δεν έφτανε καν σε αυτό το σημερινό σημείο… Κάποιοι άλλοι λένε, καλά να πάθει! Αφήστε την να καταρρεύσει και θα δούμε τι γίνεται μετά. Κάτι τέτοιο θα ήταν μια οδυνηρή εμπειρία για τους Έλληνες και θα αποτελούσε μάθημα για όλους τους υπόλοιπους. Ναι, αλλά το πρόβλημα με αυτή την εξέλιξη είναι ότι οι επιπτώσεις, πολιτικές και οικονομικές, θα διαδίδονταν παντού. Πολλοί θεωρούν ότι η Ευρώπη διαθέτει αρκετές οικονομικές ασπίδες και άρα θα μπορούσε να αντέξει μια χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ της Ελλάδας. Πράγματι, η χώρα είναι μικρή, και δεν μπορεί να προκαλέσει μια συστημική απειλή στην ευρύτερη οικονομία της ΕΕ. Αυτό όμως αποδεικνύει και τη παντελή ανικανότητα της ΕΕ, που τόσο καιρό επιτρέπει στην κρίση να υφίσταται, και να γιγαντώνεται. Η Ελλάδα ποτέ δεν ήταν η πραγματική απειλή για την Ευρώπη. Το μεγάλο πρόβλημα, που συνεχώς μεγαλώνει, είναι η αποτυχία εξαρχής να αντιμετωπιστεί το… μικρό πρόβλημα. Υπάρχουν 2 δίοδοι, μέσω των οποίων θα προκληθεί η επικίνδυνη μεταδοτικότητα. Η μια έχει να κάνει με το ελληνικό χρέος προς τους ξένους. Αυτό ίσως θα μπορούσε να είναι διαχειρίσιμο, αν και οι καθησυχασμοί της ΕΕ σε σχέση με το τραπεζικό σύστημα, προκαλούν περισσότερο πανικό παρά εμπιστοσύνη. Η 2^η δίοδος είναι και η πιο επικίνδυνη. Αν φύγει η Ελλάδα, γιατί όχι και η Πορτογαλία ή η Ισπανία; Γιατί όχι η Ιταλία; Ακόμη κι αν οι συνέπειες θα είναι τρομερές για την Ελλάδα, το ενδεχόμενο αποχώρησης και άλλων χωρών, θα παραμένει ανοιχτό. Η διάλυση της ευρωζώνης, αντί για μια απίθανη σκέψη, θα μετατρέπονταν σε μια πιθανή και σοβαρή επιλογή. Αυτό θα προκαλούσε φυγή κεφαλαίων από την περιφέρεια προς τον πυρήνα της ΕΕ, κάτι που δυσχέραινε τις αδύναμες οικονομίες και θα επέσπευδε την έξοδό τους. Ήδη, πολλοί επενδυτές άρχισαν να συζητούν για το πόσο μικρό θα έπρεπε να είναι το σύστημα του ευρώ. Εδώ υπάρχει μια μεγάλη ειρωνεία. Η ΕΕ σίγουρα θα προσπαθήσει να αποτρέψει τη διάλυση της ευρωζώνης. Οι ηγέτες της ξέρουν καλά, πως αν διαλυθεί η ευρωζώνη, πολύ πιθανόν να ακολουθήσει και η ίδια η ΕΕ. Μέχρι τώρα, η πολιτική δυναμική της ΕΕ την ωθεί προς μια στενότερη ένωση. Η αποδιάρθρωση της ευρωζώνης θα είναι η 1^η φορά που η ΕΕ θα πρέπει να ανταποκριθεί σε μια κρίση, ακυρώνοντας προηγούμενες δεσμεύσεις της, αντί να προσφέρει καινούργιες. Και αυτό θα είναι η απαρχή μιας νέας  κακής συνήθειας. Για όλα αυτά τα παραπάνω, μια τυχόν έξοδος της Ελλάδας, θα απαιτούσε και αντισταθμιστικές δεσμεύσεις από την ΕΕ, ότι η σαπίλα θα σταματούσε εκεί. Θα έπρεπε μάλιστα να υιοθετηθούν όλα εκείνα τα καινοτόμα μέτρα που η Γερμανία και οι σύμμαχοί της αρνούνται σθεναρά: Τα ευρωομόλογα, και την ΕΚΤ σε ρόλο δανειστή τελευταίας λύσης για τα αδύναμα κράτη. Τα μέτρα όμως αυτά, αν παίρνονταν όταν έπρεπε, θα είχαν προ πολλού βοηθήσει στο να μην φτάσουμε εδώ που φτάσαμε. Η καταστροφή της Ελλάδας θα γίνει για το τίποτα. Το μόνο κέρδος θα είναι ότι θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλους. Η ΕΕ θα πρέπει να προχωρήσει προς μια πιο στενή δημοσιονομική ένωση, όχι επειδή το θέλουν οι πολίτες της, όχι σαν αντίδραση στη κρίση, αλλά επειδή όλα τα άλλα μέτρα έχουν αποτύχει. Και αυτό δυστυχώς θα αποδείξει ότι η ΕΕ ραγίζει όταν πιέζεται, κάτι που δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Και βέβαια, όλα αυτά, μόνο αν οι εξελίξεις είναι ομαλές… Κυρία Merkel ιδού τα χάλια σας. Θα πρέπει να λυπόσαστε.