Πελοποννησιακός Πόλεμος(αρχή σαν σήμερα 01/05/431 π.Χ.) ΜΕΡΟΣ 1ο

Πελοποννησιακός Πόλεμος(αρχή σαν σήμερα 01/05/431 π.Χ.) ΜΕΡΟΣ 1ο

1^ος Πελοποννησιακός Πόλεμος ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΑΘΗΝΑ Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων(479 π.Χ.) οι Αθηναίοι δημιούργησαν μια συμμαχία που ονομάστηκε Δηλιακή ή Αθηναϊκή με στόχο της την προστασία των πόλεων Αιγαίου και Μικράς Ασίας από τους Πέρσες. Άρχισε να λάμπει το άστρο του Κίμωνα(476 π.Χ.). Εκστράτευσε κατά των Περσών επιτυχημένα(476 π.Χ.) στην Κύπρο, στα Δωδεκάνησα, στη Μακεδονία και στο Βυζάντιο(475/4 π.Χ.) στην Κάρυστο και τις Σποράδες(467 π.Χ.) στην Κύζικο και σε Κνίδο και Ευρυμέδοντα(465 π.Χ.), όπου πέτυχε πολύ μεγάλη νίκη σε βάρος των Περσών. Όμως εξορίστηκε(461 π.Χ.), αλλά ο Περικλής τον κάλεσε ξανά πίσω για να συνάψει συμμαχία με τους Σπαρτιάτες. Ο Κίμωνας εκστράτευσε (449 π.Χ.) στην Κύπρο κατά των Περσών όπου τούς νίκησε στο Κίτιο, παρότι πέθανε. Ο Θεμιστοκλής, ο μεγάλος νικητής της Σαλαμίνας, εξορίστηκε(471 π.Χ.), γιατί κατηγορήθηκε σαν προδότης. Ένας άλλος ακόμη στρατηγός ήταν ο Αριστείδης ο Δίκαιος, που, μαζί με τον νικητή των Πλαταιών, Παυσανία, εκστράτευσε επιτυχημένα κατά των Κυκλάδων. ΣΠΑΡΤΗ Η Σπάρτη την ίδια περίοδο προσπαθούσε να επιβάλλει την ηγεμονία της στην Πελοπόννησο αντιμετωπίζοντας στη μάχη της Τεγέας τους Αργείους και τους Τεγεάτες(471 π.Χ.) και στη μάχη της Διπαίας τους ενωμένους Αρκάδες-εκτός από τους Μαντινείς-(469 π.Χ.). Ένας άλλος μεγάλος στρατηγός των Περσικών Πολέμων ήταν ο Παυσανίας, νικητής του Μαρδονίου στη μάχη των Πλαταιών. Αυτός εκστράτευσε εναντίον του Βυζαντίου και των Κυκλάδων(478 π.Χ.), μαζί με τον Αριστείδη το Δίκαιο. ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ-ΣΠΑΡΤΗΣ Οι είλωτες επαναστάτησαν κατά των Σπαρτιατών(464 π.Χ.) με αφορμή το μεγάλο σεισμό της. Οι Σπαρτιάτες ανήμποροι να πολιορκήσουν το κάστρο της Ιθώμης(μέσα οι είλωτες) ζήτησαν βοήθεια από τους Αθηναίους. Ο Κίμωνας αποφάσισε να στείλει 4.000 πεζούς με αρχηγό τον ίδιο. Μόλις έφτασε στη Σπάρτη, άρχισε να πολιορκεί το κάστρο της Ιθώμης. Το αποτέλεσμα ήταν ίδιο. Οι Σπαρτιάτες φοβούμενοι μια παρατεταμένη παραμονή των Αθηναίων στη χώρα τους, τούς ζήτησαν να φύγουν. Αυτό ήταν μεγάλη ντροπή για τους Αθηναίους. Ο Εφιάλτης ο Αθηναίος, αρχηγός των δημοκρατικών, βρήκε την ευκαιρία και άλλαξε κάποιος νόμους στην Αθήνα. Αφαίρεσε εξουσίες του Αρείου Πάγου και το πολίτευμα έγινε ακόμη πιο δημοκρατικό. Έτσι οι Αθηναίοι εξοστράκισαν τον Κίμωνα(461 π.Χ.) και έτσι διαλύθηκε η συμμαχία(481 π.Χ.) που πραγματοποιήθηκε στην Κόρινθο. Αμέσως μετά τη διάλυσή της, οι Αθηναίοι, συνήψαν συμμαχία με τους Αργείους και τους Θεσσαλούς. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΥ Ο Α’ Πελοποννησιακός Πόλεμος ξεκίνησε το 459 π.Χ. με τη μάχη της Οινόης. Η μάχη αυτή έληξε με νίκη των Αργείων και των Αθηναίων. Ήταν η 1^η φορά που έχαναν σε μάχη σώμα με σώμα οι Σπαρτιάτες. Οι Αθηναίοι έστειλαν(459 π.Χ.) εκστρατευτικό σώμα για να βοηθήσουν την εξέγερση του Ινάρου. Έστειλαν 200 τριήρεις. Ο Πέρσης βασιλιάς Αρταξέρξης βλέποντας την κρισιμότητα της κατάστασης δημιούργησε στρατό 300.000 ανδρών. Ο περσικός στρατός συγκρούστηκε με τον αθηναϊκό και ηττήθηκε κατά κράτος στην περιοχή του Νείλου, στην Πάπρημι. Το περσικό στράτευμα τράπηκε σε φυγή και άφησε στο πεδίο της μάχης πολλούς νεκρούς. Οι επαναστάτες τότε άρχισαν την πολιορκία του Λευκού Τείχους, στη Μέμφιδα, στην οποία είχαν καταφύγει οι ηττημένοι Πέρσες(459 π.Χ.). Ο Αρταξέρξης αποφάσισε ότι αφού δεν μπορούσε να κερδίσει τους Αθηναίους, θα έκανε αντιπερισπασμό. Έτσι ο Πέρσης βασιλιάς ήρθε σε συνεννόηση με τους Σπαρτιάτες ζητώντας τους να εισβάλλουν στην Αττική. Οι Σπαρτιάτες όμως αρνήθηκαν γιατί υπήρχε ακόμα το κλίμα των Περσικών Πολέμων. ΕΝΑΡΞΗ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ Η Κόρινθος και τα Μέγαρα είχαν προβλήματα συνοριακών εδαφών και τα Μέγαρα εντάχθηκαν από την Πελοποννησιακή στην Αθηναϊκή συμμαχία. Οι Αθηναίοι έσπευσαν να τα οχυρώσουν. Μ’ αυτό τον τρόπο οι Αθηναίοι θα προστάτευαν την Αττική από πελοποννησιακές επιδρομές. Η Αθήνα συγκρούστηκε με την Κόρινθο στους Αλιείς όπου οι Κορίνθιοι παρότι νίκησαν σκότωσαν πολύ λίγους Αθηναίους. Αμέσως μετά οι Αθηναίοι συγκρούστηκαν με τον πελοποννησιακό στόλο στην Κεκρυφάλεια και νίκησαν(459/8 π.Χ.). Οι Αθηναίοι υπό το Λεωκράτη με 70 τριήρεις πέτυχαν μεγάλη νίκη(458 π.Χ.) σε βάρος των Αιγινητών. Μετά τη νίκη τους άρχισαν να πολιορκούν την Αίγινα. Οι Πελοποννήσιοι έστειλαν 300 οπλίτες. Οι Κορίνθιοι τότε εισέβαλαν στη Μεγαρίδα. Ο αντιπερισπασμός των Κορινθίων δεν πέτυχε. Οι Αθηναίοι επιστράτευσαν γέροντες και νέους, χωρίς να αποσύρουν το στρατό τους από την Αίγινα. Οι Αθηναίοι κατάφεραν να νικήσουν τους Κορινθίους και οι τελευταίοι αποσύρθηκαν από το πεδίο της μάχης. ΑΘΗΝΑΪΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΜΑΧΗ ΤΑΝΑΓΡΑΣ Ο πόλεμος της Σπάρτης και των ειλώτων έφτασε στο τέλος. Οι είλωτες αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Ο όρος ήταν να μη γυρίσουν ποτέ στη Σπάρτη. Οι Αθηναίοι όμως τους εγκατέστησαν στη Ναύπακτο που πρόσφατα είχαν καταλάβει από τους Οζόλες Λοκρούς. Μετά από αυτό τον πόλεμο η Σπάρτη αποφάσισε να αποκαταστήσει το γόητρό της. Έτσι βρήκε την αφορμή. Οι Φωκείς εισέβαλαν στη Δωρίδα και επειδή οι Σπαρτιάτες πίστευαν ότι η Δωρίδα ήταν η μητρόπολή τους έστειλαν 10.000 οπλίτες υπό την ηγεσία του Νικομήδη. Αφού αποκατέστησε την τάξη στη Δωρίδα, επιτέθηκε στην Αττική από Β. Οι Σπαρτιάτες πέρασαν τη Βοιωτία και δημιούργησαν τείχη σε φίλιες βοιωτικές πόλεις φοβούμενες για επίθεση της Αθήνας. ΜΑΧΗ ΤΑΝΑΓΡΑΣ Οι Αθηναίοι έσπευσαν να πολεμήσουν με τον αντίπαλο στρατό ο οποίος ήταν στρατοπεδευμένος στην Τανάγρα Βοιωτίας(457 π.Χ.). Οι Αθηναίοι διέθεταν 14.000 οπλίτες και οι Σπαρτιάτες περίπου το ίδιο. Η μάχη κράτησε 2 μέρες. Την 1^η οι Αργείοι θα μπορούσαν να δώσουν τη νίκη στους Αθηναίους. Τη 2^η όμως η αυτομόληση του θεσσαλικού ιππικού προς τους Λακεδαιμόνιους έγειρε την πλάστιγγα της νίκης στους τελευταίους. ΜΑΧΗ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ Οι Σπαρτιάτες όντως βέβαιοι ότι δε θα επιχειρούσαν οι Αθηναίοι άλλη εκστρατεία στη Βοιωτία, παράτησαν τους Θηβαίους μόνους. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν οι Αθηναίοι. 62 μέρες μετά τη μάχη της Τανάγρας ο Μυρωνίδης, στρατηγός της Αθήνας, με τέχνασμα κατάφερε να νικήσει τους Θηβαίους και επιπλέον να κερδίσει τον έλεγχο της Βοιωτίας και της Φωκίδας ως τις Θερμοπύλες. Το τέχνασμα: ο Μυρωνίδης θα διέταζε τους στρατιώτες του να επιτεθούν στο δεξιό κέρας των Θηβαίων. Το άλλο άκρο των Αθηναίων θα επιτίθετο στο αριστερό των Θηβαίων και θα φώναζε ότι οι Αθηναίοι στο δεξιό άκρο των Θηβαίων νικούσαν. Το πίστεψαν οι Θηβαίοι και εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης. Τον ίδιο χρόνο, η Αίγινα υποτάχθηκε στους Αθηναίους και συνθηκολόγησε, με βαριούς όρους για εκείνη. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟΛΜΙΔΗ Ο Τολμίδης, Αθηναίος στρατηγός, ζήτησε να του αναθέσουν την αρχηγία 50 τριήρεων και 1.000 οπλιτών, για να καταλάβει διάφορες πόλεις. Απέπλευσε(456 π.Χ.) για τη Λακωνία, αφού αύξησε τους οπλίτες στους 4.000. Αφού κυρίευσε τις Βοιές πέρασε στα Κύθηρα και τα κατέλαβε. Μετά κατέλαβε τη Μεθώνη στη Μεσσηνία. Κυρίευσε το Γύθειο και αφού αποχώρησε από την Πελοπόννησο κατευθύνθηκε προς το Ιόνιο πέλαγος και κατέλαβε την Κεφαλληνία και τη Ζάκυνθο. Αργότερα κατέλαβε τη Χαλκίδα στις αιτωλικές ακτές. Τελείωσε την εκστρατεία του με μια εισβολή στη Σικυώνα όπου κέρδισε τους κατοίκους της. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΠΕΡΙΚΛΗ Ο Περικλής(455 π.Χ.), πήρε τα 50 πλοία του Τολμίδη και ξεκίνησε δική του εκστρατεία. Επιτέθηκε στη Σικυώνα όπου κέρδισε τους κατοίκους της στη Νεμέα. Μετά έπλευσε προς Αχαΐα και αποβιβάστηκε στην Ακαρνανία και κατέλαβε όλες τις ακαρνανικές πόλεις εκτός των Οινιάδων. Οι Αθηναίοι μπλέχτηκαν(454 π.Χ.) στα πράγματα των Θεσσαλών, αλλά δεν κατάφεραν τίποτα. Οι εκστρατείες του Τολμίδη και του Περικλή αύξησαν την επιρροή των Αθηναίων στη Μεσσηνία και στον Κορινθιακό κόλπο. Όμως η κατάσταση θα άλλαζε ριζικά. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ Ο Αρταξέρξης μετά την άρνηση των Σπαρτιατών για εισβολή στην Αττική ετοίμασε ένα στρατό 200.000 αντρών. Οι Αθηναίοι πολιορκούσαν τη Μέμφιδα, αλλά οι Πέρσες τους σταμάτησαν. Οι τελευταίοι απέκλεισαν τους επαναστάτες από παντού. Αλλά και εκείνοι πάθαιναν μεγάλες απώλειες. Οι Πέρσες βλέποντας την ισχυρή θέληση των Αθηναίων συνθηκολόγησαν μαζί τους. Οι Αθηναίοι τότε γύρισαν στις πατρίδες τους(454 π.Χ.). Λίγο αργότερα, 50 αθηναϊκές τριήρεις μην ξέροντας τι έγινε αποφάσισαν να επιτεθούν στους Πέρσες. Οι Πέρσες όμως τούς νίκησαν και η καταστροφή συντελέστηκε. Οι Αθηναίοι μετέφεραν(454 π.Χ.) το ταμείο της Δηλιακής Συμμαχίας από τη Δήλο στην Αθήνα, λόγω οικονομικών προβλημάτων μετά την καταστροφή στην Αίγυπτο. ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ-ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΑ Οι Αθηναίοι εξόρισαν(461 π.Χ.) τον Κίμωνα, όμως ο Περικλής τον κάλεσε πίσω(451 π.Χ.) για να κλείσει ειρήνη με τη Σπάρτη. Ο Κίμωνας τότε κατευθύνθηκε προς τη Σπάρτη και έκλεισε 5ετή ειρήνη. Αφού η Αθήνα έκλεισε το ένα μέτωπο στην Ελλάδα ήθελε να εκδικηθεί τους Πέρσες. Έτσι με αρχηγό τον Κίμωνα, οι Αθηναίοι εκστράτευσαν(449 π.Χ.) στην Κύπρο. Ο Κίμωνας πέθανε, αλλά οι Αθηναίοι κατάφεραν να νικήσουν τους Πέρσες. Οι τελευταίοι εξαντλημένοι από τις διαρκείς ήττες αποφάσισαν να συνθηκολογήσουν. Έτσι οι Αθηναίοι υπό τον Καλλία έκλεισαν ειρήνη με τους Πέρσες(449 π.Χ.). ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Οι Σπαρτιάτες εκστράτευσαν(448 π.Χ.) σε Δελφούς και τη Χαιρώνεια. Πολλές πόλεις απέκτησαν ολιγαρχικό πολίτευμα. Οι Αθηναίοι ψήφισαν μια εκστρατεία σε βάρος των Θηβαίων με αρχηγό τους τον Τολμίδη. Ο Τολμίδης(447 π.Χ.) έχασε σε μια μάχη στην Κορώνεια όπου και πέθανε. Η Εύβοια αποστάτησε μετά την ήττα της Αθήνας. Ο Περικλής τότε συνομολόγησε ειρήνη με τους Σπαρτιάτες(445 π.Χ.) που ονομάστηκαν Τριακονταετείς Σπονδές. Η ειρήνη θα κρατούσε για 30 χρόνια, αλλά δεν κράτησε παραπάνω από 15. ΣΗΜΑΣΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥ Έδειξε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των Αθηναίων που θα τα αποκτούσαν και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Πόλεμος ανάμεσα στη Αθηναϊκή και την Πελοποννησιακή Συμμαχία, υπό την ηγεμονία της Σπάρτης(431-404 π.Χ., με μερικές ανακωχές). Έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων και το τέλος του «Χρυσού Αιώνα». Όταν η Πελοποννησιακή Συμμαχία επικράτησε, βρέθηκε αρκετά αποδυναμωμένη, στην ηγεσία πόλεων φτωχών ή αποδεκατισμένων από τον πόλεμο, οι οποίες δεν έπαυαν να έχουν φιλοδοξίες, διαφορετικές οικονομίες και διάφορη πολιτική τοποθέτηση στον τρόπο διακυβέρνησής τους. ΑΙΤΙΑ «Ήταν η ολοένα αυξανόμενη δύναμη της Αθήνας που προκάλεσε φόβο στους συμμάχους της Σπάρτης και κατέστησε τη σύρραξη ανάμεσα στις δύο πόλεις αναπότρεπτη», αναφέρει ο Θουκυδίδης ως καταλυτικό αίτιο στην κήρυξη του πολέμου. Αναλυτικά οι λόγοι για τους οποίους όλη η Ελλάδα ενεπλάκη σε αυτό τον καταστροφικό πόλεμο, θεωρούνται: η απόπειρα της Αθήνας να δημιουργήσει ισχυρό ιμπεριαλιστικό εμπορικό κράτος, χωρίς να μπορεί να ελέγξει τις αντιδράσεις των άλλων πόλεων της Συμμαχίας(είχε δημιουργηθεί αποκλειστικά για την αναχαίτιση των Περσών) που δυσαρεστούνταν με την απώλεια της ανεξαρτησίας τους και τη μετατροπή τους σε απλές διοικητικές περιφέρειες του κράτους των Αθηνών και η μεταφορά του ταμείου όλων των Ελλήνων που είχε δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση την Περσών, χωρίς έγκριση, από το ιερό νησί της Δήλου στην Αθήνα και τη διοχέτευση των πόρων αυτών αποκλειστικά για τη δημιουργία της «Αθηναϊκής Αυτοκρατορίας». Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των αριστοκρατικών στις συμμαχικές πόλεις των Αθηνών, στις οποίες μόνον οι έμποροι και οι βιοτέχνες έβλεπαν θετικά την Αθηναϊκή Ηγεμονία. Οι γαιοκτήμονες και τα αριστοκρατικά κόμματα επεδίωκαν την ανατροπή του «αθηναϊκού κατεστημένου». Τα τοπικά οικονομικά συμφέροντα των περισσότερων πόλεων της Ελλάδας και του ελληνικού μεσογειακού χώρου, οι οποίες ακόμα και όταν διοικούνταν από δημοκρατικά κόμματα, έβλεπαν ότι η ανάπτυξη του αθηναϊκού εμπορίου συνιστούσε άμεση απειλή για το δικό τους. Οι αντικειμενικές δυνατότητες της Σπάρτης να επιβιώσει στο νέο σχήμα, μη έχοντας ανεπτυγμένο τομέα εμπορίου και διαβλέποντας ότι είχε μακροπρόθεσμα μόνον 2 επιλογές: ν’ αποδεχτεί τον μελλοντικά βέβαιο υποβιβασμό της απ' την πρωτοκαθεδρία ή να πολεμήσει για να αποδείξει εκ νέου τη θέση της στην ηγεσία της Ελλάδας.  Οι σημαντικές πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα στην αθηναϊκή κοινωνία και τη σπαρτιατική.  Τα συμφέροντα των Περσών, που υπεισήλθαν στην πορεία του πολέμου και όχι εξαρχής και τα οποία χρηματοδότησαν και τροφοδότησαν σε κρίσιμες στιγμές τις ενδοελληνικές διαμάχες. ΑΦΟΡΜΕΣ Αφορμή του πολέμου: η απόφαση της Αθήνας να διευρύνει περισσότερο το εμπόριο και τις πολιτικές της σχέσεις με τη Μεγάλη Ελλάδα(πόλεις Κάτω Ιταλίας και Σικελίας). Εκείνη που εξυπηρετούσε αυτό τον εμπορικό και πολιτικό στόχο ήταν η Κέρκυρα, παρότι είχε αριστοκρατικό πολίτευμα. Τον υπέσκαπτε κυρίως η Κόρινθος, επίσης αριστοκρατική, αλλά πολύ πιο απειλητική εμπορικά. Οι Αθηναίοι ήθελαν με κάθε τρόπο να επεκταθούν Δ και η αφορμή για να μετριάσουν την επιρροή της Κορίνθου ήρθε όταν κηρύχτηκε πόλεμος μεταξύ Κορίνθου και Κέρκυρας. Η Κέρκυρα, παρότι αποικία της Κορίνθου, ήταν απολύτως ανεξάρτητη απ’ αυτήν, διέθετε δικό της υπολογίσιμο στόλο και ακμαίο εμπόριο. Οι σχέσεις της με την Κόρινθο δεν ήταν ιδιαίτερα καλές λόγω του εμπορικού ανταγωνισμού. Όταν τέθηκε ζήτημα(433 π.Χ.) με την Επίδαμνο-άλλη ανταγωνίστρια πόλη στο εμπόριο του Ιονίου- η Κέρκυρα ήρθε σε ανοιχτή ρήξη με την Κόρινθο. Διαβλέποντας όμως ότι υπήρχε κίνδυνος να ηττηθεί, ζήτησε τη βοήθεια του αθηναϊκού στόλου. Κορίνθιοι πρέσβεις ζήτησαν επισήμως από τους Αθηναίους να μην παρέμβουν υπέρ της Κέρκυρας, γιατί κάτι τέτοιο θα συνιστούσε παραβίαση των όρων της 30ετούς ειρήνης(445 π.Χ.).Οι Αθηναίοι θεώρησαν ότι δεν συνιστούσε παραβίαση η αποστολή «αμυντικού στόλου» και αποφάσισαν τα πολεμικά πλοία τους να είναι παρόντα στην επικείμενη ναυμαχία αλλά να αναμιχθούν μόνον αν απειλείται η πόλη της Κέρκυρας. Αυτό δεν ερμηνεύθηκε με τον ίδιο τρόπο από τους Κορίνθιους που έκριναν και μόνο την απειλητική παρουσία των αθηναϊκών πλοίων ως παρέμβαση, αποχώρησαν από τη ναυμαχία και θέλησαν να συγκαλέσουν συμβούλιο της Πελοποννησιακής Συμμαχίας για κήρυξη πολέμου. Οι Κορίνθιοι υποκινούν(432 π.Χ.) εξέγερση της Ποτίδαιας, πόλης της Χαλκιδικής που ανήκε πλέον στην αθηναϊκή συμμαχία, αλλά ήταν αποικία της Κορίνθου. Όταν οι Αθηναίοι στέλνουν εκεί στρατό, στη διάρκεια της πολιορκίας δίνουν έξω από τα τείχη μάχη με τους Κορινθίους που είχαν σταλεί εσπευσμένα εκεί για να υπερασπιστούν την αποικία τους και οι «Τριακοντούτεις σπονδαί»(οι όροι της 30χρονης ειρήνης του 445 π.Χ.) παραβιάζονται κατάφωρα. Είναι αδύνατο να μη συγκληθεί το συμβούλιο της Πελοποννησιακής Συμμαχίας. Η ατμόσφαιρα στο συμβούλιο βαρύνει υπέρ των φιλοπόλεμων πολιτικών και όχι εκείνων που απέφευγαν τη ρήξη γιατί τίθενται 2 επιπλέον ζητήματα: η εξορία των Αιγινητών από το νησί τους και η οικονομική εξόντωση των Μεγαρέων. Οι τελευταίοι- είχαν πάντα τεταμένες σχέσεις με την Αθήνα- δεν μπορούσαν πια να εμπορευθούν σε κανένα λιμάνι, γιατί με απόφαση της αθηναϊκής κυβέρνησης, γνωστή ως Μεγαρικό Ψήφισμα, απαγορευόταν οποιαδήποτε δοσοληψία με αυτούς σε όλα τα λιμάνια της συμμαχίας. Το συμβούλιο αποφασίζει τελικά να τεθούν όροι στην Αθήνα και αν αυτή αρνηθεί, να κηρυχθεί πόλεμος. Της ζητείται να λύσει την πολιορκία της Ποτίδαιας, να επιτρέψει την αυτονομία στην Αίγινα και σε όσες πόλεις της Αθηναϊκής Συμμαχίας το επιθυμούν, να επιτρέψει το εμπόριο στους Μεγαρείς και να εξορίσει τους Αλκμεωνίδες-ουσιαστικά τον Περικλή, ο οποίος καταγόταν από τους Αλκμεωνίδες, από την πλευρά της μητέρας του. Οι Αθηναίοι αρνούνται. ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ Σ’ αυτό τον σχεδόν 30ετή πόλεμο, διαμορφώθηκαν 2 μεγάλα αντίπαλα στρατόπεδα ή συμμαχίες, στις οποίες άλλες πόλεις ανήκαν σταθερά μέχρι τέλους, ενώ άλλες όχι. Κάποιες αποστατούσαν από επιλογή και κάποιες εξαναγκάζονταν από τον εκάστοτε νικητή της κεντρικής διαμάχης-Αθήνα ή Σπάρτη. Στην αρχή και στο μεγαλύτερο μέρος του Πελοποννησιακού Πολέμου οι 2 βασικοί αντίπαλοι ήταν η Πελοποννησιακή και η Αθηναϊκή Συμμαχία. Ο συσχετισμός των δυνάμεων: με την Αθήνα συντάχθηκαν οι Πλαταιές, οι περισσότερες πόλεις της Ακαρνανίας, πόλεις της Θεσσαλίας, η Ναύπακτος(όπου δεν κατοικούσαν πια Λοκροί, αλλά Μεσσήνιοι που είχαν διωχθεί από τον τόπο τους και τους οποίους οι Αθηναίοι φιλοξενούσαν εκεί), η Χίος, η Λέσβος(αποστάτησε αλλά την επανέφεραν), πολλά νησιά του Αιγαίου, πόλεις της Ιωνίας και του Ελλησπόντου. Από τα νησιά του Ιονίου και τη Μεγάλη Ελλάδα, η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος και μερικές πόλεις της Σικελίας και της Κάτω Ιταλίας. Ο στρατός τους συνολικά ήταν μισός και λιγότερος των αντιπάλων(περί τις 32.000 έναντι 60.000 ή 100.000), αλλά ο στόλος των Αθηναίων αριθμούσε +300 τριήρεις, χωρίς τα πλοία των συμμάχων. Οι Αθηναίοι είχαν πολύ περισσότερο συγκεντρωμένο χρήμα, αφού είχαν μεταφέρει στην πόλη τους το ταμείο της Δηλιακής Συμμαχίας. Με τη Σπάρτη συντάχθηκαν η Κόρινθος και όλες οι πελοποννησιακές πόλεις(εκτός των Αργείων και των Αχαιών, αν και πολλές αχαϊκές πόλεις στη συνέχεια μετέβαλαν στάση), τα Μέγαρα και όλες οι πόλεις της Βοιωτίας(εκτός Πλαταιών), μερικές πόλεις της Αιτωλίας, η Φωκίδα, η Αμβρακία και οι πόλεις που κατοικούνταν από Λοκρούς. Από το Ιόνιο σύμμαχοί τους ήταν οι Λευκαδίτες και από την Κάτω Ιταλία και Σικελία, ο Τάρας(σημερινό Taranto) και οι Συρακούσες. Η Πελοποννησιακή Συμμαχία είχε ιδιαίτερα υπολογίσιμο πεζικό και ιππικό. Ο μόνος αξιόμαχος και πρακτικά αξιοποιήσιμος άμεσα στόλος της, ήταν ο κορινθιακός-πιθανόν 200 τριήρεις-. Σύμφωνα με τον ιστορικό Παπαρρηγόπουλο, ίσως είχαν θεωρητικά διαθέσιμες άλλες 300, από μακρινές περιοχές (π.χ. Σικελίας). Η Σπάρτη δεν διέθετε οικονομικό πλούτο. Είχε με το μέρος της την κοινή γνώμη πολλών πόλεων που ήθελαν να απαλλαγούν από την αθηναϊκή κυριαρχία ή απειλή