ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ(σαν σήμερα 02/05/1919, αρχή Μικρασιατικής Εκστρατείας-τραγωδίας-)
ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ Η χερσόνησος που προεκτείνεται Δ της ασιατικής ηπείρου σε μια νοητή γραμμή που ξεκινά από τον κόλπο της Αλεξανδρέττας(Ισσός) ως την Τραπεζούντα της Μαύρης Θάλασσας. Βρέχεται από τρεις θάλασσες: Εύξεινος Πόντος(Μαύρη Θάλασσα) Β, Μεσόγειος Ν και Αιγαίο Α. Στο Δ άκρο της σχεδόν αγγίζει την Ευρώπη, από την οποία χωρίζεται μόνο από τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων(Ελλήσποντος) και τη θάλασσα του Μαρμαρά(Προποντίδα), μέσω των οποίων ενώνεται η Μεσόγειος και η Μαύρη Θάλασσα. ΟΝΟΜΑ Στη αρχαιότητα δεν απαντάται συγκεκριμένος όρος για την περιοχή, η οποία γίνεται γνωστή σύμφωνα με τις φυλές που την κατοικούν. Ο όρος Μικρά Ασία ήταν άγνωστος. Ο όρος Ασία γίνεται γνωστός από τους Ρωμαίους, για τους οποίους η περιοχή ήταν Δ επαρχία μαζί με τις περιοχές Καρίας, Μυσίας και Φρυγίας. Ο 1ος συγγραφέας που χρησιμοποίησε τον όρο Μικρά Ασία(Asia Minor) ήταν ο χριστιανός συγγραφέας Παύλος ο Ορόσιος(Hist., I, 2, 10)(περ. 400 μ.Χ.). Οι συγγραφείς της πρώιμης βυζαντινής περιόδου την αναφέρουν ως Μικρά Ασία. Υπό βυζαντινή διοίκηση ήταν γνωστή ως Ανατολή. Διοικητικά ήταν «θέμα»(μία από τις 29 επαρχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Στην εποχή της οθωμανική εποχή έγινε γνωστή ως Ανατολία. ΙΣΤΟΡΙΑ H M. Ασία από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών και σημείο συνάντησης μεταναστευτικών φυλών που μετακινούνταν από Α προς τη Δ ή και αντίστροφα. Οι ανασκαφές του James Mellaart(1961-5) στο Çatalhöyük αποκάλυψαν πως η Ανατολία ήταν κέντρο προηγμένου πολιτισμού από το 7500 π.Χ.(Νεολιθική και Χαλκολιθική περίοδο). Στην αυγή της ιστορίας ως κάτοικοι αναφέρονται οι Χάλυβες-σε σχέση με τα κοιτάσματα σιδήρου του Καυκάσου στη Μαύρη θάλασσα- οι Ίβηρες, οι Κόλχοι(Ηρόδοτος, 2, 104 1) κ.ά. φυλές. Θρακικές φυλές αναφέρονται στη Φρυγία και τη Βιθυνία, τον αρχικό πιθανώς τόπο καταγωγής τους. Συναντάμε σημιτικούς λαούς στην Καππαδοκία τους ιστορικούς χρόνους. Οι Χιττίτες κατέκλυσαν(1500-1000 π.Χ.) την περιοχή, φθάνοντας ως την Έφεσο και τη Σμύρνη. Απομεινάρια του πολιτισμού τους(γλυπτά και λίθινοι βωμοί) έμειναν ως τις μέρες μας στο Μπογάζ-κιόι της Καππαδοκίας. Ο μύθος της πολιτείας των Αμαζόνων στην κοιλάδα του Θερμόδοντα φαίνεται προέκυψε από το θηλυκό ιερατείο της χιττιτικής θεότητας Μα, η οποία στο ελληνικό μυθολογικό πάνθεο μετουσιώθηκε σε Αρτέμιδα, ειδικότερα στην Έφεσο. Οι σύγχρονες ανακαλύψεις των Schliemann και Dörpfeld στο Hisarlık, στην αρχαία Τρωάδα επιβεβαίωσαν την ημερομηνία καταστροφής της Τροίας(1200-1100 π.Χ.) θέτοντας έτσι έναν ιστορικό σταθμό για την αλληλουχία των γεγονότων. Δεν ήταν ο Αγαμέμνων και οι Αργείοι του εκείνοι που κατέκτησαν την Μ. Ασία. Ωθούμενοι από την πίεση των Δωρικών φυλών αρκετοί Έλληνες μετανάστευσαν(περ. 1100 π.Χ.) Α από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία για να εγκατασταθούν σε νησιά του Αρχιπελάγους και στις Ν ακτές της Μ. Ασίας, όπου οι εκβολές ποταμών και η διαμόρφωση των ακτών ευνοούσαν την ανάπτυξη του εμπορίου. Σε μια μακρά διαδοχή μεταναστεύσεων Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς έφθασαν(9ος-6ος αι. π.Χ.) ως τις ακτές της Μ. Ασίας ως έμποροι, αποικιστές, τυχοδιώκτες και στρατιώτες, έκτισαν τις πόλεις τους, αναμείχθηκαν με τους γηγενείς πληθυσμούς υιοθέτησαν τμήμα της θρησκείας τους(Άρτεμις) και εγκαθίδρυσαν έναν αξιόλογο πολιτισμό που προπορεύθηκε εκείνου της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η ανάπτυξη αυτού θεωρείται από αρκετούς ιστορικούς το πρώτο κεφάλαιο στην ανάπτυξη του Δ πολιτισμού κυρίως εξαιτίας της φιλοσοφικής του σκέψης. Σε αυτή την περίοδο κόπηκαν τα πρώτα τετράγωνα νομίσματα από ήλεκτρον(Λυδία, 7ος π.Χ.), πιθανώς ως αποτέλεσμα των εμπορικών συναλλαγών των γηγενών με τους Έλληνες, ενώ άρχισαν οι Λυδοί βασιλείς -σύμφωνα με τον Ηρόδοτο- να ενδιαφέρονται για το μαντείο των Δελφών και να στέλνουν δώρα στον ναό του. Κατόρθωσε να εξαπλώσει(περ. μέσα 6ου αι. π.Χ.) την ηγεμονία του στην περιοχή ο βασιλιάς των Λυδών Κροίσος(548-6 π.Χ.), ο οποίος σύντομα εκδιώχθηκε από τον Πέρση Κύρο, που μετέτρεψε όλη την περιοχή σε επαρχία της Περσίας. Σε εκείνα τα χρόνια οι φιλοδοξίες του Δαρείου Α΄ και του διαδόχου του Ξέρξη Α΄ έφεραν σε σύγκρουση τις ελληνικές πόλεις-κράτη με την Περσική Αυτοκρατορία(500-449 π.Χ.). Η περσική ήττα προκάλεσε αλλεπάλληλες κοινωνικές αλλαγές που προετοίμασαν το δρόμο για τον Αλέξανδρο και την ολοκληρωτική κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας από τους Έλληνες. Ακολούθησε μια δύσκολη και ταραγμένη περίοδος(Ελληνιστική Περίοδος) κατά τη διάρκεια της οποίας οι Σελευκίδες, διάδοχοι του Αλέξανδρου διεκδίκησαν τη Μ. Ασία με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τα νέα βασίλεια Πόντου, της Βιθυνίας, Καππαδοκίας, Περγάμου και Κιλικίας και το κελτικό βασίλειο της Γαλατίας(280 π.Χ.), αποτέλεσμα των πολεμικών περιπετειών με τους Γαλάτες επιδρομείς στη Μ. Ασία. Οι επόμενοι 7 περ. αιώνες έφεραν και την σφραγίδα του κελτικού πολιτισμού. Η ελληνική τέχνη, που ήδη είχε ανθίσει στα ιωνικά νησιά, στα κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας και στη Ν Μ. Ασία ανανεώθηκε στο ορεινό βασίλειο της Περγάμου υπό τη διακυβέρνηση των Ατταλιδών. Ακολούθησαν οι πόλεμοι με τη δημοκρατική Ρώμη(190-63 π.Χ.), που τελείωσαν με την ήττα και το θάνατο του μεγάλου Μιδραδάτη ΣΤ΄, του «Ανατολίτη υπερασπιστή της ελληνικής ελευθερίας». Ο Πόντος και η Βιθυνία στις Β ακτές της Μαύρης Θάλασσας απειλούνταν διαρκώς από τις εξ Α επιδρομές. Οι πρώτοι 3 αιώνες της ρωμαϊκής διακυβέρνησης ήταν περίοδος ειρήνης και ευημερίας για την Μ. Ασία. Την ακολούθησαν 3 αιώνες περίπου πολέμων της Α Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας(Βυζάντιο) με την Περσία. Η εκμηδένιση της περσικής φιλοδοξίας από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο(610-641) απλώς μετέθεσε χρονικά τον κίνδυνο. Οι Άραβες και οι διάδοχοί τους, Τούρκοι, Διεκδίκησαν επίμονα την Ανατολία και τελικά τα κατάφεραν. Οι αραβικές επιδρομές(672-717) απωθήθηκαν από την Κωνσταντινούπολη και η περιοχή έμεινε «θέμα» υπό βυζαντινή διακυβέρνηση, αν και το χριστιανικό κράτος της Αρμενίας υπέφερε τα πάνδεινα από τις αλλεπάλληλες καταστροφές. Η προσπάθεια του ελληνικού κράτους να θέσει τη δυτική Μ. Ασία υπό ελληνικό έλεγχο είχε άδοξη κατάληξη(1922). Το ίδιο συνέβη και με την προσπάθεια να δημιουργηθεί Ποντο-Αρμενικό κράτος βάσει της συνθήκης των Σεβρών. Την ίδια περίοδο συνέβησαν τα γεγονότα το οποία οι Αρμένιοι και Πόντιοι χαρακτηρίζουν ως γενοκτονία και η Καταστροφή της Σμύρνης. Με την συνθήκης της Λωζάννης(1923) σφραγίστηκε η καταστροφή του Χριστιανισμού της Μ Ασίας. Οι Χριστιανοί μέχρι εκείνη την περίοδο αποτελούσαν το 10% του πληθυσμού αυτής. ΑΡΧΑΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΛΑΟΙ Οι αρχαίοι Έλληνες διαιρούσαν τη Μικρά Ασία σε 15 χώρες των οποίων τα ονόματα λάμβαναν από τους κατοικούντες λαούς τους. 3 προς Β: Πόντος, Παφλαγονία και Βιθυνία. 3 προς Δ: Μυσία (στην οποία υπαγόταν Μυγδονία, Τρωάδα και Αιολίδα), Λυδία(στην οποία υπαγόταν η Μαιονία Α και η Ιωνία Α) και Καρία. 4 προς Ν.: Λυκία, Πισιδία, Παμφυλία και Κιλικία. 5 στο μέσον: Φρυγία, η επί Ρωμαίων Καβαλίδα(Καβαλίς), Ισαυρία, Λυκαονία, Γαλατία και Καππαδοκία(στην Λευκοσυρία της οποίας υπαγόταν η Λυκαστία). Αρχαίοι λαοί της Μικράς Ασίας: Χετταίοι ή Χιττίτες ή Χεττείμ(Π. Διαθήκη), Βιθυνοί, Φρύγες, Μυσοί, Κιμμέριοι, Μύγδονες, Τρώες ή Τρήρες, Ίωνες, Αιολείς, Δωριείς,Μαίονες, Λυδοί, Κάρες, Καππαδόκες, Πισίδες, Λυκάονες, Ίσαυροι, Έλληνες Ελληνιστικής περιόδου, Ρωμαίοι, Λέλεγες, Λύκιοι (Κρήτες), Γαλάτες (Τεκτόσαγες, Τολιστοβόγιοι και Τρόκμοι), Καρδούχοι ή Κούρδοι, Πέρσες, Αρμένιοι, Χάλυβες. ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΛΑΟΙ Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Κούρδοι, Τσετμήδες ή Τσεπσήδες, Κυζυλμπάσηδες ή Ταχτατζήδες, Γιουρούκηδες, Γύφτοι, Ζεϊμπέκηδες, Τουρκμάνοι, Λαζοί, Κρομλήδες, Οφλήδες, Γκιουρτσήδες ή Ίβηρες, Τουρκοκρήτες, Τσιγγάνοι κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου