Στυλιανός Κυριακίδης(1910-1987) ΓΕΝΝΗΣΗ 04/05/1910

Στυλιανός Κυριακίδης(1910-1987) ΓΕΝΝΗΣΗ 04/05/1910

ΤΡΕΧΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο Στυλιανός ή Στέλιος Κυριακίδης, ήταν Έλληνας αθλητής από την Κύπρο, δρομέας ημιαντοχής και αντοχής και μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας στίβου. Υπήρξε Πανελληνιονίκης, Βαλκανιονίκης, νικητής στους Παγκύπριους αγώνες και έλαβε μέρος σε 2 Ολυμπιάδες(Βερολίνο 1936, Λονδίνο 1948). Έμεινε γνωστός για την μεγάλη νίκη του στον Μαραθώνιο της Βοστώνης(1946) την εποχή εκείνη μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού αθλητισμού. Ήταν ο 1^ος αθλητής εκτός Αμερικής-Καναδά που νίκησε στον Μαραθώνιο της Βοστώνης και ο 1^ος που χρησιμοποίησε χρονομετρητή χειρός. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Ήταν γιος των αγροτών Γιάννη και Ελένης Κυριακίδη. Με την παραμικρή αιτία πήγαινε με τα πόδια στο απέναντι χωριό που απείχε 15 με 20 km. Έβγαλε το Γυμνάσιο στην Πάφο κι από την εφηβική του ηλικία άρχισε να παίρνει μέρος σε αγροτικούς αγώνες εκπροσωπώντας το χωριό του. Γράφτηκε(1930) στον Γυμναστικό Σύλλογο Ολύμπια Λεμεσού τον οποίο δεν εγκατέλειψε, μέχρι το τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας (παρόλο που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα). Για ένα διάστημα εργάστηκε ως υπάλληλος του Δήμου Λεμεσού. Μετακόμισε(1934) και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε(από το 1936) ως εισπράκτορας της ΔΕΗ, χωρίς να εγκαταλείψει τον αθλητισμό. Διακρίθηκε αρκετές φορές στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια με την εθνική ομάδα, ενώ κατέρριψε την πανελλήνια επίδοση του Σπύρου Λούη στον Μαραθώνιο(επίδοση 4 περίπου δεκαετιών). Ο Λούης φέρεται να τον υποδέχθηκε στο σπίτι του στο Μαρούσι λέγοντάς του: «Παιδί μου Στέλιο, να τρέχεις πάντα, γιατί εμείς οι Έλληνες γεννηθήκαμε για να τρέχουμε. Μόνο έτσι καταφέραμε να ζήσουμε τόσους αιώνες». Μετά την είσοδο ναζιστικών γερμανικών δυνάμεων στην Αθήνα(1941) παντρεύτηκε την Ιφιγένεια με την οποία απέκτησαν 3 παιδιά: την Ελένη, την Μαίρη και τον Δημήτρη. Για τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, ο ίδιος δήλωσε πως το γαμήλιο δώρο του ήταν ένα ψωμί(κι αυτό μισό). Στο Χαλάνδρι, συνελήφθη(1943) από Γερμανούς με άλλα 49 άτομα(τα οποία εκτελέστηκαν) εξαιτίας ενός φόνου Γερμανού στρατιώτη. Ο Γερμανός αξιωματικός υπηρεσίας ήταν μαραθωνοδρόμος και τον άφησε ελεύθερο, όταν βρήκε στο πορτοφόλι του την ταυτότητά του και την κάρτα διαπίστευσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο. Ο γιος του Δημήτρης ανέφερε: «Μια άλλη φορά, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στο σπίτι μας, βρήκαν ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Στην 1^η σελίδα ήταν ο Hilter. «Heil Hitler!» είπαν και εξαφανίστηκαν. Έτσι εδόθη εντολή να μην πηγαίνει κανείς στο σπίτι του Κυριακίδη. Από τότε ο πατέρας μου έκρυβε στο υπόγειό μας τους συμμάχους που έπεφταν με τα αλεξίπτωτα και έφευγαν αργότερα στην Αίγυπτο». Μετά τη λήξη της γερμανικής Κατοχής(1944) και του Εμφυλίου Πολέμου(1946-9), ο Κυριακίδης αποφάσισε(1946) να συμμετάσχει στον 50^ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης στις ΗΠΑ. Μετά από αρκετές δυσκολίες κατάφερε να αγωνιστεί και να νικήσει, ευαισθητοποιώντας Αμερικανούς και Έλληνες ομογενείς, στέλνοντας έτσι οικονομική βοήθεια και είδη α’ ανάγκης στην Ελλάδα που μαστιζόταν από φτώχεια κι ανέχεια. Μέχρι το τέλος της ζωής του, αφιερώθηκε στον αθλητισμό(προπονητής, διοικητικός παράγοντας), σε φιλανθρωπικά έργα, στον προσκοπισμό ενώ προέτρεπε τα παιδιά να στραφούν στον αθλητισμό, δημιουργώντας το γυμναστήριο «Αθλητικός Όμιλος Φιλοθέης». Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε(10/12/1987), στη Αθήνα και τάφηκε στον Πύργο Κορινθίας, όπου το εξοχικό του. ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΒΟΣΤΩΝΗΣ Ο 36χρονος Στέλιος Κυριακίδης αποφάσισε(1946) να συμμετάσχει στον περίφημο 50^ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης(42.195 m), μετά από τιμητική πρόσκληση των διοργανωτών. Τα γεγονότα ότι λόγω της Κατοχής ήταν αδύναμος και υποσιτισμένος, ότι είχε 5 χρόνια να αγωνιστεί σε Μαραθώνιο και η έλλειψη προπόνησης, προκαλούσαν την σύζυγό του: «Είσαι τρελός; Έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι θα πεθάνεις!». Έτσι ξεκίνησε τις προπονήσεις ακόμη και μέσα στο χιόνι, ενώ κάποια στιγμή λιποθύμησε από την εξάντληση. Όμως, ο ΣΕΓΑΣ αδυνατούσε να στείλει βεβαίωση-πιστοποίηση ερασιτέχνη αθλητή^. ούτε βίζα μπορούσε να βγάλει καθώς ήταν προνόμιο μόνο Αμερικανών υπηκόων, αλλά με την βοήθεια του πρόξενου, τον οποίο γνώριζε, την απέκτησε. Παρόλα αυτά το ταξίδι με το πλοίο θα του στερούσε απαραίτητες προπονήσεις ή ακόμη και την συμμετοχή του στον αγώνα, ενώ το αεροπορικό εισιτήριο για Παρίσι κόστιζε 575 $ με τον ίδιο να δηλώνει: «Όταν άκουσα το ποσόν τρελάθηκα. Εκείνη την ημέρα θα πήγα 30 φορές πάνω κάτω την οδό Σταδίου». Μετά από αντιρρήσεις της συζύγου του, πούλησε την ηλεκτρική κουζίνα και το ραδιόφωνό τους, ενώ κατάφερε να λάβει και από την ΔΕΗ, όπου δούλευε, επιταγή 1.000 $(από την ταραχή του ξέχασε να ευχαριστήσει). Όταν η τράπεζα αρνήθηκε να του δώσει συνάλλαγμα είπε αγανακτισμένος στον διευθυντή: «Τρέχω για την Ελλάδα από το 1933^. αγωνίζομαι για τη γαλανόλευκη^. δεν είμαι κανένας τυχοδιώκτης». Τελικά, επιβιβάστηκε(04/04/1946) για 1^η φορά σε αεροπλάνο, πετώντας για Αμερική. Στην Αμερική, οι γιατροί πίστευαν πως θα πέθαινε από εξάντληση κατά την διαδρομή, καθώς ήταν εξαιρετικά αδύναμος και καχεκτικός^. αλλά οι αντιρρήσεις τους ξεπεράστηκαν από την αθλητική ομοσπονδία. Προπολεμικά ο Κυριακίδης είχε συμμετάσχει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης του 1930, εγκαταλείποντας λόγω των καινούργιων αθλητικών υποδημάτων που του είχαν χαρίσει Έλληνες ομογενείς και τα οποία τον πλήγωσαν. Κατά την παραμονή του στην Αμερική υποσχέθηκε πως δεν θα εγκατέλειπε ξανά λέγοντας: «Ήρθα να τρέξω για 7 εκ πεινασμένους Έλληνες.». Ο μάγειρας του ξενοδοχείου όπου διέμενε ήταν Έλληνας ομογενής και τον βοήθησε να πάρει 5 κιλά μέσα σε λίγες ημέρες. Την ημέρα του αγώνα, όμως, οι γιατροί είχαν και πάλι τις ενστάσεις τους, σχετικά με την υγεία του Κυριακίδη. Έτσι υπέγραψε υπεύθυνη δήλωση, σύμφωνα με την οποία ήταν ενήμερος για τους κινδύνους, αναλαμβάνοντας όλη την ευθύνη(κάποιες εφημερίδες τον αποκαλούσαν «ο κοκκαλιάρης 'Έλληνας»). Κατά τις 12:00, δόθηκε(20/04/1946) η εκκίνηση του Μαραθωνίου της Βοστώνης. Οι κύριοι διεκδικητές της νίκης ήταν ο Αμερικανός Johnny Kelly(2 νίκες, 7 δεύτερες θέσεις, 61 συμμετοχές) και ο Καναδός Gerald Cote(4 νίκες). Πριν τον αγώνα κάποιος έδωσε στον Κυριακίδη ένα διπλωμένο χαρτάκι να το διαβάσει λίγο πριν την έναρξη. Από την μια πλευρά έγραφε «Ή ταν ή επί τας» και από την άλλη «Νενικήκαμεν». Είχε ζητήσει από την επιτροπή να αγωνιστεί με τον αριθμό 7(τυχερός αριθμός στην αρχαία Ελλάδα) και έτσι του δόθηκε το 77(2 φορές τυχερός). Ακολουθώντας την τακτική που ακολουθούσε πάντα, δεν σπατάλησε δυνάμεις από την αρχή αλλά επιτάχυνε από το μέσον της διαδρομής(είχε βάλει σαν «σημάδια» διάφορα κτήρια, τοποθεσίες και τα παντελονάκια των συναγωνιστών του). Επίσης κοιτούσε μόνο μπροστά αναφέροντας: «όταν ένας μαραθωνοδρόμος κοιτάζει πίσω του, δίνει φτερά στον αντίπαλο». Στα τελευταία χιλιόμετρα προπορευόταν μαζί με τον Johnny Kelly. Τόσο ομογενείς όσο και Αμερικανοί τον ενθάρρυναν, ενώ ένας ομογενής θέλοντας να τον βοηθήσει, του προσέφερε ένα πορτοκάλι χτυπώντας τον ενθαρρυντικά στην πλάτη και μπερδεύτηκε στα πόδια του, κάνοντάς τον να χάσει ρυθμό και έδαφος. Κάποιος άλλος Έλληνας του φώναξε: «Καλά πας, Στέλιο! Έστω 2^ος». Παρακάτω, ένας Αμερικανός δημοσιογράφος που παρακολουθούσε τον αγώνα με αυτοκίνητο, τον πληροφόρησε: «ο Kelly «έσπασε», είναι ώρα να φύγεις». Τότε συνέβη κάτι, που ο Κυριακίδης θυμόταν με συγκίνηση: «...ένας ηλικιωμένος Έλληνας να τραβάει τα μαλλιά του και να λέει: Για την Ελλάδα Στέλιο μου! Για τα παιδιά σου!». Τότε ο Στέλιος Κυριακίδης έδωσε όλα τα σωματικά του αποθέματα κατακτώντας την νίκη, φωνάζοντας στον τερματισμό: «For Greece!»(Για την Ελλάδα). Ο χρόνος του 2:29:27 αποτέλεσε τον καλύτερο στην Ευρώπη και για 22 χρόνια τον καλύτερο στην Ελλάδα. Οι Αμερικανοί τον αποκάλεσαν «ο απόγονος του Φειδιππίδη» και σε ερώτηση που του τέθηκε: «Τι θα ήθελες να κάνουμε για σένα;», -ενώ του προσφέρθηκαν χρήματα για να γίνει επαγγελματίας αθλητής και είχε προτάσεις από το Hollywood για να γίνει ηθοποιός- απάντησε: «Για μένα τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα…», επιμένοντας: «Σας παρακαλώ, μην ξεχάσετε τη χώρα μου». Ο Johnny Kelly(ήταν ο επικρατέστερος για τη νίκη) όταν ρωτήθηκε γιατί δεν κατάφερε να κερδίσει τον αγώνα, απάντησε: «Πως θα μπορούσα να κερδίσω ποτέ έναν τέτοιον αθλητή; Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για μια ολόκληρη πατρίδα». Αργότερα, ο Κυριακίδης τηλεγράφησε στην ΔΕΗ: «Ενίκησα με 2^ον τον Kelly και 3^ον τον Cote. Αγών σκληρός. Ευτυχής διότι ενίκησα». Την επομένη του αγώνα στην εφημερίδα της Βοστώνης(BOSTON SUNDAY POST), στο άρθρο «Η νίκη ανήκει σε 2 έθνη», ο δημοσιογράφος είχε γράψει: «Έχω ξαναδεί πολλούς αθλητές να κλαίνε είτε από χαρά για το θρίαμβό τους είτε από λύπη για την ήττα τους. Αυτός ο Αθηναίος με τα ευγενή αισθήματα δάκρυσε αληθινά, με δάκρυα που έβγαιναν μέσα από τη δυνατή ελληνική καρδιά του. Μια καρδιά που δεν τον πρόδωσε στα 26 μίλια που διήνυσε, αλλά που κόντεψε να σπάσει όταν έφτασε στο τέρμα, τόσο από περηφάνια για τη νίκη του όσο και από θλίψη για τις κακουχίες που περνούσε η πατρίδα του». «ΠΑΚΕΤΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ» Ο Στέλιος Κυριακίδης, μετά τον αγώνα έμεινε για περίπου ένα μήνα στην Αμερική, αποσκοπώντας στην συγκέντρωση βοήθειας για την Ελλάδα, καθώς η νίκη του είχε προκαλέσει την συμπάθεια σε Αμερικανούς και κυρίως σε Έλληνες ομογενείς. Τελικά το ποσό που κατάφερε να συγκεντρώσει έφθασε τα 250.000 $, ενώ η οικογένεια Λιβανού έστειλε δύο πλοία με είδη α’ ανάγκης(τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα). Η βοήθεια αυτή ονομάστηκε «Πακέτο Κυριακίδη». Τον Μάιο του 1947, ως απόρροια της δημοσιότητας που είχε δοθεί στην κατάσταση της Ελλάδας, λόγω του Μαραθωνίου της Βοστώνης, τέθηκε σε εφαρμογή εσπευσμένη οικονομική βοήθεια από την Αμερική(400.000 $), πριν το Σχέδιο Μάρσαλ. Ο Κυριακίδης επέστρεψε στην Ελλάδα(23/05/1946), όπου περίπου 1 εκ  Έλληνες τον υποδέχθηκαν με τιμές ήρωα. Έπειτα, πραγματοποιήθηκε επίσημη τελετή στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου ο λόγος του δακρυσμένου Κυριακίδη(δήλωνε: «Είμαι υπερήφανος που είμαι Έλλην») συγκίνησε το πλήθος. Η επιστροφή στο σπίτι του στην Φιλοθέη κράτησε 8 ώρες. Για 1^η φορά μετά την Κατοχή, φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη προς τιμήν του. ΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ Συνολικά ο Στέλιος Κυριακίδης υπήρξε 14 φορές νικητής σε Παγκύπριους αγώνες(2 σε μαραθώνιο) και 11 φορές Πανελληνιονίκης(3 σε μαραθώνιο). Το 1933 στην πρώτη του συμμετοχή στους βαλκανικούς αγώνες τερμάτισε 2^ος πίσω από τον Ρουμάνο Γκαλ. Στο Ζάγκρεμπ κέρδισε(1934) το 1^ο του χρυσό βαλκανικό μετάλλιο από τα 6 συνολικά που κατέκτησε(4 σε μαραθώνιο). Με την ελληνική εθνική ομάδα σημείωσε συνολικά 36 καλύτερες εθνικές επιδόσεις και έχει συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936 και του Λονδίνου το 1948 τερματίζοντας 11^ος και 18^ος αντίστοιχα. Στον Στέλιο Κυριακίδη απονεμήθηκε ο «Μεγαλόσταυρος του Φοίνικος» από τον βασιλιά των Ελλήνων. Επίσης, έχει τιμηθεί για την προσφορά του από τους δήμους των Αθηναίων, του Πειραιώς, της Φιλοθέης, των Πατρών, από τον κυβερνήτη της πολιτείας της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, από την Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων κ.ά.. Στο Αθλητικό Μουσείο της Μασαχουσέτης υπάρχει μόνιμη έκθεση προς τιμήν του Στέλιου Κυριακίδη, με ονομασία «Στυλιανός Κυριακίδης-Τρέχοντας για την ανθρωπότητα». Το 2004-ύστερα από ανάθεση της Αθλητικής Ομοσπονδίας του Hopkinton-ο δήμος του Hopkinton (Μασαχουσέτη) αποκάλυψε ένα άγαλμα με την ονομασία «Το Πνεύμα του Μαραθωνίου», στην διαδρομή του Μαραθωνίου της Βοστώνης, ένα μίλι από το σημείο εκκίνησης. Το γλυπτό παρουσιάζει τον Στέλιο Κυριακίδη να τρέχει και δίπλα του τον Σπύρο Λούη να του δείχνει τον δρόμο προς την νίκη. Το 2006 το άγαλμα αφιερώθηκε στα 60 χρόνια από την νίκη του Κυριακίδη. Ένα αντίγραφο του ίδιου γλυπτού έχει τοποθετηθεί και στον Δήμο Μαραθώνα.