Λάμπρος Κατσώνης

Λάμπρος Κατσώνης

Ο Λάμπρος Κατσώνης (1752-1804) ήταν Έλληνας ναύαρχος του ρωσικού ναυτικού, ιππότης, & ήρωας του απελευθερωτικού κινήματος του 1787. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Γεννήθηκε στη Λειβαδιά και σε νεαρή ηλικία έλαβε μέρος στα Ορλωφικά. Κατατάχθηκε(1774) ως αξιωματικός στο ελληνικό τάγμα του ρωσικού στρατού, όπου ανήλθε μέχρι τον βαθμό του λοχαγού. Με την έναρξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου(1787), πήγε στη Τεργέστη, όπου παρέλαβε από τους εκεί Έλληνες ομογενείς μερικά πλοία με τα οποία ξεκίνησε τις επιδρομές και τις επιθέσεις κατά των τουρκικών στο Ιόνιο Πέλαγος. Σταδιακά επεκτάθηκε και στο Αιγαίο, όπου στην Κάρπαθο νίκησε(31/08/1788) τον τουρκικό στόλο. Για την νίκη του αυτή προήχθη σε υποχίλιαρχο ενώ ο στόλος του ονομάστηκε «στόλος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας». Συγκρούστηκε(1790) για μια ακόμη φορά με τον τουρκικό στόλο, στη ναυμαχία της Άνδρου, αλλά ηττήθηκε χάνοντας τα περισσότερα πλοία του, ενώ ο ίδιος τραυματίστηκε. Κατέφυγε στα Κύθηρα, όπου η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ τον προήγαγε σε χίλιαρχο και τον διέταξε να συντονίσει τη δράση του με τον ρωσικό αυτοκρατορικό στόλο στη Μεσόγειο. Κατάφερε να συγκεντρώσει στην Ιθάκη 24 πλοία, όμως πριν αναχωρήσει έφτασαν τα νέα για την ανακωχή μεταξύ των 2 αντιμαχόμενων Αυτοκρατοριών(11/08/1791), με εντολή να αναστείλει κάθε δραστηριότητα. Αρνούμενος να υπακούσει στις διαταγές των ανωτέρων του κατέφυγε στη Μάνη, όπου άρχισε να οργανώνει επαναστατικό κίνημα. Εν τω μεταξύ είχε υπογραφεί η Συνθήκη του Ιασίου(1792), με την οποία Τουρκία και Ρωσία συμφιλιώθηκαν. Τότε, εξέδωσε(Μάιος 1792) το μανιφέστο «Φανέρωσις του εξοχότατου χιλιάρχου και ιππέος Λάμπρου Κατσώνη», με το οποίο διαμαρτυρόταν για την ρωσοτουρκική ειρήνη, κατηγορώντας τη ρωσική πολιτική, που είχε αγνοήσει τους Έλληνες και τον αγώνα τους για ανεξαρτησία. Συνέπεια αυτού ήταν η Μεγάλη Αικατερίνη να του αφαιρέσει τον βαθμό και να του απαγορεύσει να κάνει χρήση της ρωσικής σημαίας. Παρά την άσχημη αυτή τροπή ο Κατσώνης κατέπλευσε(Απρίλιος 1792) στο Πορτοκάγιο(Μάνη), του οποίου το λιμάνι άρχισε να οχυρώνει μαζί με τον Ανδρούτσο. Όμως η Γαλλία, φοβούμενη για τα εμπορικά της συμφέροντα, αφού από την περιοχή περνούσαν αρκετά γαλλικά εμπορικά πλοία, 2 γαλλικά πολεμικά μονόκροτα με τη συνεργασία 30 τουρκικών πλοίων επιτέθηκαν κατά του στόλου του Κατσώνη(Ιούνιος 1792). Μετά από 3 μέρες αντίσταση και δεινή σφαγή όσοι αποβιβάζονταν από τους πολεμίους αφού είχε σχεδόν χάσει την μάχη, με 12 συντρόφους του διέπλευσε στα Κύθηρα, έπειτα με την προτροπή του Ηγεμόνα της Μάνης Τζανέτου Γρηγοράκη απέπλευσε για την Ιθάκη, όπου μέσω Πάργας επέστρεψε στη Ρωσία και στην Αγία Πετρούπολη, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα με την οικογένεια του. Εκεί αν και δεν έτυχε εκ μέρους της Αυτοκράτειρας ευμενούς υποδοχής έχαιρε της εκτίμησής της, παρευρισκόμενος στις επίσημες δεξιώσεις. Του αναγνωρίστηκε ο βαθμός του συνταγματάρχη(1798). Εξαιτίας όμως της κόντρας του με τον υπουργό των ναυτικών Μορντβίνοβ δεν κατάφερε να πάρει τιμητικά προαγωγή και να ανέλθει στον βαθμό του στρατηγού. Παραιτήθηκε από τον ρωσικό στρατό(1802). Είχε εγκατασταθεί(1798) στην Κριμαία, σε κτήμα που του δώρισε η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ έκτασης 22.000 εκταρίων, το οποίο και ονόμασε Λιβαδιά. Ήταν παντρεμένος με την Αγγελίνα-Μαρία Σοφιανού. Είχε 3 παιδιά, από τα οποία ο 1^ος δολοφονήθηκε στη Τζια από τους Τούρκους, ο 2^ος, ο Λυκούργος(1790-1863), πραγματοποίησε λαμπρή σταδιοδρομία στο ρωσικό στρατό φτάνοντας ως τον βαθμό του χιλιάρχου και ανήκε στην τάξη των ευγενών και ο 3^ος ο Αλέξανδρος, που γεννήθηκε στην Κριμαία, έφτασε ως τον βαθμό του υπολοχαγού και αργότερα εκλέχτηκε αρχηγός των Ευγενών όλου του Νομού της Ταυρίδας. Εγγονός του Λυκούργου ήταν ο Σπυρίδων Αλεξάνδρου Κατσώνης, ο οποίος διέπρεψε ως συγγραφέας στην Ρωσία. Σημερινός απόγονος του Λάμπρου Κατσώνη είναι ο Ανατόλι Νικολάεβιτς Κατσώνης, κάτοικος Μόσχας. Απεβίωσε το 1804 ή στις αρχές του 1806, στη Κριμαία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κατσώνης ήταν πνευματικός πατέρας του Οδυσσέα Ανδρούτσου.