Θεόδωρος Δηλιγιάννης(το πρότυπο αρκετών πολιτικών της Μεταπολίτευσης)

Θεόδωρος Δηλιγιάννης(το πρότυπο αρκετών πολιτικών της Μεταπολίτευσης)

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης(1824-1905). Έλληνας νομικός, πολιτικός, πληρεξούσιος, βουλευτής, υπουργός και 5 φορές πρωθυπουργός(1885-1903). Γιος του Πανάγου Δεληγιάννη και εγγονός του κοτζαμπάση(εκ των ισχυρότερων οικογενειών αυτών) της Πελοποννήσου, Ιωάννη Δεληγιάννη (οικογενειοκρατία). Σε ηλικία 13 ετών έμεινε ορφανός. Βουλευτής από το 1862. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα ως ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών. Υπουργός Εξωτερικών, Οικονομικών, Παιδείας και Εσωτερικών σε διάφορες κυβερνήσεις. Αναδείχθηκε αρχηγός του Εθνικού Κόμματος(1883) και το 1885 χρίσθηκε για 1^η φορά Πρωθυπουργός(άλλες 4 φορές σε βραχύβιες κυβερνήσεις: 1885-6, 1890-2, 1895).  Πληρεξούσιος της Β΄ Εθνοσυνέλευσης(1862). Υπήρξε ο μεγάλος αντίπαλος του Χαρίλαου Τρικούπη. Οι 2 πολιτικοί κυριάρχησαν στην ελληνική πολιτική σκηνή(δ’ τέταρτο 19^ου αι.). Ο Τρικούπης ήταν ο εκσυγχρονιστής των καθυστερημένων δομών της ελληνικής κοινωνίας, ο Θόδωρος Δηλιγιάννης ο συντηρητικός πολιτικός, που εξέφραζε τη λαϊκή δυσαρέσκεια και τα κρατικοδίαιτα στρώματα που πλήττονταν από τα μέτρα του αντιπάλου του. Έγινε 1^η φορά υπουργός Εξωτερικών(1863), πολλές φορές βουλευτής, υπουργός και 5 φορές πρωθυπουργός. Απεστάλη(1867) από την κυβέρνηση στο Παρίσι για την επίλυση του Κρητικού Ζητήματος, όπου απέκτησε υψηλές γνωριμίες. Έλαβε μέρος στο Συνέδριο του Βερολίνου(1878) και ανέπτυξε τις ελληνικές θέσεις, αξιώνοντας την προσάρτηση Ηπείρου, Θεσσαλίας, Μακεδονίας και Κρήτης, ενώ διαπραγματεύτηκε την πλήρωση του κενού ελληνικού θρόνου, μετά την έξωση του Όθωνα(1862). Έχει μείνει στην ιστορία ως πολιτικός λαϊκιστής και δημαγωγός. Υπήρξε προσηλωμένος στον κοινοβουλευτισμό, και δεινός ρήτορας. Συγκρούστηκε με το Παλάτι, όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν. Διακρινόταν, όμως, για την έλλειψη αρχών και τις δημαγωγικές του τάσεις. Επί αυτού, έγιναν οι Α’ Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες(1896), ενώ οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονταν στο χειρότερο δυνατό σημείο, λόγω του Κρητικού και Μακεδονικού Ζητήματος. Θεωρείται ο κύριος υπεύθυνος για την χρεοκοπία του 1893. Αφού διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία τον Χαρίλαο Τρικούπη(1885), αναίρεσε κρίσιμους θεσμούς που είχε θεσπίσει ο προκάτοχος του. Μείωσε τους φόρους και δημιούργησε ένα σύστημα προσλήψεων στο δημόσιο χωρίς απαίτηση τυπικών προσόντων(προς μεγάλη ικανοποίηση των πολιτών). Δημιούργησε ένα κλίμα προσδοκίας για εισβολή στην καταρρέουσα τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία και επέκταση των ελληνικών συνόρων προς την Μακεδονία(τότε έφταναν μέχρι την Θεσσαλία). 1^η συνέπεια των πράξεών του ήταν ο ναυτικός αποκλεισμός της Ελλάδας από τους «συμμάχους». Όταν στην συνέχεια ξεκίνησε εξωτερικό δανεισμό για να αντεπεξέλθει στην δυσμενή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας(λόγω μειωμένων φόρων και αδιάκριτων διορισμών στο δημόσιο), ο βασιλιάς τον έπαυσε και ανέλαβε και πάλι ο Τρικούπης. Τα συσσωρευμένα χρέη ήταν τόσα που η Ελλάδα πτώχευσε(1893). Ο Δηλιγιάννης θεωρείται υπεύθυνος και για τον ΔΟΕ που επιβλήθηκε στην Ελλάδα(1897). Η Ελλάδα ενεπλάκη τελικά σε πόλεμο με τους Τούρκους(Απρίλιος 1897) ο οποίος όμως είχε κριθεί πριν αρχίσει. Ο Δηλιγιάννης παρασύρθηκε από ανεύθυνους παράγοντες, με εθνικιστικές τάσεις(ήταν η εποχή της Μεγάλης Ιδέας). Έτσι εξαναγκάστηκε σε παραίτηση(έγινε, άλλες 2 φορές πρωθυπουργός μετά από 5 χρόνια). Η Ελλάδα αναγκάστηκε να πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις(με απαίτηση του κάιζερ, τις οποίες, σε αντίθεση με την Γερμανία, μετά τον Β’ ΠΠ, πλήρωσε!) στην Τουρκία και έτσι στράφηκε και πάλι στον δανεισμό. Αυτή την φορά όμως οι Προστάτιδες Δυνάμεις(κυρίως ο κάιζερ) ανέλαβαν οι ίδιες να εισπράξουν τα δάνεια και επέβαλαν στην Ελλάδα τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο που κράτησε για 50 περίπου χρόνια(1978), μέχρι και μετά την λήξη του Β’ ΠΠ. Ο Δηλιγιάννης ήταν πολέμιος των χαρτοπαικτικών λεσχών(μάστιγα στην εποχή του). Δολοφονήθηκε(31/05/1905) στις σκάλες της Βουλής(Παλαιάς), ενώ προσερχόταν για συνεδρίαση ρουτίνας, από τον χαρτοπαίκτη και μόνιμο θαμώνα χαρτοπαικτικών λεσχών Αντώνιο Γερακάρη(και Κωσταγερακάρη από το όνομα του πατέρα του) επειδή είχε απαγορεύσει τη λειτουργία τους. Στις 15:05, έφθασε με την άμαξά του στην είσοδο του Βουλευτηρίου, στην οδό Σταδίου, συνοδευόμενος από τον σωματοφύλακά του Γιάννη Πάνο. Ένας άνδρας 35 περ. ετών προθυμοποιήθηκε να του ανοίξει την πόρτα της άμαξας. Ήταν ψηλός, μαυριδερός, με ρούχα κόκκινα σχεδόν ξεβαμμένα. Ο ανύποπτος Δεληγιάννης τον ευχαρίστησε και κατευθύνθηκε προς τη μαρμάρινη κλίμακα της Βουλής. Τότε, ο άγνωστος με μια αστραπιαία κίνηση έβγαλε ένα μαχαίρι και το βύθισε στην κοιλιά του. Η φρουρά της Βουλής αιφνιδιάστηκε. Και ο σωματοφύλακας. Μόνο ορισμένοι πολίτες αντελήφθησαν αμέσως τη σκηνή της δολοφονικής απόπειρας. Αμέσως κινήθηκαν εναντίον του, καταφέρνοντάς του χτυπήματα με τις γροθιές και τα μπαστούνια τους. Από την οργή του κόσμου τον έσωσε ένας λοχίας της Φρουράς, που τον μετέφερε βαριά πληγωμένο στο υπόγειο της Βουλής. Εκεί, ο επικεφαλής της Φρουράς πληροφορήθηκε το όνομα του δράστη: Αντώνιος Κωσταγερακάρης. Ιδιότητα: Λεσχειάρχης - Χαρτοπαίκτης. – «Τι έκανες μωρέ», του είπε. – «Έκλεισε τα χαρτοπαίγνια και εψόφησα από την πείνα» ψέλλισε και μετ' ολίγον ξεψύχησε. Η κατάσταση του Δηλιγιάννη συνεχώς χειροτέρευε. Υπεβλήθη σε επέμβαση λαπαροτομίας από 3 καθηγητές της Ιατρικής, αλλά κατά τη διάρκεια της εγχείρισης πέθανε. Αν και χωρίς πολιτικά κίνητρα, υπήρξε η 1^η πολιτική δολοφονία στην   νεώτερη ελληνική ιστορία, μετά τη δολοφονία Καποδίστρια. Κατά μια άλλη εκδοχή η δολοφονία του υπήρξε συνέπεια της άρνησης του να επιλύσει το Κρητικό Ζήτημα(Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα). Η καρδιά του φυλάσσεται στην εκκλησία των Ταξιαρχών στα Λαγκάδια. Ανδριάντας του έχει στηθεί στην είσοδο της Παλαιάς Βουλής. Ο Δηλιγιάννης κηδεύθηκε, ως πρωθυπουργός(01/06/1905) με μεγάλες τιμές.