Μαίανδρος και σβάστικα(Η διαστρέβλωση των συμβόλων που ταυτίστηκαν με το μίσος, τον ρατσισμό, τον πόλεμο και τον θάνατο)
Με το όρο μαίανδρος ή ελληνική κλείδα εννοείται στην αρχιτεκτονική και την αρχαιολογία η ταινιωτή διακόσμηση-σύνθεση ευθειών- που ενώνονται μεταξύ τους σε ορθές γωνίες ή τέμνονται διαγώνια. Το μοτίβο χρησιμοποιείτο συχνά κατά την αρχαιότητα για τη διακόσμηση της ζωφόρου. Παραλλαγή του είναι ο μαίανδρος που χρησιμοποιεί σπειροειδή επαναλαμβανόμενα μοτίβα και η βιτρούβια έλιξ(γλωσσίδα), επαναλαμβανόμενο καμπυλόγραμμο κυματοειδές μοτίβο. O αρχαίος μαίανδρος και η σβάστικα. Αλήθειες, ψέματα και εκμετάλλευση(08/05/2012) Το αρχαιότερο ελληνικό σύμβολο ο μαίανδρος αποτελεί σύμβολο Νίκης και Ενότητας, σύμβολο του Άπειρου, της Αιώνιας Ζωής και της αέναης πορείας μας στον κόσμο. Εμπνευσμένος, κατά την άποψη κάποιων ακαδημαϊκών, από τις πολυάριθμες στροφές του ποταμού Μαιάνδρου, ο οποίος έχει συνολικό μήκος πάνω από 500 km και βρίσκεται στην ΝΔ Τουρκία, στην αρχαία Καρία της Μικράς Ασίας. Ο αγκυλωτός σταυρός είναι συχνό μοτίβο σχεδίου στην σύγχρονη αρχιτεκτονική, σε έργα τέχνης στην Ινδία και στην αρχαία Δ αρχιτεκτονική, αφού τον συναντάμε συχνά σε μωσαϊκά, ανάγλυφα και άλλα έργα τέχνης σ’ όλο τον αρχαίο κόσμο. Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τα σχέδια ιματισμού είναι συχνά διακοσμημένα με το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του αγκυλωτού σταυρού συχνά συνδυασμένο και με μαιάνδρους. Τα σχετικά σύμβολα στην κλασσική Δ αρχιτεκτονική περιλαμβάνουν το σταυρό, το τρίποδο, ή το τρισκελές και την στρογγυλεμένη σβάστικα. Το σύμβολο αγκυλωτών σταυρών βρέθηκε σε πολλά από τα ερείπια της αρχαίας Τροίας και σε μερικά μωσαϊκά στην Πομπηία. Στην αρχαία ελληνική τέχνη και αρχιτεκτονική και στην ρομανική και γοτθική τέχνη της Δ, οι απομονωμένοι αγκυλωτοί σταυροί είναι σχετικά σπάνιοι. Ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνότερα ως επαναλαμβανόμενο στοιχείο σε μωσαϊκά και πεζούλια. Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, που απεικονίζει το σχέδιο ενός περιστρεφόμενου ανεμόμυλου ή νερόμυλου. Μπορντούρες με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς ήταν ένα συνηθισμένο αρχιτεκτονικό μοτίβο στην αρχαία Ρώμη και συναντάται ακόμα και σε πιο πρόσφατα κτήρια ως νεοκλασικό στοιχείο. Σύνορα αγκυλωτών σταυρών είναι μια μορφή μαίανδροι. Αγκυλωτοί σταυροί έχουν βρεθεί στην αγγειοπλαστική σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή του αρχαίου Kush. Μυθολογία-Η χειρώνειος ή μαιάνδριος λαβή Ο βασιλιάς Πηλέας, θνητός, νίκησε και παντρεύτηκε την θεά Θέτιδα. Η προφητεία του Προμηθέα την ανάγκαζε να παντρευτεί θνητό, ώστε να μη γεννηθεί αυτός που θα ανέτρεπε τον παντοδύναμο Δία. Όταν ένα βράδυ ο Πηλέας είδε την θεά να χορεύει την ερωτεύτηκε, αλλά πως μπορούσε αυτός θνητός ν’ αποκτήσει τη Θέτιδα που ήταν μια θεά; Ρώτησε τον σοφότατο Χείρωνα που κατοικούσε ψηλά στο Πήλιο. «Εκείνος τον ορμήνεψε στο ίδιο μέρος σαν τη δει, τη νύχτα να χορεύει, να την αρπάξει όσο γίνεται σφιχτά στην αγκαλιά του». Να μην αφήνει τη λαβή όσο εκείνη κι αν άλλαζε μορφές: «κι ας γίνει φίδι, λιοντάρι ή φωτιά, νερό για να ξεφύγει». Ο Πηλέας στο πάθος του για τη θεά ξεπέρασε και νίκησε καρτερικά όλες τις θυμωμένες μεταμορφώσεις της, κρατώντας την με μια λαβή σφιχτά στην αγκαλιά του.
Ο Πηλέας νικά την πεντάμορφη θεά χρησιμοποιώντας τη «Χειρώνιο λαβή», τον μαίανδρο, το διάσημο αρχαιοελληνικό σύμβολο.
Η «Χειρώνειος λαβή» έμεινε στην ιστορία και χρησιμοποιείται ακόμα στο άθλημα της πάλης για να δέσει ο ένας αντίπαλος τον άλλο. Ο αγκυλωτός σταυρός Ο αγκυλωτός σταυρός, σβάστικα ή ο τετρα-αγκυλωτός σταυρός, είναι ένα αρχαίο σύμβολο. Ο αγκυλωτός σταυρός, προέρχεται από το γεγονός ότι αποτελείται από 4 ελληνικά γάμα(Γ). Αρχαίες Ελληνίδες ιέρειες έκαναν τατουάζ το σύμβολο, μαζί με το τετρασκέλιον(από τα 4 σκέλη που απεικονίζει), στους οργανισμούς τους. Αρχαία ελληνικά αρχιτεκτονικά σχέδια είναι κορεσμένα με τη διασύνδεση τους ως σύμβολο. Επίσης είχε χρησιμοποιηθεί και από διάφορους εγγενείς αμερικανικούς πολιτισμούς. Στο Δ κόσμο, το σύμβολο γνώρισε μια αναβίωση μετά από τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Schliemann(τέλη 19ου αι.), ο οποίος ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας και το συνέδεσε με τις αρχαίες μεταναστεύσεις των Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαίων. Τον συνέδεσε με τις παρόμοιες μορφές που βρέθηκαν στα αρχαία δοχεία στη Γερμανία και θεωρητικολόγησε ότι ο αγκυλωτός σταυρός ήταν ένα «σημαντικό θρησκευτικό σύμβολο των μακρινών προγόνων μας» και συνδέει τους γερμανικούς, ελληνικούς και ινδοϊρανούς πολιτισμούς. Ως τις αρχές του 20ου αι., χρησιμοποιήθηκε ευρέως και θεωρήθηκε ως σύμβολο καλής τύχης και επιτυχίας. Η εργασία του Schliemann συνδυάστηκε με volkisch-κινήματα, για τους οποίους ο αγκυλωτός σταυρός ήταν ένα σύμβολο της «άριας» ταυτότητας. Μετά από την υιοθέτησή του από τους ναζί του Hitler, ο αγκυλωτός σταυρός έχει συνδεθεί με το φασισμό, το ρατσισμό, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το Ολοκαύτωμα. Παραμένει μέχρι σήμερα ένα κύριο σύμβολο των νεοναζί και χρησιμοποιείται τακτικά από τις ομάδες ενεργών στελεχών για να δηλώσουν την ναζιστική συμπεριφορά των οργανώσεων και των ατόμων τους. ΣΒΑΣΤΙΚΑ(29/04/2012) Το τελευταίο διάστημα μεγάλος λόγος γίνεται για το πιο μισητό σύμβολο του αιώνα. Την σβάστικα. Οι περισσότεροι το έχουν συνδέσει με τον Hitler και τον Ναζισμό, αλλά πόσοι από εμάς γνωρίζουμε τι ήταν η σβάστικα και την ιστορία της; Ας δούμε σε αυτό το αφιέρωμα από που ξεκίνησε αυτό το σύμβολο. Η σβάστικα είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό σύμβολο. Μπορεί να έχει γίνει ευρέως γνωστό από τους Ναζί, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως σύμβολο την περίοδο που σφάγιαζαν χιλιάδες ανθρώπων, αλλά αιώνες πριν είχε θετική σημασία. Ποια είναι λοιπόν η ιστορία του συμβόλου; Στην εποχή μας αντιπροσωπεύει το καλό ή το κακό; Η σβάστικα, στα σανσκριτικά स्वस्तिक, (δεξιόστροφος αγκυλωτός σταυρός 卐)(svastika: σύμβολο καλής τύχης, ειρήνης και ευημερίας) και η «σωβάστικα»(αριστερόστροφος) είναι ένα πανάρχαιο σταυροειδές σύμβολο. Στο στήθος του η σβάστικα, παραδοσιακό κινέζικο σύμβολο ειρήνης, αρμονίας, ισότητας και ισορροπίας. Αποτελεί ιερό σύμβολο του Ινδουισμού, του Βουδισμού και του Ζαϊνισμού. Συναντάται και σε πολλούς άλλους πολιτισμούς(π.χ. αρχαίας Ελλάδα, Πέρσες, πολιτισμοί των ιθαγενών της Β Αμερικής της προκολομβιανής περιόδου και αρχαίες νορβηγικές φυλές(Βίκινγκ) οι οποίοι την αριστερόστροφη την αποκαλούσαν Kest και τη θεωρούσαν ως σύμβολο «παθητικής» προστασίας και ευημερίας). Η σβάστικα συνδέθηκε με το Ναζισμό(1933-45 ως σήμερα), εξαιτίας της χρήσης του συμβόλου στη ναζιστική Γερμανία. Το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια το σύμβολο να έχει μετατραπεί σε ταμπού, κυρίως στη Δ. Η αρνητική αυτή νοηματοδότησή του από το Ναζισμό επισκίασε την αρχαιότερη σημασία του συμβόλου, η οποία σχετίζεται και με το ρου της ζωής. Η ιστορία Ο αγκυλωτός σταυρός έχει μια εκτενή ιστορία. Το μοτίβο χρησιμοποιείται για 1η φορά στη νεολιθική Ινδία. Το σύμβολο έχει μια αρχαία ιστορία στην Ευρώπη, που εμφανίζεται στα χειροποίητα αντικείμενα από τους προ-χριστιανικούς ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Στην αρχαιότητα, ο αγκυλωτός σταυρός χρησιμοποιήθηκε από τους Ινδοάρειους, τους Χετταίους, τους Κέλτες και τους Έλληνες κ.ά.. Ο αγκυλωτός σταυρός είναι ένα ιερό σύμβολο του Ινδουισμού, του Βουδισμού και του Τζαϊνισμός-θρησκείες με δις πιστούς παγκοσμίως, που καθιστούν τον αγκυλωτό σταυρό πανταχού παρόντα στην ιστορική και στην σύγχρονη κοινωνία-. Το σύμβολο της σβάστικας χρησιμοποιήθηκε εκτενέστατα στην αρχαία Ελλάδα. Ήταν σύμβολο του Δία. Ινδουισμός: Η σβάστικα έχει βρεθεί σε ινδουιστικούς ναούς, πινακίδες, βωμούς, εικονογραφίες στην Ινδία και το Νεπάλ, μέρη στα οποία παραμένει ακόμη πολύ δημοφιλές. Ιδιαίτερη είναι η εμφάνισή της στην εικονογράφηση του θεού Ganesha, θεού ιχνηλάτη, προστάτη της σοφίας και των σταυροδρομιών. Θεωρείται το 2ο πιο ιερό σύμβολο, μετά το Om. Στον Ινδουισμό και τα 2 σύμβολα αντιπροσωπεύουν τις 2 μορφές του δημιουργού Θεού Βράχμα. Η αριστερόστροφη σβάστικα συμβολίζει την εξέλιξη του Σύμπαντος(Pravritti) , η δεξιόστροφη συμβολίζει την καταστροφή του κόσμου(Nivritti). Η δεξιόστροφη όμως δεν αποτελεί σύμβολο που εκφράζει το Κακό, όπως έχει υπερισχύσει στις σημερινές αντιλήψεις. Αντίθετα αντανακλά 2 βασικά εξελικτικά χαρακτηριστικά της πορείας του Σύμπαντος, τη νύχτα και τη φθορά. H σβάστικα με την έννοια της ευδαιμονίας(svastika) συναντάται για πρώτη φορά στα 2 μεγάλα ινδικά έπη Ramayana και Mahabharata, όπου συνδέεται με την έννοια της ευτυχίας, της καλοτυχίας και το θεό Βράχμα και της μετενσάρκωσης(samsara). Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ως σηματοδότηση των 4 οριζόντων της γης. Η χρήση της ως σύμβολο του Ήλιου παρατηρείται 1η φορά από την αναπαράστασή του Surya, θεού του Ήλιου. Θεωρείται εξαιρετικά ιερό και ευοίωνο από όλους τους Ινδουιστές και χρησιμοποιείται ανελλιπώς στη διακόσμηση κάθε είδους αντικειμένου που σχετίζεται με τον ινδουιστικό πολιτισμό Χρησιμοποιείται σ’ όλα τα ινδουιστικά μάντρα και ιερά σχέδια. Σε κάθε τμήμα της Ινδίας παρατηρείται σε πλευρές ναών, πάνω σε θρησκευτικά έγγραφα. Βουδισμός: Στη θρησκεία αυτή η σβάστικα, οποιασδήποτε κατεύθυνσης, εμφανίζεται στο στήθος ορισμένων αγαλμάτων του Βούδα συμβολίζοντας την ιερή καρδιά του. Στην γλυπτική, είναι συχνά χαραγμένη και στα πέλματα του φιλοσόφου. Η σβάστικα που χρησιμοποιείται στη βουδιστική τέχνη και στα βουδιστικά χειρόγραφα είναι γνωστή στα ιαπωνικά ως manji. Αντιπροσωπεύει τη Dharma(Διδασκαλία της Αλήθειας και Δικαιοσύνης που προσέφερε ο Βούδας), την οικουμενική αρμονία και την ισορροπία των αντιθέτων. Η αριστερόστροφη σβάστικα(omote manji) αντιπροσωπεύει την αγάπη και την ευσπλαχνία. Η δεξιόστροφη(ura manji) αντιπροσωπεύει τη δύναμη και την εξυπνάδα. Στο βουδισμό μάλιστα παρουσιάζεται και σε διαφορετικούς χρωματισμούς και συμβολίζει και κάτι διαφορετικό. Μπλε: συμβολίζει τις άπειρες ουράνιες αρετές Κόκκινη: συμβολίζει τις άπειρες ιερές αρετές της καρδιάς του Βούδα Κίτρινη: συμβολίζει την άπειρη ευημερία Πράσινη: συμβολίζει τις άπειρες ικανότητες στη γεωργία. Λόγω του συσχετισμού της με τη δεξιόστροφη ναζιστική σβάστικα, οι βουδιστικές σβάστικες(μέσα 20ου αι.) είναι κυρίως αριστερόστροφες. Τσαϊνισμός: Στον Τσαϊνισμό, ασκητική παράδοση της Ινδίας, η σβάστικα είναι το μοναδικό ιερό σύμβολο. Η θρησκεία αυτή δε κάνει καθόλου χρήση του Om, αλλά δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στη σβάστικα απ’ ότι οι Ινδουιστές. Είναι το σύμβολο του εβδόμου Jina, του αγίου Tirthankara Suparsva. Αντιπροσωπεύει τη Θεία Δύναμη και με τους 4 βραχίονες παρουσιάζει τις 4 μορφές μετενσάρκωσης: πρωτοπλασματική ζωή, ζωική/φυτική, ανθρώπινη και ουράνια. Όλοι οι τσαϊνιστικοί βωμοί και ιερά βιβλία πρέπει να περιέχουν αυτό το σύμβολο. Όλες οι τελετές αρχίζουν και τελειώνουν με τον πολλαπλό σχεδιασμό του συμβόλου με ρύζι γύρω από το ιερό. Κίνα: Η σβάστικα θα φτάσει και στην Κίνα, όπου θα γίνει γνωστή με την ονομασία wanji και συμβολίζει ό,τι συμβολίζει και το yin yang, ανάλογα με τη φορά της. Δηλ. η δεξιόστροφη σβάστικα ταυτίζεται με το yang, το φωτεινό, το ενεργό, το θετικό και η αριστερόστροφη με το yin, που συμβολίζει το σκοτεινό, το παθητικό, το αρνητικό. Αμερική: Ακόμη και στην Αμερική είχαμε την εμφάνιση της σβάστικας σε νεότερες εποχές. Η χρήση της έγινε από κάποιες ινδιάνικες φυλές(π.χ. Navajo για τις θεραπευτικές τους τελετές και Hopi ως σύμβολο των περιπλανώμενων φυλών τους). Με το Β' ΠΠ όμως έπαψε η χρήση της σβάστικας για να μη γίνει κάποιος συσχετισμός με τους ναζιστές. Ορισμένες χριστιανικές εκκλησίες σε ρωμαϊκές και γοτθικές περιοχές διακοσμούνται με το σύμβολο αυτό, μαζί με σχέδια της πρώιμης ρωμαϊκής τέχνης. Σβάστικες επιδεικνύονται και στο μωσαϊκό της Αγίας Σοφίας του Κίεβου της Ουκρανίας(12ος αι.). Εμφανίζονται επίσης και ως επαναλαμβανόμενα διακοσμητικά μοτίβα σε ένα τάφο στον Αγ. Αμβρόσιο στο Μιλάνο. Στο Δ κόσμο, το σύμβολο γνώρισε μια αναβίωση μετά από τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Schliemann(τέλη 19ου αι.), όπως προαναφέραμε. Προέλευση Η πανταχού παρουσία του αγκυλωτού σταυρού εξηγείται εύκολα αν υποθέσουμε ότι είναι μια πολύ απλή μορφή που ανακαλύφτηκε ανεξάρτητα και κατά τύχη σε διάφορες κοινωνίες όταν οι άνθρωποι ασχολήθηκαν με το πλέξιμο καλαθιών, αφού το σχήμα του αγκυλωτού σταυρού δημιουργείται επανειλημμένα από τις βέργες των καλαμιών όταν πλέκουμε καλάθι. Άλλες θεωρίες εικάζονται κάποια σύνδεση των πολιτισμών ή ζητούν μια εξήγηση σύμφωνα με την θεωρία της κοινής συναίσθησης του Carl Jung(Ελβετός ψυχίατρος). Ενώ η ύπαρξη των συμβόλων αγκυλωτού σταυρού στην Αμερική μπορεί να εξηγηθεί με την θεωρία της καλαθοπλεκτικής, ενώ αποδυναμώνει την θεωρία της πολιτιστικής διάχυσης. Ενώ μερικοί έχουν προτείνει ότι ο αγκυλωτός σταυρός μεταφέρθηκε στη Β Αμερική από έναν αρχαίο ναυτικό πολιτισμό στην Ευρασία, μια χωριστή αλλά παράλληλη ανάπτυξη θεωρείται πλέον πιθανή εξήγηση. Η γένεση του συμβόλου αγκυλωτών σταυρών αντιμετωπίζεται συχνά από κοινού με το σύμβολο του σταυρού γενικά, όπως η «ρόδα του ήλιου» της θρησκείας της Εποχής του Χαλκού. Τμήματα από το μετάξινο βιβλίο. Μια άλλη εξήγηση προτείνεται από τον Carl Sagan(Αμερικανός αστρονόμος) στο βιβλίο του με τίτλο «Ο Κομήτης». Ο Sagan αναπαράγει ένα αρχαίο κινεζικό χειρόγραφο(το μετάξινο βιβλίο) που παρουσιάζει ποικιλίες ουρών κομητών: οι περισσότερες είναι παραλλαγές της απλής ουράς κομητών, αλλά στην τελευταία απεικόνιση ο πυρήνας του κομήτη έχει 4 πύρινα σκέλη, που θυμίζουν αγκυλωτό σταυρό. Ο Sagan προτείνει ότι στην αρχαιότητα ένας κομήτης μπορεί να είχε πλησιάσει τόσο κοντά στη γη που οι άνθρωποι είδαν πύρινους πίδακες από αέριο να ρεύσουν από το κέντρο, και με την κλίση από την περιστροφή του κομήτη, σχημάτιζε μια μορφή του συμβόλου που έγινε ορατό σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αρχαιολογικά ευρήματα Την πιο πρόωρη και συχνή χρήση των μοτίβων αγκυλωτού σταυρού στην αρχαιότητα βρίσκουμε στην Νεολιθική Εποχή, αν και υπάρχει ένα μοναδικό παλαιολιθικό χειροποίητο αντικείμενο που περιέχει αυτό το σύμβολο. Το σύμβολο βρέθηκε σε διάφορες ανασκαφές στην επαρχία του Khuzestan του Ιράν και ως τμήμα του «χειρογράφου Vinca» της νεολιθικής Ευρώπης(5η χιλιετία π.Χ.). Στη πρώιμη Εποχή του Χαλκού, εμφανίζεται στην αγγειοπλαστική που βρίσκεται στο Sintashta της Ρωσίας. Άλλα παρόμοια σύμβολα εμφανίστηκαν επίσης την εποχή του χαλκού και του σιδήρου σε σχέδια του Β Καύκασου(πολιτισμός Koban), και του Αζερμπαϊτζάν και των Σκυθών και Σαρματών. Σ’ όλους αυτούς τους πολιτισμούς, το σύμβολο του αγκυλωτού σταυρού δεν εμφανίζεται να καταλαμβάνει οποιαδήποτε χαρακτηρισμένη θέση ή σημασία, αλλά ως μόνο μια μορφή μιας σειράς παρόμοιων συμβόλων ποικίλης πολυπλοκότητας. Προ-Χριστιανική Ευρώπη και λαϊκές δοξασίες Έχουν βρεθεί πάρα πολλά δείγματα χρήσης της σβάστικας σε αντικείμενα αρχαίας ελληνορωμαϊκής τέχνης(π.χ. ρούχα, αγκράφες, πανοπλίες, αγγεία και ακολουθίες μαιάνδρων). Στους αρχαίους Έλληνες το σύμβολο ήταν πιο γνωστό ως Γαμμάδιον.
Οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί χρησιμοποιούσαν το ίδιο σύμβολο αποκαλώντας το fylfot και λεγόταν ότι συμβόλιζε το σφυρί του θεού Thor και ίσως και τον Ηλιακό Τροχό, που είναι αρχαίο προ-χριστιανικό σύμβολο που απαντάται σε όλη την Ευρώπη. Η σβάστικα απαντάται και στις προ-χριστιανικές σλαβικές παραδόσεις, ήταν αφιερωμένο στον θεό Swaróg(Ουκρανικά: Сварог) και λεγόταν Kolovrat(Σλοβένικα, Κροατικά, Βοσνιακά: kolovrat, Πολωνικά: kołowrót, Ρώσικα, Σερβικά και Ουκρανικά: коловрат). Στην πρώιμη μεσαιωνική Ευρώπη η χρήση της σβάστικας για διακόσμηση ήταν πιο συχνή στις σλαβικές φυλές. Παρουσιάζεται αρχικά σε Υποδουνάβιες περιοχές(Βλαχία και Μολδαβία), όπου οι Σλάβοι είχαν επαφές με τους Σαρμάτες. Για τους Σλάβους το σύμβολο αντιπροσώπευε τη δύναμη του Ήλιου και της φωτιάς, και αποκαλούνταν «Τροχός του Swaróg» και χρησιμοποιούνταν για διακόσμηση και για θρησκευτικές τελετές. Στους αρχαίους Φίννους είχε παρατηρηθεί το σύμβολο σε τελετουργικά τύμπανα των Σάμι σαμανών πολύ πριν εγκαθιδρυθεί ο Χριστιανισμός. Χρησιμοποιείται ακόμα στη Φινλανδία σαν διακοσμητικό και σύμβολο της Φινλανδικής Πολεμικής Αεροπορίας και ονομάζεται Tursaansydän(= καρδιά του χταποδιού) ή Mursunsydän(= καρδιά του θαλάσσιου ίππου). Ένα σχετικό σύμβολο που παρουσιάζεται στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη της Εποχής του Ορείχαλκου είναι και το Τρίσκελον. Τέχνη και αρχιτεκτονική Ο αγκυλωτός σταυρός είναι συχνό μοτίβο σχεδίου στην σύγχρονη αρχιτεκτονική και σε έργα τέχνης στην Ινδία και στην αρχαία Δ αρχιτεκτονική. Τον συναντάμε συχνά σε μωσαϊκά, ανάγλυφα και έργα τέχνης σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τα σχέδια ιματισμού είναι συχνά διακοσμημένα με το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του αγκυλωτού σταυρού συχνά συνδυασμένο και με μαιάνδρους. Τα σχετικά σύμβολα στην κλασσική Δ αρχιτεκτονική περιλαμβάνουν το σταυρό, το τρίποδο, ή το τρισκελές και την στρογγυλεμένη σβάστικα. Στην κινεζική, κορεατική, και ιαπωνική τέχνη, ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνά ως τμήμα ενός σχεδίου επανάληψης. Ένα κοινό σχέδιο, sayagata στα ιαπωνικά, περιλαμβάνει αριστερά και δεξιά αγκυλωτούς σταυρούς που είναι συνδεδεμένοι από γραμμές. Το σύμβολο αγκυλωτών σταυρών βρέθηκε σε πολλά από τα ερείπια της αρχαίας Τροίας και σε μερικά μωσαϊκά στην Πομπηία. Στην αρχαία Ελληνική τέχνη και την αρχιτεκτονική στην ρομανική και γοτθική τέχνη της Δ, οι απομονωμένοι αγκυλωτοί σταυροί είναι σχετικά σπάνιοι, και ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνότερα ως επαναλαμβανόμενο στοιχείο σε μωσαϊκά και σε πεζούλια. Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, που απεικονίζει το σχέδιο ενός περιστρεφόμενου ανεμόμυλου ή νερόμυλου. Ένας μαίανδρος με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς αποτελεί τη μεγάλη ζώνη που περιβάλλει το Ara Pacis. Ένα σχέδιο από γραναζωτούς αγκυλωτούς σταυρούς είναι ένα από διάφορα μωσαϊκά στο πάτωμα του καθεδρικού ναού της Αμιένης στην Γαλλία. Μπορντούρες με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς ήταν ένα συνηθισμένο αρχιτεκτονικό μοτίβο στην αρχαία Ρώμη, και συναντάται ακόμα και σε πιο πρόσφατα κτήρια ως νεοκλασικό στοιχείο. Σύνορα αγκυλωτών σταυρών είναι μια μορφή μαιάνδρου. Αγκυλωτοί σταυροί έχουν βρεθεί επίσης στην αγγειοπλαστική σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή του αρχαίου Kush. Αγκυλωτοί σταυροί βρέθηκαν και στην αγγειοπλαστική στους ναούς Gebel Barkal και σε ανασκαφές στους λαούς της ομάδας Χ. Η Laguna Bridge στην Yuma της Arizona(1905) από το αμερικάνικο Reclamation Department είναι διακοσμημένη με αγκυλωτούς σταυρούς. Αμερικάνικοι λιθογράφοι του 1900 συνήθιζαν να τυπώνουν στο χαρτί μια κορνίζα από αγκυλωτούς σταυρούς, και δημιούργησαν έντονο θέμα συζήτησης(1937) όταν εμφανίστηκαν σε δείγματα εκλογικών ψηφοδελτίων στο Passaic του New Jersey. Ο λιθογράφος αποκρίθηκε ότι «έχει χρησιμοποιήσει τα εμβλήματα αγκυλωτών σταυρών για κορνίζα σε ψηφοδέλτια πολύ πριν ο κόσμος μάθει τον Hitler». Ακόμα και διακοσμητικά πήλινα κεραμίδια με αγκυλωτούς σταυρούς έχουν βρεθεί σε πολλά μέρη του κόσμου συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ(αρχές 20ου αι.). Η αλλαγή του νοήματος Χώρες γύρω από την Γερμανία άρχιζαν να επεκτείνονται ακόμη περισσότερο και να δημιουργούν αυτοκρατορίες(1800 περ.). Η Γερμανία δεν ήταν ακόμη ενιαίο κράτος ως το 1871. Μέχρι τότε η σβάστικα ήταν θετικά αποδεκτή στην Ευρώπη σύμφωνα με την αρχαιολογική εργασία του Heinrich Schliemann, ο οποίος ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας και το συσχέτισε με την αρχαία μετανάστευση των Ινδοευρωπαίων ανθρώπων(άρια φυλή). Έτσι οι Γερμανοί εθνικιστές επέλεξαν να κάνουν χρήση της σβάστικα(μέσα 19ου αι.), εξαιτίας της σύνδεσής της με την Άρια φυλή για να δείξουν ότι υπάρχει μία μακρά και σπουδαία γερμανική ιστορία. Μπορούσε κανείς να συναντήσει η σβάστικα σε γερμανικά εθνικιστικά περιοδικά(τέλη 19ου αι.) και ήταν πλέον το επίσημο έμβλημα της γερμανικής γυμναστικής συνομοσπονδίας. Υπήρξε ένα συνηθισμένο σύμβολο στη Γερμανία(20ος αι.) το οποίο αντιπροσώπευε το γερμανικό εθνικισμό και τη γερμανική έπαρση. Στη διάρκεια του Α΄ ΠΠ παρατηρήθηκε πάνω σε επωμίδες μελών της 45ης αμερικανικής μεραρχίας και στις φιλανδικές αεροπορικές πολεμικές δυνάμεις. Μόνο μετά τη περίοδο των Ναζί απέκτησε δευτερεύουσα ερμηνεία. Οι Ναζί το πήραν από προγενέστερα γερμανικά εθνικιστικά κινήματα, για τα οποία η σβάστικα ήταν σύμβολο της «άριας» ταυτότητάς τους, μια ιδέα η οποία ταυτίστηκε από θεωρητικούς όπως ο Alfred Rosenberg. Hitler και Ναζί Ο Αδόλφος Hitler(1920) αποφάσισε ότι η ναζιστική παράταξη είχε ανάγκη από το δικό της έμβλημα και τη δική της σημαία. Για τον Hitler μία καινούργια σημαία έπρεπε να είναι «ένα σύμβολο της δικής τους πάλης» και «πολύ εντυπωσιακή όπως μία αφίσα». Στο κογκρέσο του Salzburg, η σημαία αυτή έγινε το επίσημο έμβλημα της Ναζιστικής ομάδας(07/08/1920). Στο αυτοβιογραφικό του έργο Mein Kampf o Hitler περίγραψε τη νέα σημαία των Ναζιστών: «Στο κόκκινο χρώμα βλέπουμε την κοινωνική, ιδανικό ενός κινήματος, στο λευκό χρώμα το εθνικιστικό ιδανικό, και στη σβάστικα βλέπουμε την αποστολή και το καθήκον του αγώνα για τη νίκη της Άριας Φυλής, και από το ίδιο έμβλημα το θρίαμβο της ιδέας ενός δημιουργικού κατορθώματος, το οποίο όπως ήταν έτσι θα είναι πάντα αντισημιτικό.» Εξαιτίας του συμβάντος αυτού, ότι δηλ. η σβάστικα υπήρξε έμβλημα των Ναζιστών, σύντομα απέκτησε αρνητική σημασία, έγινε σύμβολο του μίσους, του αντισημιτισμού, της βίας, του θανάτου και της δολοφονίας.
Οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί χρησιμοποιούσαν το ίδιο σύμβολο αποκαλώντας το fylfot και λεγόταν ότι συμβόλιζε το σφυρί του θεού Thor και ίσως και τον Ηλιακό Τροχό, που είναι αρχαίο προ-χριστιανικό σύμβολο που απαντάται σε όλη την Ευρώπη. Η σβάστικα απαντάται και στις προ-χριστιανικές σλαβικές παραδόσεις, ήταν αφιερωμένο στον θεό Swaróg(Ουκρανικά: Сварог) και λεγόταν Kolovrat(Σλοβένικα, Κροατικά, Βοσνιακά: kolovrat, Πολωνικά: kołowrót, Ρώσικα, Σερβικά και Ουκρανικά: коловрат). Στην πρώιμη μεσαιωνική Ευρώπη η χρήση της σβάστικας για διακόσμηση ήταν πιο συχνή στις σλαβικές φυλές. Παρουσιάζεται αρχικά σε Υποδουνάβιες περιοχές(Βλαχία και Μολδαβία), όπου οι Σλάβοι είχαν επαφές με τους Σαρμάτες. Για τους Σλάβους το σύμβολο αντιπροσώπευε τη δύναμη του Ήλιου και της φωτιάς, και αποκαλούνταν «Τροχός του Swaróg» και χρησιμοποιούνταν για διακόσμηση και για θρησκευτικές τελετές. Στους αρχαίους Φίννους είχε παρατηρηθεί το σύμβολο σε τελετουργικά τύμπανα των Σάμι σαμανών πολύ πριν εγκαθιδρυθεί ο Χριστιανισμός. Χρησιμοποιείται ακόμα στη Φινλανδία σαν διακοσμητικό και σύμβολο της Φινλανδικής Πολεμικής Αεροπορίας και ονομάζεται Tursaansydän(= καρδιά του χταποδιού) ή Mursunsydän(= καρδιά του θαλάσσιου ίππου). Ένα σχετικό σύμβολο που παρουσιάζεται στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη της Εποχής του Ορείχαλκου είναι και το Τρίσκελον. Τέχνη και αρχιτεκτονική Ο αγκυλωτός σταυρός είναι συχνό μοτίβο σχεδίου στην σύγχρονη αρχιτεκτονική και σε έργα τέχνης στην Ινδία και στην αρχαία Δ αρχιτεκτονική. Τον συναντάμε συχνά σε μωσαϊκά, ανάγλυφα και έργα τέχνης σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τα σχέδια ιματισμού είναι συχνά διακοσμημένα με το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του αγκυλωτού σταυρού συχνά συνδυασμένο και με μαιάνδρους. Τα σχετικά σύμβολα στην κλασσική Δ αρχιτεκτονική περιλαμβάνουν το σταυρό, το τρίποδο, ή το τρισκελές και την στρογγυλεμένη σβάστικα. Στην κινεζική, κορεατική, και ιαπωνική τέχνη, ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνά ως τμήμα ενός σχεδίου επανάληψης. Ένα κοινό σχέδιο, sayagata στα ιαπωνικά, περιλαμβάνει αριστερά και δεξιά αγκυλωτούς σταυρούς που είναι συνδεδεμένοι από γραμμές. Το σύμβολο αγκυλωτών σταυρών βρέθηκε σε πολλά από τα ερείπια της αρχαίας Τροίας και σε μερικά μωσαϊκά στην Πομπηία. Στην αρχαία Ελληνική τέχνη και την αρχιτεκτονική στην ρομανική και γοτθική τέχνη της Δ, οι απομονωμένοι αγκυλωτοί σταυροί είναι σχετικά σπάνιοι, και ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνότερα ως επαναλαμβανόμενο στοιχείο σε μωσαϊκά και σε πεζούλια. Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, που απεικονίζει το σχέδιο ενός περιστρεφόμενου ανεμόμυλου ή νερόμυλου. Ένας μαίανδρος με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς αποτελεί τη μεγάλη ζώνη που περιβάλλει το Ara Pacis. Ένα σχέδιο από γραναζωτούς αγκυλωτούς σταυρούς είναι ένα από διάφορα μωσαϊκά στο πάτωμα του καθεδρικού ναού της Αμιένης στην Γαλλία. Μπορντούρες με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς ήταν ένα συνηθισμένο αρχιτεκτονικό μοτίβο στην αρχαία Ρώμη, και συναντάται ακόμα και σε πιο πρόσφατα κτήρια ως νεοκλασικό στοιχείο. Σύνορα αγκυλωτών σταυρών είναι μια μορφή μαιάνδρου. Αγκυλωτοί σταυροί έχουν βρεθεί επίσης στην αγγειοπλαστική σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή του αρχαίου Kush. Αγκυλωτοί σταυροί βρέθηκαν και στην αγγειοπλαστική στους ναούς Gebel Barkal και σε ανασκαφές στους λαούς της ομάδας Χ. Η Laguna Bridge στην Yuma της Arizona(1905) από το αμερικάνικο Reclamation Department είναι διακοσμημένη με αγκυλωτούς σταυρούς. Αμερικάνικοι λιθογράφοι του 1900 συνήθιζαν να τυπώνουν στο χαρτί μια κορνίζα από αγκυλωτούς σταυρούς, και δημιούργησαν έντονο θέμα συζήτησης(1937) όταν εμφανίστηκαν σε δείγματα εκλογικών ψηφοδελτίων στο Passaic του New Jersey. Ο λιθογράφος αποκρίθηκε ότι «έχει χρησιμοποιήσει τα εμβλήματα αγκυλωτών σταυρών για κορνίζα σε ψηφοδέλτια πολύ πριν ο κόσμος μάθει τον Hitler». Ακόμα και διακοσμητικά πήλινα κεραμίδια με αγκυλωτούς σταυρούς έχουν βρεθεί σε πολλά μέρη του κόσμου συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ(αρχές 20ου αι.). Η αλλαγή του νοήματος Χώρες γύρω από την Γερμανία άρχιζαν να επεκτείνονται ακόμη περισσότερο και να δημιουργούν αυτοκρατορίες(1800 περ.). Η Γερμανία δεν ήταν ακόμη ενιαίο κράτος ως το 1871. Μέχρι τότε η σβάστικα ήταν θετικά αποδεκτή στην Ευρώπη σύμφωνα με την αρχαιολογική εργασία του Heinrich Schliemann, ο οποίος ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας και το συσχέτισε με την αρχαία μετανάστευση των Ινδοευρωπαίων ανθρώπων(άρια φυλή). Έτσι οι Γερμανοί εθνικιστές επέλεξαν να κάνουν χρήση της σβάστικα(μέσα 19ου αι.), εξαιτίας της σύνδεσής της με την Άρια φυλή για να δείξουν ότι υπάρχει μία μακρά και σπουδαία γερμανική ιστορία. Μπορούσε κανείς να συναντήσει η σβάστικα σε γερμανικά εθνικιστικά περιοδικά(τέλη 19ου αι.) και ήταν πλέον το επίσημο έμβλημα της γερμανικής γυμναστικής συνομοσπονδίας. Υπήρξε ένα συνηθισμένο σύμβολο στη Γερμανία(20ος αι.) το οποίο αντιπροσώπευε το γερμανικό εθνικισμό και τη γερμανική έπαρση. Στη διάρκεια του Α΄ ΠΠ παρατηρήθηκε πάνω σε επωμίδες μελών της 45ης αμερικανικής μεραρχίας και στις φιλανδικές αεροπορικές πολεμικές δυνάμεις. Μόνο μετά τη περίοδο των Ναζί απέκτησε δευτερεύουσα ερμηνεία. Οι Ναζί το πήραν από προγενέστερα γερμανικά εθνικιστικά κινήματα, για τα οποία η σβάστικα ήταν σύμβολο της «άριας» ταυτότητάς τους, μια ιδέα η οποία ταυτίστηκε από θεωρητικούς όπως ο Alfred Rosenberg. Hitler και Ναζί Ο Αδόλφος Hitler(1920) αποφάσισε ότι η ναζιστική παράταξη είχε ανάγκη από το δικό της έμβλημα και τη δική της σημαία. Για τον Hitler μία καινούργια σημαία έπρεπε να είναι «ένα σύμβολο της δικής τους πάλης» και «πολύ εντυπωσιακή όπως μία αφίσα». Στο κογκρέσο του Salzburg, η σημαία αυτή έγινε το επίσημο έμβλημα της Ναζιστικής ομάδας(07/08/1920). Στο αυτοβιογραφικό του έργο Mein Kampf o Hitler περίγραψε τη νέα σημαία των Ναζιστών: «Στο κόκκινο χρώμα βλέπουμε την κοινωνική, ιδανικό ενός κινήματος, στο λευκό χρώμα το εθνικιστικό ιδανικό, και στη σβάστικα βλέπουμε την αποστολή και το καθήκον του αγώνα για τη νίκη της Άριας Φυλής, και από το ίδιο έμβλημα το θρίαμβο της ιδέας ενός δημιουργικού κατορθώματος, το οποίο όπως ήταν έτσι θα είναι πάντα αντισημιτικό.» Εξαιτίας του συμβάντος αυτού, ότι δηλ. η σβάστικα υπήρξε έμβλημα των Ναζιστών, σύντομα απέκτησε αρνητική σημασία, έγινε σύμβολο του μίσους, του αντισημιτισμού, της βίας, του θανάτου και της δολοφονίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου