ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ(1922-σήμερα)

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ(1922-σήμερα)

Ο Μανώλης(Μανόλης) Γλέζος είναι Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός της Αριστεράς, πρόεδρος της ΕΔΑ και ήρωας της Εθνικής Αντίστασης. Γεννήθηκε στην Απείρανθο Νάξου (09/09/1922). Γιος της Μάχης Ναυπλιώτου και του Νίκου Γλέζου. Μετοίκησε στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του(1935), όπου τελείωσε το γυμνάσιο. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στο γυμνάσιο, στην Αθήνα, εργάστηκε και ως υπάλληλος φαρμακείου. Δημιούργησε μια αντί-φασιστική ομάδα νεολαίας(1939) ενάντια στην ιταλική κατοχή της Δωδεκανήσου και τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Στον Β’ ΠΠ ζήτησε να ενταχθεί στον ελληνικό στρατό στο αλβανικό μέτωπο, αλλά απορρίφθηκε επειδή ήταν μικρότερος από την ηλικία στράτευσης. Εργάστηκε ως εθελοντής για το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών και άρχισε να σπουδάζει στην ΑΣΟΕΕ(1941). Στην Κατοχής εργάστηκε στον δήμο της Αθήνας, ενώ παράλληλα συμμετέχει ενεργά στην Αντίσταση. Αυτός και ο Απόστολος Σάντας αφαίρεσαν τη γερμανική πολεμική σημαία του Γ΄ Ράιχ(νύχτα 30 προς 31/05/1941), που κυμάτιζε σε ιστό στην Ακρόπολη Αθηνών, κάτω από τα μάτια της εκεί φρουράς. Το τολμηρό εκείνο εγχείρημα προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό που μεταδόθηκε η είδηση. Η πράξη τους ενέπνευσε τους Έλληνες που αντιστέκονταν που καθιέρωσε και τους 2 ως σύμβολα αντίστασης κατά της χιτλερικής κατοχής. Μάλιστα ο Γάλλος στρατηγός de Gaulle χαρακτήρισε τον Μανώλη Γλέζο ως «1^ο παρτιζάνο της Ευρώπης». Το ναζιστικό καθεστώς αποκρίθηκε με την αναζήτηση και καταδίκη των υπευθύνων(Γλέζος, Σάντας) ερήμην σε θάνατο από το γερμανικό στρατοδικείο. Ξεκίνησε εκτεταμένη αναζήτηση όπου, στις 24/03/1942 ο Μ. Γλέζος και ο συνεργός του συλλαμβάνονται από γερμανικό κλιμάκιο και φυλακίζονται στις φυλακές Αβέρωφ. Εκεί ο Γλέζος εξαιτίας απάνθρωπων βασανιστηρίων προσβλήθηκε από φυματίωση βαριάς μορφής οπότε και αφέθηκε ελεύθερος. Συλλαμβάνεται και πάλι(21/04/1943) αυτή τη φορά από τους Ιταλούς κατακτητές και παρέμεινε στη φυλακή 3 μήνες. 6 μόλις μήνες μετά την απελευθέρωσή του από τους Ιταλούς(07/02/1944), συλλαμβάνεται πάλι, από συνεργάτες των κατακτητών, για «επικίνδυνη αντεθνική δράση» και φυλακίζεται για 7,5 μήνες. Δραπέτευσε στις 21/09/1944. Μετά την απελευθέρωση ο Μανώλης Γλέζος ανέλαβε συντάκτης στον «Ριζοσπάστη» μέχρι τις 10/08/1947, οπότε και ανέλαβε αρχισυντάκτης και υπεύθυνος της έκδοσής της, μέχρι το κλείσιμό της από τις ελληνικές Αρχές. Συνελήφθη για τις πολιτικές του πεποιθήσεις(03/03/1948) του και καταδικάστηκε αρκετές φορές με διάφορες ποινές και μια σε θάνατο(Οκτώβριος 1948) για «αδικήματα τύπου» και μια ακόμη σε θάνατο για παράβαση του Γ' Ψηφίσματος(21/03/1949). Οι ποινές θανάτου του δεν εκτελέσθηκαν, λόγω της δημόσιας κατακραυγής. Μετατράπηκαν σε μια καταδίκη σε «ισόβια δεσμά»(1950). Τελικά ούτε και αυτή η ποινή εκτελέστηκε. Αποφυλακίστηκε (26/07/1954), επί Παπάγου. Αν και φυλακισμένος, ο Γλέζος συμμετείχε στις εκλογές (09/09/1951) και εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών, υπό τη σημαία της Ενωμένης Δημοκρατικής Αριστεράς(ΕΔΑ) που είχε συσταθεί μόλις πριν ένα μήνα(03/08/1951). Με την εκλογή του, πραγματοποίησε 12ήμερη απεργία πείνας με κύριο αίτημα την απελευθέρωση των 10 εξόριστων βουλευτών της ΕΔΑ. Τελικά το αίτημά του έγινε μερικώς δεκτό απελευθερώθηκαν οι 7 από τους 10 και διέκοψε την απεργία. Επί κυβερνήσεως Καραμανλή, ο Γλέζος μαζί με μερικούς συνεργάτες του, συλλαμβάνεται(1958) στο σπίτι της αδερφής του με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ της ΕΣΣΔ. Κατά σύμπτωση, λίγο πριν τη δίκη του, ξεσπά αντιδικία ανάμεσα στις δικαστικές και αστυνομικές αρχές γύρω από τη φυγάδευση του Γερμανού ναζί εγκληματία πολέμου Γκούντερ Κόλβες. O Γκ. Κόλβες έχοντας υπόψη του το τότε νομοσχέδιο που μόλις είχε ψηφιστεί από την Ελληνική Βουλή, θεώρησε ότι μπορούσε να μετακινείται ανενόχλητος στην Ελληνική Επικράτεια, συμμετέχοντας και στο ράλι Ακρόπολις. Με τη λήξη του, κατέβηκε στο λιμάνι του Πειραιά για να επιβιβαστεί σε πλοίο για την Ιταλία. Εκεί όμως συνελήφθη, αλλά λίγες ώρες αργότερα αφέθηκε ελεύθερος, παρόλο που δεν υπήρχε σχετικό αίτημα της δυτικογερμανικής κυβέρνησης για τους εγκληματίες πολέμου, που να αναφέρεται στον Κόλβες. Άμεση συνέπεια ήταν το ξέσπασμα ενός σκανδάλου με άμεσες συνέπειες στη δίκη του Γλέζου. Η ένταση ανάμεσα στην Αριστερά και την Κυβέρνηση Καραμανλή ενισχύεται αν και η Κυβέρνηση έχει αναλάβει την ευθύνη διαφυγής του Κόλβες. Πιο συγκεκριμένα η Αριστερά κατηγορεί την Κυβέρνηση για προπηλακισμό και βάναυσο παραγκωνισμό της Ελληνικής Δικαιοσύνης και για την ακρίβεια αναφέρει τα εξής: Στη μια περίπτωση, η τακτική δικαιοσύνη παραμερίζεται για να δικαστεί ο Γλέζος από Στρατοδικείο, στην άλλη το Γραφείο Εγκληματιών αγνοείται και παραμερίζεται για να φυγαδευτεί ένας εγκληματίας πολέμου. Παράλληλα, έχει ξεσπάσει και αντιδικία με τη ΕΣΣΔ και με το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης να αυξάνει. Από τα τέλη Απριλίου αρχίζουν να φτάνουν στην Αθήνα αντιπρόσωποι διεθνών οργανώσεων, οι οποίοι είτε ερευνούν το θέμα είτε προβαίνουν σε αιτήματα για παραπομπή της υπόθεσης σε τακτικά δικαστήρια. Ανακοινώθηκε(αρχές Μαΐου) η ίδρυση Διεθνούς Επιτροπής για την υπεράσπιση του Γλέζου και των συνεργατών του, με έδρα το Παρίσι. Πρόεδρος είναι ο παλαιός Γάλλος πολιτικός Πωλ Μπονκούρ. Ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη ήταν και ο Γάλλος Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Η υπόθεση έτσι πήρε διεθνείς προεκτάσεις. Την περίοδο εκείνη παρατηρούνταν ένα είδος κινητοποίησης τόσο από τα κομμουνιστικά κόμματα, ο κύριος μοχλός κινητοποίησης, και από τα αντίθετα πολιτικά τους ρεύματα όπως οι φιλελεύθεροι, σοσιαλιστές, συντηρητικοί και ριζοσπάστες. Μέσα από το είδος της κινητοποίησης όλες αυτές οι πολιτικές ομάδες συνεργάστηκαν πιστεύοντας ότι οι πολιτικοί διωγμοί και τα στρατοδικεία υπονομεύουν τη δημοκρατία. Όσο προχωρούσε ο καιρός της ενάρξεως της δίκης(09/07/1959) τόσο πιο πολύ εντεινόταν οι κινητοποιήσεις και οι πιέσεις από το εξωτερικό. Η δίκη του Γλέζου και άλλων στελεχών του ΚΚΕ αρχίζει 09/07/1959 στο Τακτικό Στρατοδικείο Αθηνών. Όλα τα κόμματα της Αντιπολιτεύσεως έχουν ταχθεί εναντίον της παραπομπής πολιτικών υποθέσεων στα στρατοδικεία. Παράλληλα στην Αθήνα αφικνούνται ξένοι νομικοί, εκπρόσωποι οργανώσεων και δημοσιογράφοι. Σύμφωνα με το βούλευμα, οι πέντε από τους παρόντες κατηγορούμενους και πιο συγκεκριμένα οι: Τρικαλινός, Βουτσάς, Ευθημιάδης, Συγγελάκης και Καρκαγιάνης παραπέμπονται «δια προσφοράν εις κατασκοπείαν», σύμφωνα με το Α.Ν. 375/1936 άρθρο 9^ο. Οι υπόλοιποι, ανάμεσα στους οποίους και ο Γλέζος, για παροχή βοήθειας στους προσφερθέντες σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 του ιδίου Νόμου. Τα αστυνομικά μέτρα που έχουν παρθεί από την 1^η μέρα είναι ιδιαιτέρως εμφανή γύρω από το δικαστήριο, το παλαιό κτήριο του Στρατοδικείου επί της οδού Ακαδημίας. Οι κατηγορούμενοι καταφθάνουν στο στρατιωτικό δικαστήριο με περασμένες τις χειροπέδες στα χέρια τους και ορισμένοι χειροκροτούν με αποτέλεσμα την άμεση σύλληψή τους. Οι συνήγοροι υπερασπίσεως υποβάλλουν από την πρώτη στιγμή ενστάσεις αναρμοδιότητας του δικαστηρίου με το δικαιολογητικό ότι ο νόμος Α.Ν. 375 έχει καταργηθεί και ότι το κατηγορητήριο είναι αόριστο, αλλά το δικαστήριο τις απορρίπτει. Η διάρκεια της δίκης είναι 14 ημέρες. Μέσα στο δικαστήριο παρευρίσκονταν μόνο δημοσιογράφοι, μάρτυρες κατηγορίας, συγγενείς, συνήγοροι και τα αστυνομικά όργανα. Οι μάρτυρες κατηγορίας είναι ανώτατα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας των οποίων η κύρια ενασχόληση τους είναι η μελέτη της ιστορικής εξέλιξης και των σκοπών του ΚΚΕ, υπό το πρίσμα της Δεξιάς. Ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας αστυνόμος Παπασπυρόπουλος καταθέτει , ότι είδε ο ίδιος τον Κολιγιάννη να μπαίνει στο σπίτι της αδερφής του Γλέζου. Από την παραμονή της δίκης σημειώνεται η 1^η παρέμβαση της ΕΣΣΔ. Ο πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ στρατάρχης Βοροσίλωφ με μήνυμά του στο βασιλιά Παύλο εκφράζει την ανησυχία του για τη τύχη του Γλέζου. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Σκεφέρης σε συνάντηση του με το Σοβιετικό Πρεσβευτή δηλώνει ότι ο βασιλιάς δε μπορεί να επέμβει, διότι το Δημοκρατικό Σύνταγμα της Ελλάδος απαγορεύει την ανάμειξή του στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Την ίδια ημέρα ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής δηλώνει την έκπληξη του για την κινητοποίηση του Κομμουνισμού για την εν λόγω δίκη κατασκοπίας και καθώς επίσης ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη, αμερόληπτη και δε δέχεται καμία εξωτερική επέμβαση. Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αναιρούν τις ομολογίες τους και υπερασπίζονται την πολιτική του ΚΚΕ και ο Μανόλης Γλέζος υποστηρίζει ότι η κατηγορία εναντίον του είναι συκοφαντική και σκοπός της είναι να πληγεί η ΕΔΑ και το δημοσιογραφικό της όργανο η Αυγή. Στην αγόρευσή του ο Βασιλικός Επίτροπος καταφέρθηκε κατά των κομμουνιστικών καθεστώτων, του διεθνούς κομμουνισμού καθώς επίσης και του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ και ΚΚΕ. Στην αναφορά του στο πρόσωπο του Γλέζου, ζητά να μη καταδικαστεί για την υπόθεση της κατασκοπείας αλλά διότι γνώριζε και δεν ανέφερε. Στην δίκη αυτή την αδερφή του Μανώλη Γλέζου υπερασπίστηκε ο Νικηφόρος Μανδηλαράς. Στις 22/07 το Στρατοδικείο ανακοινώνει την απόφασή του για τις ποινές των κατηγορουμένων.

·      Ο Βουτσάς και ο Τρικαλινός σε ισόβια δεσμά για κατασκοπεία

·      Ο Συγγελάκης και ο Καρκαγιάννης σε 11 χρόνια κάθειρξη και 5 χρόνια εκτόπιση

·      Ο Ραγουζαρίδης και ο Μανόλης Γλέζος σε 5 χρόνια φυλάκιση, 4 χρόνια εκτόπιση και 8 χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

·      Οι υπόλοιποι 9 απαλλάσσονται των κατηγοριών.

Τελικά ο Γλέζος απελευθερώθηκε στις 15/12/1962, ως αποτέλεσμα της δημόσιας κατακραυγής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Σοβιετική Ταχυδρομική Υπηρεσία εξέδωσε (Δεκέμβριος 1959) αναμνηστική σειρά με ένα μόνο γραμματόσημο με προσωπογραφία του Μανόλη Γλέζου. Σε αντίδραση της συγκεκριμένης έκδοσης, η Ελληνική Κυβέρνηση εξέδωσε σειρά δύο γραμματοσήμων με την προσωπογραφία του Imre Nagy. Και οι 2 χώρες απέσυραν τις σειρές αμέσως. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, ο Γλέζος επανεκλέχθηκε βουλευτής με το ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ(1961). Στο πραξικόπημα(21/04/1967), ο Γλέζος συνελήφθη τα ξημερώματα, μαζί με το υπόλοιπο των πολιτικών ηγετών και κρατήθηκε επί 4 έτη διαδοχικά στο Γουδί, το Πικέρμι, στη Γενική Ασφάλεια(Χωροφυλακής), τη Γυάρο, το Παρθένι Λέρου και τέλος στον Ωρωπό απ΄ όπου και απελευθερώθηκε(1971) μετά από γενική αμνηστία. Ο συνολικός χρόνος παραμονής του Μανόλη Γλέζου στις φυλακές είναι 11 έτη και 4 μήνες. 4 έτη και 6 μήνες συμπλήρωσε στην εξορία. Ο Μανώλης αναλώθηκε σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να αναβιωθεί η ΕΔΑ(ήταν γραμματέας έως το 1985 και Πρόεδρος, μετά τον θάνατο του Ηλία Ηλιού(1985-9). Για ένα διάστημα ανέλαβε πρόεδρος στην κοινότητα Απειράνθου(γενέτειρα), όπου προσπάθησε να εφαρμόσει ένα τοπικό πείραμα δημοκρατίας σε επίπεδο βάσης. Κατόπιν, κατάργησε τα προνόμια του συμβουλίου και εισήγαγε ένα σύστημα με ένα «σύνταγμα» και μια τοπική συνέλευση που είχε το συνολικό έλεγχο της κοινοτικής διοίκησης. Αυτό το πρότυπο λειτούργησε για αρκετά έτη, αλλά μακροπρόθεσμα το ενδιαφέρον των συγχωριανών του μειώθηκε και η συνέλευση εγκαταλείφθηκε. Στις βουλευτικές εκλογές(1981 και 1985), ο Γλέζος εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών ΠΑΣΟΚ. Έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(1984). Στις βουλευτικές εκλογές(Ιούνιος 1985) εξελέγη βουλευτής Β΄ Πειραιώς ΠΑΣΟΚ. Συμμετείχε στην αποστολή της ΑΕΚ στο Βελιγράδι(07/04/1999), η οποία αγωνίστηκε εν μέσω βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ, απέναντι στην Παρτιζάν. Στις βουλευτικές εκλογές(2000) εκλέχτηκε με τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Διαμόρφωσε την πολιτική ομάδα Ενεργοί Πολίτες(2002). Η πολιτική αυτή ομάδα σε συνεργασία με τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ κ.ά. μικρότερα κόμματα της Αριστεράς, μέσω του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές(2004). Εξαιτίας του αναίτιου ψεκασμού με χημικές ουσίες στο πρόσωπό από αστυνομικούς των ΜΑΤ κατά τη διάρκεια της απεργίας, ενάντια στα επιβαλλόμενα από την Ε.Ε. μέτρα που αποφάσισε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, παρουσίασε αναπνευστικά προβλήματα και υψηλή πίεση(05/03/2010). Την επίθεση καταδίκασε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και άλλοι. Ο Μανώλης Γλέζος μαζί με άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζονταν να αναρτήσουν πανό κοντά στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Συχνά γράφει άρθρα σε ελληνικές εφημερίδες(από το 1942) και έχει δημοσιεύσει 5 βιβλία στα ελληνικά. Ο Μανώλης Γλέζος, τιμήθηκε(1958) με το Διεθνές Βραβείο Δημοσιογραφίας και με το χρυσό μετάλλιο Ζολιό Κιουρί(1959) του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, συνέχεια αυτού λίγα χρόνια αργότερα του απονεμήθηκε το Βραβείο Ειρήνης Λένιν(1963). Του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πάτρας(1996) και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης(2001). Στις 22/01/2008 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίτιμος δημότης της Καντάνου στον νομό Χανίων. Εκτός από την πολιτική εργασία του, ο Γλέζος έχει εφεύρει ένα σύστημα για την αποτροπή των πλημμυρών, την καταπολέμηση της διάβρωσης και τη συντήρηση του υπόγειου νερού, το οποίο λειτουργεί με τη συλλογή του νερού της βροχής μέσα σε φρεάτια προκειμένου να το κατευθύνει στα υδροφόρα στρώματα.