Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΜΕΡΟΣ 1ο

Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΜΕΡΟΣ 1ο

«Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι» Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ Είναι στον ν. Αιτωλοακαρνανίας, μεταξύ Αχελώου και Ευήνου. Παλαιά, λόγω του χτισίματός του σε 3 νησάκια(σημ. Αγ. Σπυρίδων, Αγ. Παντελεήμων και κεντρική πλατεία), ονομαζόταν μικρή Βενετία. Το όνομά της πόλης αναφέρθηκε 1^η φορά από έναν Βενετό(16^ος αι.), που περιέγραφε την ναυμαχία του Lepanto(Ναυπάκτου), 07/10/1571. Ήταν υπό ενετική κυριαρχία(1700) και στη συνέχεια τουρκική. Στα Ορλωφικά(1770)[Ελληνική εξέγερση, αρχικά στην Μάνη. Επεκτάθηκε και στην Κρήτη. Με πρωτοβουλία του κόμη Orlov, διοικητή των Ρωσικών ναυτικών Δυνάμεων στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο, υποκινήθηκε εξέγερση των Ελλήνων στη Πελοπόννησο με στόχο να αποδυναμωθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας δημιουργώντας μία νέα εστία αναταραχής στα Βαλκάνια. Με τη συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή οι ρωσικές δυνάμεις αποχώρησαν εγκαταλείποντας τους Έλληνες της Πελοποννήσου και της Κρήτης οι οποίοι βρέθηκαν στο έλεος των τούρκων χωρίς την υποστήριξη που περίμεναν από τους Ρώσους. Ρώσοι και οι Έλληνες είχαν φιλικές σχέσεις λόγω της κοινής Ορθόδοξης πίστης τους. Οι Ρώσοι θεωρούσαν ότι οι Έλληνες μπορούσαν να αποδυναμώσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία προς δικό τους όφελος ενώ οι Έλληνες, από τότε που άρχισαν να αποκτούν εθνική συνείδηση ήλπιζαν ότι η Ρωσία θα τους χαρίσει την Απελευθέρωση. Ο Μέγας Πέτρος ήταν ο 1^ος Ρώσος που είχε συλλάβει το όνειρο της ανασύστασης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τας διαταγάς του και γι’ αυτό έκανε ότι μπορούσε για να διατηρεί φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες τους οποίους λογάριαζε να χρησιμοποιήσει μελλοντικά εναντίον του Σουλτάνου. Οι Έλληνες αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Πέτρου τον προστάτη τους και τον αντιμετώπιζαν σχεδόν σαν Άγιο. Οι ρωσικές βλέψεις κληρονομήθηκαν και στους διαδόχους τους Πέτρου. Έτσι η Αικατερίνη Β', σε πόλεμο με την Υψηλή Πύλη (Ιανουάριος 1769), σκέφτηκε αμέσως τους Έλληνες, όταν της χρειάστηκε αντιπερισπασμός για να σώσει τον στρατό της που απειλούνταν από τους Τατάρους στις όχθες του Δνείπερου.], λεηλατήθηκε και καταστράφηκε. Ανασυγκροτήθηκε(μετά το 1774) εμπορικά και ναυτικά. Βρισκόταν(1804-20) κάτω από την εξουσία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Πήρε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση και υπέστη 2 πολιορκίες(1822 και 1825-6). Τη ςη πολιορκία ακολούθησε η ιστορική Έξοδος(10/4/1826) παρέμεινε στην κυριαρχία των Τούρκων μέχρι 11/05/1829. Κηρύχθηκε(1837) Ιερή Πόλη. Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ονόμασε το Μεσολόγγι «Αλωνάκι της λευτεριάς» για τη θυσία των υπερασπιστών του, το ολοκαύτωμα του Καψάλη και την Ηρωική Έξοδο. Η τόλμη και η ανδρεία των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» προκάλεσαν τη βαθιά συγκίνηση και το θαυμασμό όλων των λαών. Το Μεσολόγγι πέρασε στην ιστορία σαν Πόλη Ηρώων. Βάση πολλών πηγών το όνομα «Μεσολόγγι» προέρχεται από 2 ιταλικές λέξεις «Mezzo/ Messo» και «Laghi» και σημαίνει ένα μέρος μέσω λιμνών ή που περιβάλλεται από λίμνες. Ήταν υπό βενετική κατοχή(ως το 1700). ΒΔ της πόλης υπάρχουν τα ερείπια της Πλευρώνας, που αναφέρει ο Όμηρος(συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο και καταστράφηκε από τον Δημήτριο τον Αιτωλικό(276-29 π.Χ., βασιλιάς της Μακεδονίας 239-29 π.Χ.). Η νέα πόλη, χτισμένη στα ερείπια της παλιάς, ήταν μια από τις σημαντικότερες της Αιτωλίας, με 30 πύργους και 7 πύλες. Διασώζονται τα ερείπια ενός αρχαίου θεάτρου. Στην Επανάσταση(1770), ηττήθηκε από τους Οθωμανούς. Το Μεσολόγγι επαναστάτησε ξανά(20/05/1821). Ήταν ένα από τα κέντρα του Αγώνα. Οι κάτοικοί της έμειναν στην Ιστορία για την ηρωική τους αντίσταση στους Οθωμανούς Τούρκους(1822 και 1823, Β’ Πολιορκία Μεσολογγίου). Η 3^η επίθεση ξεκίνησε(15/04/1825) από τον Κιουταχή[Reşid Mehmed Paşa, 1780-1839(γιος ορθόδοξου ιερέα, από την σημ. Γεωργία, που αιχμαλωτίστηκε παιδί από τους Τούρκους και φίλος του σουλτάνου Μαχμούτ Β’, μέγα βεζίρη και κυβερνήτη της Κιουτάχειας(ΒΔ Τουρκία) και  εξ ου και το όνομα «Κιουταχής»)], με στρατό 30.00 άνδρες, που ενισχύθηκαν από άλλους 10.000 υπό τον Ιμπραήμ[1789-1848, Οθωμανός χεβίδης(αντιβασιλέας) Αιγύπτου. Γεννήθηκε στην Καβάλα. Γιος του αλβανικής καταγωγής Βαλή της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλη(ιδρυτής αιγυπτιακής δυναστείας και γιος του αλβανικής καταγωγής αγροφύλακα και «δερβέναγα» Ιμπραήμ) και μιας χριστιανής, γνωστής ως χήρας Τουρματζή ή γιος της χήρας από τον γάμο της με κάποιον Τουρματζή που ο Μωχάμετ Άλη υιοθέτησε. Είχε ευρωπαϊκή παιδεία]. Μεταξύ του οθωμανικού στρατού ήταν 3.000 Μιρδίτες, δηλ. Καθολικοί της Β. Αλβανίας(και «Λατίνοι») και 700 Ρώσοι Κοζάκοι του Don(π. Ρωσίας). Μετά από έναν χρόνο επιθέσεων και πείνας, οι κάτοικοι της πόλης αποφάσισαν την ΗΡΩΙΚΗ τους Έξοδο(νύχτα 10/04/1826). Οι κάτοικοι τότε ήταν 10.500, οι 3.500 οπλισμένοι. Η πόλη ονομάστηκε Ιερά Πόλη(η μόνη στην Ελλάδα), λόγω της θυσίας των κατοίκων της τότε, από τον ηρωικό ΕΛΛΗΝΑ δικαστικό Αναστάσιο Πολυζωίδη(γνωστός από την δίκη-φιάσκο του Κολοκοτρώνη, για την στάση του, μαζί με τον έτερο ΕΛΛΗΝΑ νομικό Γεώργιο Τερτσέτη), σε ομιλία του στο Ναύπλιο. Ο φιλέλληνας ποιητής Λόρδος Βύρων(John Gordon Byron), που υποστήριζε κάθε επανάσταση κατά της τυραννίας, επομένως και την Ελληνική, πέθανε στο Μεσολόγγι από τις κακουχίες και την δική του ασθενική κράση(παρότι οι φίλοι και γιατροί του, τον παρακαλούσαν να φύγει). Στην πόλη υπάρχει ένα κενοτάφιο αφιερωμένο στον ποιητή. Στον Κήπο των Ηρώων, θάφτηκαν πολλοί γνωστοί και άγνωστοι ήρωες της Εξόδου. Η Κυριακή των Βαΐων είναι ημέρα μνήμης. Φέτος, οι «πολιτικοί», με την προδοσία τους, όλα αυτά τα χρόνια, τόλμησαν να πατήσουν τα άγια χώματα της πόλης, από συνήθεια και για δημόσιες σχέσεις. Αυτοί, που αν ήταν τότε στην πολιορκία στο Μεσολόγγι θα είχαν προσκυνήσει τον Ομέρ Βρυώνη και τον Ιμπραήμ και θα έλεγαν τους ήρωες της Εξόδου εθνικιστές. ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ Μετά την καταστροφική, για τους Έλληνες, μάχη του Πέτα Άρτας(04/07/1822), οι Ομέρ Βρυώνης[Τουρκαλβανός πασάς, εκ της Αυλής του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Στην Αίγυπτο βοήθησε τον Μωχάμετ Άλη και πρόδωσε τον Αλή, που τον χρησιμοποιούσε στον αγώνα του κατά της Πύλης. Έτσι έγινε πασάς στο Βεράτι. Είναι γνωστός για τις επιχειρήσεις του σε διάφορα κέντρα της Επανάστασης του 1821. Μετά την επιστροφή του στα Ιωάννινα, το Βεράτι και την Θεσσαλονίκη τα ίχνη του χάθηκαν] και Κιουταχής, με 11.000 άνδρες, έφτασαν στην κοιλάδα του Μεσολογγίου χωρίς αντίσταση και απέκλεισαν την πόλη από ξηράς. Μαζί τους ήταν και προσκυνημένοι οπλαρχηγοί από Βάλτο και Ξηρόμερο. Ο Γιουσούφ Πασάς[Γιουσούφ = Ιωσήφ, Γκιουρτζής εκ του τουρκικού Γκιουρτζού = Γεωργιανός), Μέγας Βεζίρης(12/11/1711-2-παύθηκε, μετά από δυσμένεια του Σουλτάνου λόγω απρεπούς συμπεριφοράς σε Ρώσους διπλωμάτες και ομήρους που εγκλείστηκαν στο Επταπύργιο της Κωνσταντινούπολης- και εξορίστηκε στη Ρόδο), επί Σουλτάνου Αχμέτ Γ’. Γενίτσαρος και γενικός αρχηγός τους(1710), δηλ. Γενιτσάραγας ή Γενιτσάρ Αγάς)]. απέκλεισε με τον στόλο του την πόλη-οικονομικό και πολιτικό κέντρο της Στερεάς από θαλάσσης. Οι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος[03/02/1791-06/08/1865. Αγωνιστής του 1821, διπλωμάτης και πολιτικός. Έλαβε πολιτικές θέσεις στις παραδουνάβιες ηγεμονίες δίπλα στον θείο του Ιωάννη Καρατζά, εγκαταστάθηκε στην Πίζα και στη συνέχεια κατέβηκε στην Ελλάδα για να λάβει μέρος στην Επανάσταση. Ανέλαβε ανώτατα αξιώματα αμέσως-Πρόεδρος της Α’ Εθνοσυνέλευσης, του Εκτελεστικού Σώματος και του Βουλευτικού. Μαζί με τον δικαστή Πολυζωίδη, συντάκτης του «Προσωρινού Πολιτεύματος»(1822). Θεωρούσε ότι θα επισκίαζε τους στρατιωτικούς της Επανάστασης με μια στρατιωτική επιτυχία ανάλογη των δικών τους, αλλά δεν ήταν καλός στρατιωτικός, όσο πολιτικός. Η εκστρατεία του στην Ήπειρο, κατέληξε στην συντριβή του Πέτα(1822). Συμμετείχε, ο μόνος πολιτικός, σε 3 πολεμικές επιχειρήσεις κατά των Τούρκων. Συγκρούστηκε με κορυφαίους οπλαρχηγούς. Μετά την Επανάσταση ηγήθηκε της αντιπολίτευσης εναντίον του Καποδίστρια(αγγλική πολιτική). Διατέλεσε 4 φορές πρωθυπουργός(12/10/1833-31/05/1834, 10/02-10/08/1841, 30/03-06/08/1844 και 16/05/1854-22/09/1855). Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα με πιστούς φίλους και θανάσιμους εχθρούς.)] και Μάρκος Μπότσαρης[(1790-08 ή 09/08/1823). Στρατηγός και ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και καπετάνιος των Σουλιωτών. 2^ος γιος του Κίτσου Μπότσαρη, προσωπικότητα του Σουλίου. Ύστερα από την πτώση, πήγε στην Κέρκυρα μαζί με άλλους Σουλιώτες και κατατάχτηκε ως υπαξιωματικός στο ηπειρωτικό σώμα των Γάλλων. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας(1814). Με τον θείο του Νότη, αγωνιζόταν στο πλευρό των σουλτανικών δυνάμεων εναντίον του τυράννου της Ηπείρου, Αλή Πασά, επειδή είχαν πάρει την υπόσχεση ότι θα ξαναγυρνούσαν στην πατρίδα. Βλέποντας ότι οι Τούρκοι αθετούσαν την υπόσχεση τους, όταν ο Αλή πολιορκήθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα(τέλη 1820) ο Μπότσαρης συνεννοήθηκε μαζί του και ζήτησε τον επαναπατρισμό των Σουλιωτών, με αντάλλαγμα να βοηθήσουν τον Αλή στον αγώνα εναντίον του Σουλτάνου. Από το Κομπότι(03/07/1821), πρωταγωνιστεί στον Αγώνα, ως Αρχιστράτηγος της Δ. Στερεάς. Αυτό προκάλεσε την αντιζηλία των άλλων οπλαρχηγών κάτι που τον εξόργισε. Μπροστά τους έσκισε το χαρτί του διορισμού του λέγοντας: «Όποιος είναι άξιος παίρνει το δίπλωμα αύριο μπροστά στον Εχθρό». Αυτή η μεγαλοπρεπής πράξη του αποδεικνύει την ανιδιοτέλεια και την αγάπη του για την πατρίδα. Στην 1^η πολιορκία του Μεσολογγίου(τέλη 1822), παρασύροντας τους Τούρκους σε πλαστές συνομιλίες έδωσε χρόνο στους πολιορκημένους να ενισχύσουν τις οχυρώσεις. Έπεσε ηρωικά στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου(21/08/1823), ανακόπτοντας τον δρόμο τους Τούρκους, στην Δ. Ρούμελη. Ετάφη στο Μεσολόγγι σαν ήρωας, με πομπή. Της οποίας προηγούνταν Τούρκοι αιχμάλωτοι, αιχμαλωτισμένοι ίπποι με πολύτιμα επισάγματα και 54 σημαίες των εχθρών. Ο νεκρός Μάρκος ήταν καλυμμένος με κυανή χλαμύδα. Ακολουθούσαν τα λάφυρα-και το εχθρικό ταμείο ανάμεσά τους-], με τα λείψανα των πεσόντων στο Πέτα, ανέλαβαν την υπεράσπιση του Μεσολογγίου. Το Μεσολόγγι ήταν ευπρόσβλητο από ξηράς, προστατευμένο από ένα χαμηλό περιτείχισμα, κατασκευασμένο στην αρχή της Επανάστασης. Οι υπερασπιστές της πόλης δεν ήταν πάνω από 700, ενώ απαιτούνταν τουλάχιστον 7πλάσιοι! Στους προμαχώνες υπήρχαν μόνο 14 πυροβόλα. Τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια αρκούσαν το πολύ για ένα μήνα. Οι πολιορκούμενοι ήταν σε απελπιστική κατάσταση. Οι πολιορκητές διαφωνούσαν για τις ενέργειές τους. Κιουταχής και Γιουσούφ, ήταν υπέρ της άμεσης κατάληψης της πόλης με έφοδο, ενώ ο Ομέρ Βρυώνης της άποψης της κατάληψης με συμβιβασμό, για να μείνει το Μεσολόγγι αλώβητο για τον στρατό, μετά την ερήμωση της Αιτωλοακαρνανίας. Επικράτησε η άποψη του τελευταίου. Οι πολιορκούμενοι έλαβαν ως θείο δώρο την διχογνωμία αυτή. Άρχισαν ατελείωτες συζητήσεις για συμβιβασμό, αναμένοντας βοήθεια από Πελοπόννησο και νησιά. Στολίσκος 11 πλοίων υπό τον Ανδρέα Μιαούλη[20/05/1769-11/06/1835). Έλληνας καραβοκύρης(= πλοιοκτήτης, πρωταγωνιστής της Επανάστασης του 1821, ως διοικητής ναύαρχος του ελληνικού στόλου. Μετά τον Αγώνα, αναμείχθηκε στην πολιτική ζωή, με αποκορύφωμα την ανταρσία της Ύδρας κατά του Καποδίστρια, με  αποτέλεσμα την πυρπόληση του εθνικού στόλου στον Πόρο. Τιμήθηκε πλείστες φορές από τον Όθωνα, ενώ ήταν μέλος της  τριμελούς επιτροπής που προσέφερε το στέμμα στον νεαρό τότε βασιλιά(Οκτώβριος 1832). Γενάρχης της οικογένειας Μιαούλη και πατέρας του πρωθυπουργού Αθανασίου Μιαούλη. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Βώκος. Γιος του καραβοκύρη Δημητρίου Βώκου, άρχοντα της Ύδρας(εκεί εγκαταστάθηκε η οικογένεια μετά από διαμάχη με τον Τούρκο Γκεζαΐρ Πασά(1669)). Ο πατέρας του προσπάθησε να του μάθει γράμματα, αλλά σύντομα αυτός στράφηκε στην θάλασσα. Στα 16 του, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του έγινε πλοίαρχος στο οικογενειακό πλοίο. Παρέδωσε σιτάρι στη Νίκαια της Γαλλίας, με τεράστιο κέρδος. Αμέσως μετά πούλησε το οικογενειακό πλοίο και αγόρασε από έναν Οθωμανό της Χίου το εμπορικό Μιαούλ. Από τότε εμφανίζεται με το επώνυμο Μιαούλης. Αφού η περιουσία του  αυξανόταν, ανέθεσε στον Υδραίο ναυπηγό Μαστρογεώργη την κατασκευή ενός νέου μεγάλου εμπορικού πλοίου, με χωρητικότητα 498 τόνοι, με 22 κανόνια και πλήρωμα +100 άτομα. Με το ξέσπασμα του Αγγλογαλλικού πολέμου(1793) ο Μιαούλης απέκτησε τεράστια περιουσία διασπώντας τους αγγλικούς αποκλεισμούς. Σε ένα ταξίδι όμως(περ. 1822), κοντά στο Cádiz(Ανδαλουσία, Ισπανία) συνελήφθη το πλοίο του από περιπολικό και ρυμουλκήθηκε στην ναυαρχίδα του Άγγλου ναύαρχου Nelson. Ο Ναύαρχος, ύστερα από την ειλικρινή ομολογία του και θαυμάζοντας τη τόλμη του τον άφησε ελεύθερο.