ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ(1946)

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ(1946)

Οι εκλογές του Μαρτίου 1946(31/03) ήταν οι πρώτες ελληνικές εκλογές μετά 10 χρόνια). Αυτό λόγω της δικτατορίας Μεταξά(04/08/1936) και της κατάργησης της Βουλής, και, φυσικά του Β’ ΠΠ και της Τριπλής Κατοχής της Ελλάδας. Αλλά και των Δεκεμβριανών και της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Όμως από την Απελευθέρωση (1944) ως τότε δεν είχαν προκηρυχθεί εκλογές. Έγιναν από την κυβέρνηση Σοφούλη, με την παρακολούθηση διεθνούς επιτροπής. Αλλά δεν έλειψαν οι παρατυπίες. Την εποχή εκείνη οι προσκείμενοι στο ΕΑΜ Έλληνες διώκονταν(η λεγόμενη Λευκή Τρομοκρατία, με χιλιάδες θύματα). ΕΑΜ και ΚΚΕ κατήγγειλαν το πλαίσιο αυτό και υποστήριξαν την αποχή από τις εκλογές. Θέση που εκμεταλλεύθηκαν οι συντηρητικοί και οι Αρχές, για να τρομοκρατήσουν ακόμα περισσότερο τους πολίτες. Ο δεξιός Τύπος έγραφε «όσοι δεν ψηφίσουν θα τιμωρηθούν». Η δεξιά θεωρούσε ότι η αποχή ΕΑΜ-ΚΚΕ ήταν μια προσπάθειά τους να φανεί η μικρή τους εκλογική απήχηση. Ως τις-επόμενες- εκλογές(05/03/1950), σχηματίστηκαν 10 κυβερνήσεις συνασπισμού, καθώς, λόγω του εκλογικού συστήματος και των πολλών κομμάτων που συμμετείχαν, κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα δεν είχε την απόλυτη πλειοψηφία. Η έκθεση της Συμμαχικής Αποστολής των Παρατηρητών(δημοσιεύθηκε στις  11/04), υποστήριζε ότι οι εκλογές «διεξήχθησαν ελεύθεραι και δίκαιαι, ηρέμως και με τάξιν, δυνάμεναι να παραβληθώσι ως προς την ευπρέπειαν προς τας εν Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και Ηνωμαίναις Πολιτείας» και ότι το αποτέλεσμά τους «αντιπροσωπεύει την πραγματικήν και έγκυρον ετυμηγορίαν του Ελληνικού Λαού». Το κράτος υπολόγιζε στο 15% την αποχή. Οι θέσεις αυτές όμως αμφισβητήθηκαν από το ΕΑΜ αλλά και την ιστοριογραφία. Παρατηρήθηκαν εκτεταμένα περιστατικά νοθείας. Τις εκλογές κέρδισε  το Λαϊκό Κόμμα και δημιούργησε την Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη(18/04/1946). Η προηγούμενη κυβέρνηση Σοφούλη είχε ήδη παραιτηθεί(04/04/1946) και μέχρι την εκλογή αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος, την κυβέρνηση είχε αναλάβει προσωρινά ο Παναγιώτης Πουλίτσας, πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικράτειας(Κυβέρνηση Παναγιώτη Πουλίτσα 1946). Οι εκλογές αποδείχτηκαν μοιραίες, επειδή η έλλειψη συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων σηματοδότησε την έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου, οι επιπτώσεις του οποίου ταλαιπώρησαν τη χώρα για τα επόμενα 30 χρόνια. Στις αρχές του 1946 την Ελλάδα κυβερνά ο κεντρώος Θεμιστοκλής Σοφούλης. Με την προτροπή των Άγγλων προκηρύσσει εκλογές για τις 31/03. Τα ΕΑΜικά κόμματα, με επικεφαλής το ΚΚΕ και οι αριστεροί φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη αντιδρούν. Ζητούν δίμηνη αναβολή και εγγυήσεις, επειδή θεωρούν τις εκλογές σημαδεμένες υπέρ της δεξιάς, η οποία είχε εξαπολύσει ένα κύμα «Λευκής Τρομοκρατίας» στη χώρα, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και τον αφοπλισμό του ΕΑΜ. Στο στόχαστρο των ακροδεξιών ομάδων ήταν οι αριστεροί πολίτες και οι κεντρώοι αντιμοναρχικοί. Δεν εισακούονται και το ΚΚΕ, που φλερτάρει με την ένοπλη κατάληψη της εξουσίας, και η κεντροαριστερά θα ανακοινώσουν αποχή. Στις εκλογές θα λάβουν μέρος μόνο δεξιοί και κεντρώοι πολιτικοί σχηματισμοί. Οι παλιοί αντίπαλοι της προπολεμικής περιόδου είναι παρόντες, αλλά κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Το φιλομοναρχικό Λαϊκό Κόμμα, συμπαγές και ενωμένο, αποτελεί τον άξονα της δεξιάς συμμαχίας «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων». Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, που ίδρυσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι διασπασμένο σε 6 τμήματα(Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων, Μεταρρυθμιστικόν Κόμμα, Κόμμα Βενιζελικών Φιλευθέρων, Δημοκρατικόν Σοσιαλιστικόν Κόμμα, Κόμμα των Φιλελευθέρων και οι Φιλελεύθεροι του Καφαντάρη που απέχουν). Το πρωί της 31^ης Μαρτίου οι ψηφοφόροι πηγαίνουν στις κάλπες με το άγγελμα ότι τα ξημερώματα κομμουνιστές αντάρτες υπό τον Καπετάν Μπαρούτα επιτέθηκαν στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, με διαταγή του ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από πολλούς το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου. Οι εκλογές θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, με αναλογικό εκλογικό σύστημα και θα τις κερδίσει η δεξιά και βασιλόφρων «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων» με 55,12%. Οι δύο κεντρώοι σχηματισμού, «Εθνική Πολιτική Ένωσις» και «Κόμμα των Φιλελευθέρων», θα συγκεντρώσουν το 34,67%. Το ποσοστό της αποχής-να θεωρείται «πολιτική»- οι απόψεις διίστανται, επειδή δεν ανακοινώθηκε ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων: το ΚΚΕ την ανεβάζει στο 50%, οι διεθνείς παρατηρητές την κατεβάζουν στο 9,3%. Η αλήθεια βρίσκεται στη μέση. Νεώτερες έρευνες την υπολογίζουν γύρω στο 20-25%. Πολύ αργότερα, το ΚΚΕ θα κάνει αυτοκριτική του και θα θεωρήσει μεγάλο πολιτικό λάθος την αποχή(Καθαίρεση Ζαχαριάδη, 1956, 8^ο Συνέδριο 1961). Η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές είχε 354 μέλη. Στήριξε 10 κεντροδεξιές κυβερνήσεις και 5 πρωθυπουργούς(Παναγιώτης Πουλίτσας, Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, Δημήτριος Μάξιμος, Θεμιστοκλής Σοφούλης και Αλέξανδρος Διομήδης) μέχρι το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου. Διαλύθηκε(Ιανουάριος 1950) και θα προκηρυχθήκαν εκλογές(05/03). Στις εκλογές αυτές, εξελέγησαν ως βουλευτές πολιτικοί που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις κατοπινές εξελίξεις κι έφθασαν μέχρι το αξίωμα του πρωθυπουργού από τα μέσα της δεκαετίας του '50 έως σήμερα: Γεώργιος Παπανδρέου(Δημοκρατικόν Σοσιαλιστικόν Κόμμα), Παναγιώτης Κανελλόπουλος(Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα), τον Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής(Λαϊκόν Κόμμα) και ο νεότερος όλων, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης(Κόμμα Βενιζελικών Φιλελευθέρων).