Χούντα των Συνταγματαρχών(ιστορικοί παραλληλισμοί με την «Δημοκρατία» της Μεταπολίτευσης) ΜΕΡΟΣ 1ο
Η Χούντα ή Δικτατορία των Συνταγματαρχών, ή Χούντα αναφέρεται στην περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα που ακολούθησε το πραξικόπημα των Συνταγματαρχών(21/04/1967). Η χούντα κράτησε ως τις 23/07/1974(7 χρόνια, Επταετία). Οι 8 τελευταίοι μήνες της είναι γνωστοί και ως Χούντα Ιωαννίδη. Στη διάρκεια της επταετίας σχηματίστηκαν 4 δικτατορικές κυβερνήσεις: Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Κόλλια 1967, Κυβέρνηση Γεωργίου Παπαδόπουλου 1967, Κυβέρνηση Σπύρου Μαρκεζίνη 1973, Κυβέρνηση Αδαμαντίου Ανδρουτσόπουλου 1973. Αδυνατώντας να χειριστεί τα εξ υπαιτιότητάς της γεγονότα της Κύπρου(τουρκική εισβολή), προσκάλεσε τους πολιτικούς και παρέδωσε σε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας(24/07/1974). Η ημερομηνία πτώσης της Χούντας έχει καθιερωθεί ως «αποκατάσταση» της «Δημοκρατίας». Ο μύθος αυτός της Μεταπολίτευσης τελείωσε και η αλήθεια για τα 38 χρόνια μετά το 1974 είναι πολύ σκληρή, όσο σκληρή ήταν και η δικτατορία. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η ελληνική δικτατορία 1967-74 θεωρείται διεθνώς επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου. Η προσπάθεια της ΕΣΣΔ να προσεταιριστεί έθνη που ανήκαν στην Δ, ενισχύοντας φιλοσοβιετικές και φιλοκομμουνιστικές ομάδες, συχνά οδηγούσε στην αντίδραση της Δ και κυρίως των ΗΠΑ, επικεφαλής αυτής. Στο εσωτερικό των χωρών, στις πιο βίαιες περιπτώσεις, αυτή η μάχη κατέληγε ή σε πλήρη επικράτηση των κομμουνιστών(π.χ. Βιετνάμ, Καμπότζη) ή σε στρατιωτική δικτατορία ακραίων δυτικόφιλων εθνικιστών(Χιλή, Αργεντινή-παραδείγματα καθεστώτων λατινοαμερικάνικων που ευθύνονται για την φτώχεια και τις κακουχίες, λόγω της σχέσης τους με τις ΗΠΑ, των λαών τους-). Στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι στρατιωτικοί ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν τον κομμουνιστικό κίνδυνο(σχόλιο: θυμίζει λίγο το 2012 και τους «επικίνδυνους» για το μνημόνιο κομμουνιστές) με περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και εγκαθίδρυση δικτατοριών. Σε αυτήν την δράση τους είχαν συχνά την σιωπηρή ανοχή έως ανοιχτή συμπαράσταση της Δ και κυρίως των ΗΠΑ. Κατά τον Samuel Huntington η ελληνική δικτατορία δεν πρέπει να αναλύεται ως ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ως μέρος ενός παγκόσμιου παιχνιδιού, μέρος ενός κύματος δικτατοριών. Όπως εξηγεί ο συγγραφέας στο βιβλίο The Third Wave, με πολλές αναφορές στην ελληνική δικτατορία και μεταπολίτευση, ο κόσμος έχει περάσει 3 κύματα αποσταθεροποίησης και δημοκρατικοποίησης. Η Ελλάδα βρέθηκε στο 3ο κύμα εκδημοκρατισμού, την περίοδο του 70-80 μαζί με άλλες χώρες όπως: Ισπανία, Πορτογαλία, Βραζιλία, Παναμάς, Γρενάδα κ.ά.. ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΠΤΑΕΤΙΑ Βρισκόμασταν 17 χρόνια από τη λήξη του Εμφυλίου και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. Ο στρατός ήταν πανίσχυρος, με παράδοση επεμβάσεων τον 20ο αι., οι Αμερικανοί θεωρούσαν φέουδό τους την Ελλάδα, το δεξιό παρακράτος ήταν ισχυρό(Δολοφονία Λαμπράκη) και το Παλάτι ήταν ένας αυτόνομος πόλος εξουσίας, «που δεν βασίλευε, αλλά κυβερνούσε». Οι πολιτικοί που κυβέρνησαν αυτά τα 17 χρόνια(Πλαστήρας, Παπάγος, Καραμανλής και Παπανδρέου), ασχολήθηκαν με την ανοικοδόμηση της χώρας(σχόλιο: πολυκατοικίες, έργα με ξένες «επενδύσεις») και την οικονομική ανάπτυξη, παρά με το «βάθεμα και το πλάτεμα» των δημοκρατικών θεσμών και την εξάλειψη των μνημών του Εμφυλίου. Με την απελευθέρωση, λοιπόν, της Ελλάδας από τους Γερμανούς(1944), άρχισε ο Εμφύλιος(1945-9) μεταξύ των κομμουνιστικών δυνάμεων ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του εθνικού στρατού, που είχε την άμεση υποστήριξη Άγγλων και Αμερικανών. Με την παράδοση των όπλων των κομμουνιστών, άρχισε να συντηρείται από τις ελληνικές κυβερνήσεις κλίμα τρομοκρατίας και κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τυχόν κομμουνιστική επανάσταση. Επιπλέον, με ευθύνη και πρωτοβουλία της κυβέρνησης Καραμανλή, δημιουργήθηκε(ως το 1961) μηχανισμός ελέγχου του Τύπου και της πληροφόρησης, με σκοπό τη στήριξη ενός αυταρχικού καθεστώτος. Ο μηχανισμός αποτελούνταν από στρατιωτικούς και έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, οι μισθοί των οποίων καλύπτονταν από μυστικά κονδύλια της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου και Πληροφοριών(ΓΔΤΠ) και της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών(ΚΥΠ). Οι αξιωματικοί που αποτελούσαν το μηχανισμό αυτό αξιοποίησαν αργότερα την εμπειρία τους επιβάλλοντας τη δικτατορία. Μέσα στο στρατό υπήρχε παράνομη οργάνωση αξιωματικών(ΙΔΕΑ), με πρόγραμμα πραξικοπήματος. Μέσα στον ΙΔΕΑ, δρούσε ο αξιωματικός Γεώργιος Παπαδόπουλος, ως υφιστάμενος του στρατηγού Νάτσινα. Οι μηχανισμοί αυτοί, ενεργοποιήθηκαν, ή πήραν εντολή να ενεργοποιηθούν, από τον John Mori, πράκτορα της CIA στην Αθήνα, καταρχήν για την ανατροπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου, και στη συνέχεια για την επιβολή πραξικοπηματικής κυβέρνησης στρατιωτικών. Σοβαρό ρήγμα σημειώθηκε(Ιούλιος 1965) στις τάξεις του κυβερνώντος κόμματος Ένωση Κέντρου, γνωστό με τον όρο Αποστασία του 1965 ή Ιουλιανά. Αφορμή η απόφαση του Γεωργίου Παπανδρέου να αντικαταστήσει τον Πέτρο Γαρουφαλιά από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης και η άρνηση του τότε Βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, αν ο διάδοχος του Γαρουφαλιά δεν απολάμβανε της απόλυτης εμπιστοσύνης του. Ο Γ. Παπανδρέου αναγκάστηκε από τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί(15/07/1965). Ως τα τέλη Δεκεμβρίου του 1966, ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να σχηματίσει κυβερνήσεις με τη συμμετοχή κατά διαστήματα 48 βουλευτών της παράταξης Ένωση Κέντρου(αποστατών) που εγκατέλειψαν τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ο όρος «Αποστασία» προήλθε από τον χαρακτηρισμό αποστάτες που αποδόθηκε στους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου που, υπό την προτροπή του βουλευτή της Ένωσης Κέντρου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, πήραν μέρος ή έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις της περιόδου. Ο Κωνσταντίνος αρχικά διόρισε πρωθυπουργό τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα με υπουργούς αποστάτες βουλευτές την Ένωσης Κέντρου. Η νέα κυβέρνηση όμως δεν είχε πλειοψηφία στην Βουλή, οπότε σχηματίστηκε άλλη κυβέρνηση υπό τον Ηλία Τσιριμώκο. Όλη η περίοδος που ακολούθησε την αποπομπή της κυβέρνησης Παπανδρέου χαρακτηρίζεται περίοδος πολιτικής ανωμαλίας. Η σύγκρουση είχε και οικονομικά αίτια: όταν η Ένωση Κέντρου ανήλθε στην εξουσία, ο Παπανδρέου είχε επιβάλει στον εκατομμυριούχο μεγαλοεπενδυτή Tom Papas την επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων για τα διυλιστήρια της ESSO(σημ. ΕΚΟ). «Ο Papas αντέδρασε και πίεζε την ελληνική κυβέρνηση, μέσω των διασυνδέσεων που είχε με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, να σταματήσει τις «σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις»... Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου υποχρέωσε(φθινόπωρο 1964) τον Tom Papas να υπογράψει νέα σύμβαση με την ESSO PAPAS, καταργώντας τα περισσότερα από τα μονοπώλια που είχε». Η CIA, η πολυεθνική ESSO και το αφεντικό της υπονόμευαν την κυβέρνηση Παπανδρέου, ενώ «...τη σχέση του με τη CIA παραδέχθηκε ο ίδιος ο Papas, σε συνέντευξη στο Φρέντυ Γερμανό». Στο βιβλίο που έγραψε ο Μακάριος Δρουσιώτης, 1974, Το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής, Αλφάδι, Λευκωσία, 2002, σσ. 14-18 αναφέρει: «... ο Tom Papas ήταν αυτός που συνέδραμε οικονομικά για την εξαγορά των βουλευτών που είχαν αποστατήσει από την Ένωση Κέντρου.» Ο Λευτέρης Βόδενας συνεργάτης του τότε εκδότη των εφημερίδων «Μακεδονία» και «Θεσσαλονίκη» ο οποίος είχε ενεργό συμμετοχή στην ανατροπή του Παπανδρέου, αφηγείται στο βιβλίο του Χρίστου Χριστοδούλου «Ο εκδότης Ιωάννης Βελλίδης»: «... μια μέρα ανέβηκα στον 7ο όροφο της οδού Φιλελλήνων 1 και πήρα κάτι δέματα.... Τα πήρα από τα γραφεία της ESSΟ Πάπας που ήταν εκεί και τα κατέβασα στα γραφεία της «Μακεδονίας» που ήταν στο 2ο όροφο. Από κει πέρασαν κάποιοι βουλευτές και τα πήραν». ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967 Η Ελλάδα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 28/05 και την εξουσία ασκούσε(από 03/04) η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο, με τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου. Γεγονός των ημερών ήταν η συναυλία των Rolling Stones στο γήπεδο του Παναθηναϊκού(17/04/1967), που διαλύθηκε από την Αστυνομία, προς μεγάλη απογοήτευση των αθηναίων ροκάδων. Διάχυτη ήταν η πεποίθηση ότι τις επερχόμενες εκλογές θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Πολλοί ήλπιζαν ότι θα ετίθετο ένα τέλος στη 2ετή πολιτική ανωμαλία(«Αποστασία» και παραίτηση(15/07/1965) του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου(52,2% στις εκλογές του 1964), μετά τη σύγκρουσή του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Στα δεξιότερα του πολιτικού φάσματος, ένα τμήμα της ΕΡΕ ζητούσε ένα «λοχία» για να σώσει τη χώρα από τον αναρχοκομμουνισμό. Για τη μετεμφυλιακή Δεξιά της προδικτατορικής περιόδου, κομμουνιστές ήταν εν ευρεία έννοια και οι κεντρώοι και ο απρόβλεπτος Ανδρέας Παπανδρέου, ανερχόμενο αστέρι στην πολιτική σκηνή και κινείτο αριστερότερα από το κόμμα του, την Ένωση Κέντρου. Οι στρατηγοί, το Παλάτι, κάποιοι πολιτικοί της Δεξιάς και οι Αμερικανοί καλόβλεπαν μία μικρής διάρκειας συνταγματική εκτροπή, που θα επανέφερε την πολιτική κατάσταση στη «σωστή» ρότα, δηλ. στην εναλλαγή στην εξουσία της Δεξιάς και ενός μετριοπαθούς Κέντρου. «Η Χούντα των Στρατηγών» έμεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου οι μικροί αξιωματικοί, με πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Τέτοια περίπτωση δεν διαφαινόταν, καθώς η ΕΔΑ, που εκπροσωπούσε την κομμουνιστική Αριστερά(το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου), κινούνταν στο 11,80% των ψήφων(εκλογές 1964), σε σχέση με το 24,43%(1958). Το πραξικόπημα, «Επανάσταση» για τους θιασώτες του, εκδηλώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Απριλίου. Λίγες ώρες πριν, είχε ολοκληρωθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και τα μέλη του αποχώρησαν για τα σπίτια τους, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι θα επακολουθούσε. Ανάμεσά τους και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Παναγιώτης Παπαληγούρας. Η τριάδα των Παπαδόπουλου, Παττακού και Μακαρέζου, ήταν άσοι στη συνωμοσία, αλλά εκμεταλλεύτηκαν τον βαθύ ύπνο των δημοκρατικών κυβερνήσεων και φρόντισαν να τοποθετήσουν στις πιο νευραλγικές θέσεις του στρατεύματος ανθρώπους μυημένους στα σχέδιά τους. Τους βοήθησε, επίσης, το γεγονός ότι μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, με διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό. Από εκεί βγήκαν τα πρώτα τανκς στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας(Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε πιστές στο κίνημα δυνάμεις για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων, Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και τη Στρατιωτική Αστυνομία(ΕΣΑ). Αξιωματικοί του στρατού, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Γεωργίου Παπαδόπουλου, και συμμετοχή του ταξίαρχου Στυλιανού Παττακού και του συνταγματάρχη Νικόλαου Μακαρέζου κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα(21/04/1967). Έχοντας εξασφαλίσει περ. 100 τεθωρακισμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας, οι πραξικοπηματίες κινήθηκαν τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου και κατέλαβαν αρχικά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Στη συνέχεια έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο έκτακτης ανάγκης του ΝΑΤΟ με κωδικό Σχέδιο Προμηθεύς, με αποτέλεσμα να κινητοποιηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Το συγκεκριμένο σχέδιο προορίζονταν για την αναγκαστική ανάληψη εξουσίας από το στρατό με σκοπό την εξουδετέρωση κομμουνιστικής εξέγερσης, σε περίπτωση που εισέβαλλαν στην Ελλάδα δυνάμεις του Σοβιετικού Στρατού. Ο έμπιστος του βασιλιά αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Γ. Σπαντιδάκης, αντικαταστάθηκε από τον Οδυσσέα Αγγελή. Ο Αγγελής κάνοντας χρήση του νέου του αξιώματος έδωσε εντολή στο Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το Σχέδιο Προμηθεύς σε όλη τη χώρα. Η μοναδική προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα ήταν από την πλευρά του υπουργού Δημόσιας Τάξης Γεωργίου Ράλλη ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού(Θεσσαλονίκη). Δεν πρόλαβε, αφού το σχέδιο Προμηθεύς είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή με αποτέλεσμα ο ταξίαρχος Βιδάλης να αγνοήσει το σήμα του Ράλλη. Η μοναδική ενέργεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα έγινε από την πλευρά του Υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεωργίου Ράλλη, ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου