H ενσάρκωση της αντίδρασης Klemens Metternich 1773-1859(η μόνη διαφορά με την Merkel είναι ότι η καγκελάριος δεν έχει διπλωματική δεινότητα)

H ενσάρκωση της αντίδρασης Klemens Metternich 1773-1859(η μόνη διαφορά με την Merkel είναι ότι η καγκελάριος δεν έχει διπλωματική δεινότητα)

Ο αυστριακός πολιτικός Klemens Metternich γεννήθηκε στο Koblenz της Ρηνανίας και προερχόταν από παλαιά οικογένεια ευγενών. Ο κόμης πατέρας του κατείχε υψηλή θέση ως αντιπρόσωπος της αυστριακής διοίκησης. Την εποχή των σπουδών του Metternich οι ιδέες-αλλά και τα στρατεύματα - της Γαλλικής Επανάστασης εξαπλώνονταν ραγδαία. Εξαιτίας τους ο Metternich εγκατέλειψε 2 πανεπιστήμια, του Στρασβούργου και του Mainz και τις Βρυξέλλες, για να καταφύγει(1794) στη Βιέννη. Εκεί παντρεύτηκε και χάρη στον γάμο του εισήλθε στους κύκλους της υψηλής βιεννέζικης αριστοκρατίας, καθώς και στην αυστριακή διπλωματική υπηρεσία. Ο Metternich διετέλεσε πρεσβευτής σε Δρέσδη(1801-3), Βερολίνο(1803-6) και Παρίσι(1806-9).  Στη γαλλική πρωτεύουσα συναναστράφηκε την υψηλή παρισινή κοινωνία και συνέλεξε πληροφορίες για την εσωτερική κατάσταση της Γαλλίας. Όμως δεν τις ερμήνευσε σωστά, όπως απέδειξε η συνηγορία του για την εμπλοκή της Αυστρίας στον πόλεμο του 1809 που κατέληξε στην ήττα της από τους Γάλλους κατά τη μάχη του Wagram(Ιούνιος 1809).  Παρά ταύτα ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος A' διόρισε(Οκτώβριος 1809) τον Metternich υπουργό των εξωτερικών. Ο Τέταρτος Συνασπισμός Τα χρόνια που ακολούθησαν και αφού ο Metternich κατέστρωσε το σχέδιο του γάμου του Ναπολέοντος με την κόρη του Φραγκίσκου αρχιδούκισσα Μαρία-Λουίζα, η Αυστρία επιδόθηκε μυστικά στον επανεξοπλισμό της. Με τη στρατιά του Ναπολέοντος να έχει επιστρέψει αποδεκατισμένη και εξαντλημένη από την ολέθρια εκστρατεία του 1812 στη Ρωσία, οι αντίπαλοί του και μερικοί ως τότε σύμμαχοί του, βρήκαν την ευκαιρία για μία ακόμη φορά να ενωθούν εναντίον του. Ρωσία, Πρωσία, Βαυαρία, Σουηδία, Σαξονία, με την οικονομική ενίσχυση της Αγγλίας, συνέπηξαν τον Τέταρτο Συνασπισμό για να πολεμήσουν τον Ναπολέοντα(καλοκαίρι-φθινόπωρο 1813). Υπό την καθοδήγηση του Metternich, μπήκε στον πόλεμο και η Αυστρία(Αύγουστος). Η σύρραξη έφθασε στην κορύφωσή της κατά τη μάχη που δόθηκε στη Λειψία(16-19/10/1813). Ο στρατός του Ναπολέοντος είχε να αντιμετωπίσει διπλάσια δύναμη αυστριακών, ρωσικών και πρωσικών στρατευμάτων που επιτέθηκαν από Β και Ν. Οι Σάξονες, που ως τότε πολεμούσαν ως σύμμαχοι του Ναπολέοντος, πέρασαν στο αντίπαλο στρατόπεδο(18/10). Οι Γάλλοι υποχώρησαν, αν και με δυσκολία, και τελικά ο Ναπολέων συμπτύχθηκε προς τον ποταμό Ρήνο έχοντας υποστεί βαρύτατες απώλειες ενώ πολλοί από τους άνδρες του ήταν άρρωστοι με τύφο. Με τη μάχη της Λειψίας, που αργότερα οι γερμανοί ιστορικοί την ονόμασαν Μάχη των Εθνών, απελευθερώθηκαν όσα γερμανικά εδάφη τελούσαν ακόμη υπό γαλλική κυριαρχία. Οι σύμμαχοι μπήκαν στο Παρίσι(31/03/1814). Ο Ναπολέων παραιτήθηκε(11/04) και κατόπιν πήρε την άγουσα για τη νήσο Έλβα(ανάμεσα σε Σικελία και Σαρδηνία), εξόριστος, αν και διατηρώντας τον τίτλο του αυτοκράτορα.  Ο Metternich, ο οποίος είχε εξασφαλίσει στην Αυστρία τον ηγετικό ρόλο στην στρατιωτική και στην πολιτική πλευρά του πολέμου, είχε ήδη τιμηθεί(Οκτώβριος 1813) από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο με τον κληρονομικό τίτλο του πρίγκιπα. Το Συνέδριο της Βιέννης(Σεπτέμβριος 1814) άρχισε το Συνέδριο της Βιέννης με σκοπό να αποκαταστήσει στην Ευρώπη την τάξη που είχαν διασαλεύσει η Γαλλική Επανάσταση(1789) και οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι(1803-15). Με τη μεσολάβηση των 100 Ημερών(20/03-22/06/1815), όταν ο Ναπολέων, έχοντας αποδράσει από την Έλβα (Φεβρουάριος 1815), επέστρεψε ως αυτοκράτορας πάλι στο Παρίσι για να ηττηθεί στο Βατερλό(18/06) και να εξοριστεί οριστικά αυτή τη φορά στην Αγία Ελένη, το Συνέδριο ολοκλήρωσε τις εργασίες του τον αυτόν μήνα.  Το Συνέδριο της Βιέννης υπήρξε η μεγάλη ώρα του Metternich. Το γεγονός και μόνο ότι συνήλθε εκεί υπήρξε τεράστια επιτυχία του. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του, με τη συμμετοχή όλων των μεγαλόσχημων πολιτικών προσωπικοτήτων της εποχής, ο οικοδεσπότης Metternich αναδείχθηκε ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, όπου οι κοσμικές εκδηλώσεις, με έντονο το στοιχείο των ερωτοτροπιών, συναγωνίζονταν σε αριθμό και σε ενδιαφέρον τις πολιτικές συνομιλίες. Ο Metternich δεν κατόρθωσε να αποσπάσει από το Συνέδριο όλες τις πολιτικές και τις εδαφικές ρυθμίσεις που επιθυμούσε. Πέτυχε όμως να δημιουργήσει για τους ηγεμόνες της Ευρώπης μια νέα τάξη πραγμάτων που ο ίδιος θεωρούσε ότι τους εξασφάλιζε απέναντι στις δυνάμεις της κοινωνικής αλλαγής.  H επίδραση του Metternich και των ιδεών του στα ευρωπαϊκά πράγματα από την πτώση του Ναπολέοντος ως την Επανάσταση του 1848 ήταν τόσο σημαντική ώστε αυτή η περίοδος έχει αποκληθεί Εποχή Metternich. Μολοντούτο ως ξένος στις εσωτερικές υποθέσεις της αυτοκρατορίας των Αψβούργων ο Metternich μπόρεσε να ασκήσει μόνο περιορισμένη επιρροή. Ο ίδιος είπε κάποτε στα γεράματά του: «Μερικές φορές κυβέρνησα την Ευρώπη. Την Αυστρία ποτέ».  Στον δρόμο της παρακμής  Λόγω των ακραία συντηρητικών πεποιθήσεών του ο Metternich επιθυμούσε για την Αυστρία και για την Ευρώπη ολόκληρη ένα σύστημα διακυβέρνησης βασισμένο στην αυθεντία του μονάρχη, υποβοηθούμενη από μια πανίσχυρη γραφειοκρατία. Οι κυριότερες μέριμνές του ως καγκελαρίου και ως κορυφαίου Ευρωπαίου πολιτικού ήταν η υπεράσπιση και η διασφάλιση των ρυθμίσεων του 1815 απέναντι στην απειλή της Επανάστασης. Επεδίωξε να εξαλείψει αυτή την απειλή, εφαρμόζοντας μέτρα λογοκρισίας και καταστολής.  Παράλληλα αναγνώριζε ότι τον 19^ο αι. για την επιτυχία των συντηρητικών επιδιώξεών του ήταν απαραίτητη η μεταρρύθμιση των θεσμών. Αλλά όποιες φιλοδοξίες και αν έτρεφε ο Metternich για τη διοικητική μεταρρύθμιση της μοναρχίας των Αψβούργων προσέκρουσαν στην απροθυμία του αυτοκράτορα Φραγκίσκου A' να δεχθεί την εφαρμογή ευτακτότερων μεθόδων διακυβέρνησης. Από το 1828, η επιρροή του Metternich στην εσωτερική πολιτική της αυτοκρατορίας άρχισε να μειώνεται. Άλλοι πολιτικοί άνδρες πήραν το πάνω χέρι υποστηρίζοντας απόψεις αντίθετες από τις δικές του, όπως λόγου χάρη τη μείωση των κονδυλίων του προϋπολογισμού που αφιερώνονταν στον στρατό και στην αστυνομία, θεσμούς που ο Metternich τους θεωρούσε θεμελιώδους σημασίας για τη διατήρηση του καταπιεστικού συστήματός του. H επανάσταση του 1848  Εκτός όμως από τους πολιτικούς ανταγωνιστές του το σύστημα του Metternich είχε να αντιμετωπίσει και την ασίγαστη λαχτάρα των καταπιεσμένων λαών για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Όσο και αν αυτό το σύστημα φάνταζε ακατανίκητο, οι λαϊκές εξεγέρσεις απέδειξαν πόσο αδύναμο ήταν. Το 1821, την ίδια χρονιά όπου ο Metternich διοριζόταν καγκελάριος της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, ξεσπούσε η επανάσταση των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού και την ίδια εποχή η Λατινική Αμερική ξεσηκωνόταν κατά της ισπανικής κυριαρχίας. Τα 33 χρόνια(1815-48) της Εποχής Metternich η Ευρώπη ουδέποτε έμεινε ήσυχη από τις κοινωνικές, πολιτικές και εθνικές διεκδικήσεις των λαών. Το μεγάλο επαναστατικό κύμα σάρωσε την Ευρώπη(1848), όταν όλα τα κράτη της συγκλονίστηκαν από εξεγέρσεις. Ο Metternich έγινε ο κυριότερος στόχος της λαϊκής δυσαρέσκειας. Κατέφυγε στην Αγγλία, από όπου επέστρεψε στην Αυστρία τον επόμενο χρόνο. Αν και πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ως ιδιώτης, εξακολούθησε να προσφέρει τις συμβουλές του, μεταξύ άλλων και στον καγκελάριο της Πρωσίας Otto von Bismarck. Αν και θεωρείται ο μεγαλύτερος διπλωμάτης της Ευρώπης, για τα φιλελεύθερα πνεύματα ο Metternich έμεινε στην ιστορία ως η ενσάρκωση της αντίδρασης.