FOREIGN OFFICE: Παπαδόπουλος, Εγώ είμαι η «Επανάσταση» ΠΩΣ ΔΙΑΣΠΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ

FOREIGN OFFICE: Παπαδόπουλος, Εγώ είμαι η «Επανάσταση» ΠΩΣ ΔΙΑΣΠΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ 21^ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Η βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα(φθινόπωρο 1970) είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι 4 ήταν τα βασικά σημεία τριβής μεταξύ των «μετριοπαθών» του Παπαδόπουλου και των «σκληροπυρηνικών» του Μακαρέζου. Σύμφωνα με τον John Powel Jones αυτά τα σημεία τριβής ήταν τα εξής(30/09/1970):

1.    Ο βαθμός ελέγχου που ασκούσαν οι αξιωματικοί που στήριξαν το πραξικόπημα της 21^ης Απριλίου στον «πρωθυπουργό» και στην «κυβέρνηση».

2.    Η εφαρμογή του χρονοδιαγράμματος για την επάνοδο στη συνταγματική ομαλότητα και ειδικότερα η κατάργηση του στρατιωτικού νόμου.

3.    Ο πρόσφατος ανασχηματισμός της «κυβέρνησης» και η παρουσία σ' αυτή ατόμων όπως ο Γεώργιος Γεωργαλάς ο οποίος έδινε την εντύπωση ότι επεδίωκε το σχηματισμό μίας νέας πολιτικής ομάδας παράλληλης και μέχρι κάποιο βαθμό ανταγωνιστικής της ομάδας των πραξικοπηματιών συνταγματαρχών.

4.    Η ενδεχόμενη επιστροφή του βασιλιά Kωνσταντίνου.

Στην αναφορά του αυτή ο Βρετανός διπλωμάτης κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο Παπαδόπουλος δεν θα μπορούσε να αισθάνεται απόλυτα ασφαλής όπως στο παρελθόν και ότι δεν διέθετε πλέον απεριόριστες δυνατότητες ελιγμών. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Powel Jones(φθινόπωρο 1970), οι «αντιφρονούντες σκληροπυρηνικοί» είχαν εγκαταλείψει την ιδέα να ανατρέψουν τον Παπαδόπουλο-«έπειτα από μία «επανάσταση» μέσα στην «επανάσταση»». Εν τούτοις τα άτομα αυτά είχαν κατορθώσει να ανακτήσουν την ισχύ τους. «Ο εύθραυστος χαρακτήρας του καθεστώτος που είναι εγγενής σε καθεστώτα όπως αυτό της 21^ης Απριλίου έχει έρθει στην επιφάνεια και τους αμέσως επόμενους μήνες θα πρέπει να αναμένονται περαιτέρω προβλήματα που ίσως έχουν σοβαρότερες επιπτώσεις», υπογραμμίζει ο Powel Jones της βρετανικής πρεσβείας. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και η σύζυγός του Δέσποινα προσκάλεσαν(05/11/1970) για μεσημβρινό γεύμα στο σπίτι τους στα περίχωρα των Αθηνών το Βρετανό πρέσβη sir Michael Stewart μαζί με τη σύζυγό του. Στο γεύμα αυτό ήταν επίσης παρόντες ο αρχηγός της KΥΠ Μ. Ρουφογάλης και ο μόνιμος συνοδός της Δέσποινας Παπαδοπούλου στα ταξίδια της στο εξωτερικό. Ο άνθρωπος αυτός, που δεν κατονομάζει ο Stewart, ήταν ανώτατο στέλεχος της KΥΠ και στη συνάντηση εκείνη ήταν ο διερμηνέας της Δέσποινας Παπαδοπούλου. Για τη συνομιλία του με τον Παπαδόπουλο ο Βρετανός πρέσβης γράφει(06/11/1970): «Οι σχέσεις μας με τον Παπαδόπουλο είναι και πάλι στενές. Πιστεύω ότι μπορώ να τον βλέπω όποτε θέλω και έχουμε ανακτήσει την ειδική επαφή μαζί του και με το πρωθυπουργικό γραφείο, όπως αυτή που είχαμε πριν από περ. ένα χρόνο. Ο Παπαδόπουλος μου επιβεβαίωσε ότι πράγματι υπήρχε διάσταση απόψεων μέσα στους κόλπους του καθεστώτος, παράλληλα τόνισε ότι ελέγχει την κατάσταση. Εγώ είμαι η «Επανάσταση», είπε ο «πρωθυπουργός». Εκτιμώ ότι μάλλον αυτή είναι μια ορθή περιγραφή της σημερινής κατάστασης, δεν σημαίνει όμως απαραίτητα ότι η εκτίμηση αυτή μπορεί να αποτελέσει πρόβλεψη για το μέλλον». Τη χρονιά εκείνη, το FOREIGN OFFICE εκτιμούσε ότι ο Παπαδόπουλος θα διατηρούσε την εξουσία έστω και αν ήταν υποχρεωμένος να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις προς τους σκληροπυρηνικούς του καθεστώτος. Αυτή ήταν η εκτίμηση και του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. «Το STATE DEPARTMENT, όπως και εμείς, θεωρεί ότι ο Παπαδόπουλος υπερέχει κατά πολύ των αντιπάλων του όσον αφορά το χαρακτήρα και τις ικανότητες», υπογραμμίζει η απόρρητη έκθεση για την Ελλάδα(30/11/1970). Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, η κυβέρνηση Heath θα έπρεπε να συνεχίσει την πολιτική της κυβέρνησης Wilson και να διατηρήσει «τις σχέσεις συνεργασίας» με το καθεστώς των Αθηνών. Το FOREIGN OFFICE μάλιστα συνιστούσε την «εξεύρεση μέσων για την ενίσχυση της θέσης του Παπαδόπουλου». Αμερικανικές πιέσεις Ο Henry Tasca ανελάμβανε(10/01/1970) τα καθήκοντά του ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα. Από την 1^η στιγμή ήταν φανερό ότι ο διορισμός του Tasca είχε άμεση σχέση με την ανάγκη της Washington να εξασφαλίσει ασφαλείς διευκολύνσεις για τον 6^ο Αμερικανικό Στόλο στην Α. Μεσόγειο. Από την αναφορά του John Powel Jones της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα προς το FOREIGN OFFICE(28/071970), πληροφορούμεθα ότι λίγες μέρες πριν(13/07) ο Henry Tasca είχε συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Παναγιώτη Πιπινέλη. Στη συνάντηση εκείνη ο Tasca έκανε σαφές ότι η Washington θα ήθελε την αποκατάσταση της «δημοκρατίας» στην Ελλάδα. «Ο Tasca αναφέρθηκε και στην επιθυμία των Αμερικανών για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Όπως είπε όμως στον Πιπινέλη η απόφαση αυτή θα μπορούσε να περιμένει μερικούς μήνες μετά την εφαρμογή των μέτρων που η αμερικανική κυβέρνηση θα ήθελε να αρχίσουν να ισχύουν». Αλλά στις αμερικανικές πιέσεις αναφέρεται και η έκθεση του Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα(02/09/1970). Πριν τη σύνταξη της έκθεσης αυτής προηγήθηκε η συγκέντρωση στο πρόσωπο του Παπαδόπουλου των εξουσιών του πρωθυπουργού, του υπουργού Άμυνας και του υπουργού των Εξωτερικών, γεγονός που αύξησε το φθόνο μερικών από τους συνεργάτες του και δημιούργησε τους πρώτους εσωτερικούς κραδασμούς στους κόλπους της χούντας.