ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΗΛΕΣΙ(πώς διασυρθήκαμε διεθνώς το 1870 και πληρώσαμε αποζημιώσεις)

ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΗΛΕΣΙ(πώς διασυρθήκαμε διεθνώς το 1870 και πληρώσαμε αποζημιώσεις)

Είναι η εποχή της άνθισης της ληστείας και των λήσταρχων(τύπου Νταβέλης, Γιαγκούλας, Ριτζαίοι). Η Ληστοκρατεία, ήταν σε έξαρση μετά την Επανάσταση του 1821, με πρωταίτους ανένταχτους φουσταλενοφόρους. Αυτοί δεν εγκατέλειπαν τα βουνά παρά τα μέτρα της Αντιβασιλείας, του Όθωνα και των κατοπινών κυβερνήσεων. Λόγοι της ληστείας: αραιοκατοικημένη ύπαιθρος, ανεπαρκής αστυνόμευση, χαλαρή φύλαξη των ελληνοτουρκικών συνόρων και πολιτική ασυλία κάποιων ληστών. Οι λήσταρχοι έδρασαν ως το β’ μισό του 19^ου αι.. Με την ονομασία «Σφαγή του Δήλεσι»(ή «δράμα του Ωρωπού) φέρεται στη νεότερη ελληνική ιστορία η σύλληψη, η ομηρία και η θανάτωση, από τους λήσταρχους Αρβανιτάκηδες, ομάδας Άγγλων και Ιταλών περιηγητών(αρχές Απριλίου 1870) στο Δήλεσι Βοιωτίας. Η ημερομηνία του γεγονότος αυτού-συνέπεσε με την Μεγάλη Πέμπτη- αποτέλεσε μια αποφράδα ημέρα, κυρίως λόγω των συνεπειών στις διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας-Βρετανίας και Ιταλίας  και στην πτώση της κυβέρνησης του Θρασύβουλου Ζαΐμη(1825-80, πρωθυπουργός 25/01//1869-09/07/1870 και 28/10/1871-25/12/1871). Ο νεαρός βασιλιάς Γεώργιος Α’ ήταν στον θρόνο 7 χρόνια. Η ζωή στην Αθήνα των 600.000 κατοίκων κυλούσε σχετικά ήρεμα. Η πρωτεύουσα γιόρταζε τα 6 χρόνια από το Σύνταγμα του 1864(από τα πλέον φιλελεύθερα ευρωπαϊκά). Η Ελλάδα προσπαθούσε να αναπτυχθεί κοινοβουλευτικά, παρά την τροχοπέδη των πολιτικών της παθογενειών. Ήταν μια από τις σημαντικότερες ληστείες, και ξεκίνησε από το Πικέρμι(Α. Αττική) είναι, που κατέληξε σε σφαγή των ομήρων στη περιοχή του Δήλεσι. ΓΕΓΟΝΟΤΑ Το πρωί της Δευτέρας 29/03/1870, μια ομάδα Βρετανών περιηγητών κυρίως(ο λόρδος και η λαίδη Mancanster, ο εγγονός του κόμη Grey Frederick Viner, ο γραμματέας της αγγλικής πρεσβείας Edward Herbert, ο Δικηγόρος Lloyd με την σύζυγο και την κόρη του, o γραμματέας της ιταλικής πρεσβείας της Αθήνας κόμης Alberto de Boyle(τελευταία στιγμή πήγε μαζί τους), ένας Ιταλός υπηρέτης και ένας Έλληνας ξεναγός ο Αλέξανδρος Ανεμογιάννης, υπάλληλος του ξενοδοχείου Αγγλία που είχε καταλύσει η παραπάνω ομάδα), ξεκίνησαν με 2 άμαξες και 4 έφιπποι χωροφύλακες, τους οποίους διέθεσε η τότε Μοιραρχία κατόπιν εθιμικής αίτησης για να επισκεφθεί την ιστορική περιοχή του Μαραθώνα. Μετά την ολοκλήρωση της ξενάγησης, η ομάδα καθώς επέστρεφε στην Αθήνα(περ. στις 16.30), περνώντας ανάμεσα σε Πικέρμι και Σπάτα δέχτηκε επίθεση από τη ληστανταρτική συμμορία των λήσταρχων Τάκου και Χρήστου Αρβανιτάκη που την συναποτελούσαν περ. 25 λησταντάρτες. Οι 4 ιππείς ρίχτηκαν κατά πάνω τους πυροβολώντας και ξιφήρεις, όμως λόγω του υπέρμετρου αριθμού οι 2 σκοτώθηκαν και οι άλλοι 2 τραυματίσθηκαν. Τότε περικυκλώθηκαν οι άμαξες και υποχρεώθηκαν όλοι να κατέβουν. Τη στιγμή εκείνη οι ληστές αφαίρεσαν από το λαιμό της Λαίδης Mancanster ένα αδαμάντινο κόσμημα λέγοντας σ’ όλη την ομάδα να τους ακολουθήσουν, οδηγώντας την σε μια σπηλιά(λημέρι) της Πεντέλης όπου ανέμεναν 6 γεροντότεροι λήσταρχοι καπετάνιοι μεταξύ των οποίων οι αρχηγοί και αφοί Αρβανιτάκη και ο περιβόητος Σπανός στους οποίους και παραδόθηκαν οι αιχμάλωτοι. Τότε κατά την ειδησεογραφία της εποχής πλησίασε το χώρο της αιχμαλωσίας μικρό απόσπασμα 6 στρατιωτών πιθανώς από το Πικέρμι που άρχισαν αμέσως την προσβολή, όμως αναγκάστηκαν να διακόψουν και να αποχωρήσουν προ των απειλών των ληστών ότι αν επέμεναν θα σκότωναν όλους τους αιχμαλώτους. Οι ληστές μη μπορώντας να υπομένουν στις μετακινήσεις τους τις γυναίκες και τους 2 τραυματίες χωροφύλακες τους απελευθέρωσαν, όπως και τον Ιταλό υπηρέτη και με συνοδεία τους μετέφεραν στο Χαρβάτι, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα πάθαιναν τίποτε οι σύζυγοί των. Εκεί ανέμεναν οι άμαξες με τις οποίες επέστρεψαν στην Αθήνα. Στη συνέχεια οι ληστές(ο αρχηγός τους Τάκος Αρβανιτάκης) έδωσαν στους αιχμαλώτους τους χαρτί μελάνι και καλάμους για ν' αναγγείλουν στην Αθήνα την ομηρία τους και την ανάγκη καταβολής λύτρων 32.000 £ για να ελευθερωθούν. Λίγο μετά οι όροι άλλαξαν σε 50.000 £, παροχή αμνηστίας και διακοπή κάθε καταδίωξης εκ μέρους της Πολιτείας μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ Ενώ η αγγλική πρεσβεία υποστήριζε την άποψη ότι πρέπει να γίνουν δεκτοί οι όροι των ληστών, ο υπουργός Στρατιωτικών Σκαρλάτος Σούτσος αρνιόταν οποιαδήποτε συζήτηση θεωρώντας ότι η υποχώρηση στις αξιώσεις του Αρβανιτάκη για αμνηστία αποτελούσε εξευτελισμό για το κράτος. Επικαλείτο και συνταγματικό κώλυμα για τη χορήγηση αμνηστίας, λαμβάνοντας ειρωνική απάντηση από αξιωματούχο του Foreign Office: «Δεν θα ηδυνάμην να παραδεχθώ ως ισχυράν την αντίρρησιν περί του αντισυνταγματικού της αμνηστίας. Το Ελληνικό Σύνταγμα έχει παραβιασθή ούτω συχνά παρά της κυβερνήσεως, ώστε δεν θα ηδυνάμην να δώσω προσοχήν εις πρόφασιν στηριζομένην επί τοιαύτης δικαιολογίας». Το μόνο που συζητούσε ήταν η άνευ όρων απελευθέρωση των απαχθέντων και η ευνοϊκή μεταχείριση των απαγωγέων. Αυτή η καθυστέρηση της κυβερνητικής απάντησης εξόργισε τους ληστές και ο λόρδος Mancanster, ένας από τους συλληφθέντες, ζήτησε να του επιτραπεί να επιστρέψει στην Αθήνα, ώστε να στείλει στους ληστές το ποσόν των 25.000 £ και να φροντίσει για τη χορήγηση αμνηστίας. Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε τους όρους και απέστειλε στρατιωτικό απόσπασμα για να καταδιώξει τους ληστές, οι οποίοι διέφυγαν, καθότι γνώριζαν πολύ καλά την Αττική, προς τη Β πλευρά της Πάρνηθας και έφτασαν στον Ωρωπό. Στρατιωτικά αποσπάσματα προσπαθούσαν να εγκλωβίσουν τους συμμορίτες στην Αττική για να μην διαφύγουν προς τα ελληνοτουρκικά σύνορα, τότε λίγο πάνω από τη Λαμία. Ζήτησαν την αποχώρησή του αποσπάσματος και το τέλος της καταδίωξής τους, απειλώντας πως σε αντίθετη περίπτωση θα δολοφονούσαν τους αιχμαλώτους. Οι άνδρες ενός αποσπάσματος(09/04/1870) ήλθαν πρόσωπο με το πρόσωπο με τους Αρβανιτάκηδες στο Δήλεσι. Αυτοί σκότωσαν τους 4 ομήρους και στη συνέχεια προσπάθησαν να διαφύγουν. Από τους πυροβολισμούς που ακολούθησαν, μόνο ο Τάκος Αρβανιτάκης το κατόρθωσε. 20 άνδρες του σκοτώθηκαν επί τόπου, ανάμεσά τους και ο αδελφός του Χρήστος και 9 συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Η ανεπιτυχής κατάληξη των διαπραγματεύσεων είχε ως αποτέλεσμα τη θανάτωση 4 απ’ αυτούς, ενώ στη συμπλοκή κοντά στο χωριό Δήλεσι, σκοτώθηκαν και 10 στρατιώτες. Οι ληστές τελικά διέφυγαν, και οι συνέπειες υπήρξαν βαριές. Ο φόνος των 4 περιηγητών δημιούργησε σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο. Ο υπουργός εσωτερικών Ανδρέας Αυγερινός παραιτήθηκε(09/07/1870) και το ελληνικό κράτος υποχρεώθηκε από Αγγλία και Ιταλία να αποζημιώσει τις οικογένειες των θυμάτων καταβάλοντας με 22.000 £ σε κάθε οικογένεια θύματος, να αποδώσει τιμές στους νεκρούς και να εκφράσει επίσημα τη λύπη της στις κυβερνήσεις των κρατών αυτών.(σχόλιο: η Ελλάδα δεν αρνήθηκε να τις πληρώσει). Λίγες μέρες αργότερα η κυβέρνηση Ζαΐμη παραιτήθηκε. Στον ευρωπαϊκό Τύπο(σχόλιο: με την 1^η ευκαιρία εκφράζεται ανθελληνικά διαχρονικά) η Ελλάδα αναφερόταν ως «φωλέα ληστών και πειρατών», «χώρα ημιβαρβάρων», «εντροπή δια τον πολιτισμόν». Σε επίσημα κείμενα διατυπωνόταν η άποψη ότι «τίθεται εκτός του κύκλου των εξευγενισμένων κρατών» και ότι «αι ληστείαι συμφωνούνται εν Αθήναις, ένθα και διανέμονται τα χρήματα», υπονοώντας σχέση των ληστών με την πολιτική εξουσία,. Η Αγγλία εκμεταλλεύθηκε το γεγονός και η αγγλική κυβέρνηση στη Βουλή χαρακτήριζε την ελληνική κοινωνία ανάξια για υποστήριξη. Κάποιοι Άγγλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ζήτησαν στρατιωτική επέμβαση στην Ελλάδα. Την κατάσταση έσωσε ο φιλέλληνας υπουργός Εξωτερικών Gladstone και οι πρεσβευτές Ρωσίας και ΗΠΑ, που υποστήριξαν τις ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης. Στην δίκη των ληστών που συνελήφθησαν από τις καταθέσεις των μαρτύρων «φωτογραφήθηκε» σαν εγκέφαλος της απαγωγής ο Άγγλος τσιφλικάς Frank Noel, ο οποίος παραπέμφθηκε σε δίκη, αλλά απαλλάχθηκε με βούλευμα λόγω των πιέσεων που άσκησε ο Βρετανός πρεσβευτής Erskin. Όπως αποδείχθηκε, συχνά ο Noel προσέφερε καταφύγιο στα τσιφλίκια του σε συμμορίες ληστών, όταν η πίεση των καταδιωκτικών αποσπασμάτων γινόταν ανυπόφορη. Για σχέσεις με τους ληστές κατηγορήθηκε και ο υπουργός στρατιωτικών Σούτσος ο οποίος για να υπερασπιστεί την τιμή του κάλεσε σε μονομαχία και τραυμάτισε σοβαρά τον συνταγματάρχη Πάνο Κορωναίο. Ο Σούτσος ήταν μεγαλοτσιφλικάς(+200.000 στρέμματα στην Αττική) γι' αυτό και χρησιμοποιούσε τους ληστές για να προστατεύουν τις εκτάσεις του. Ανεξάρτητα από το εάν είχε σχέσεις με τους Αρβανιτάκηδες, γεγονός είναι πως πολλοί πολιτικοί της εποχής χρησιμοποιούσαν συμμορίες ληστών για να πιέζουν τους ψηφοφόρους τους. Η «Σφαγή του Δήλεσι» ήταν ένα τα πιο θλιβερά γεγονότα της περιόδου, γιατί στοίχισε στο ελληνικό κράτος αρκετά εκ δρχ. και επειδή εξαιτίας της καταρρακώθηκε διεθνώς το κύρος της χώρας. Την προσπάθεια υπεράσπισης της χώρας στο εξωτερικό ανέλαβε ο Ιωάννης Γεννάδιος, γιος του Γεωργίου.